Kortndrank

Kortndrank es nen drank woarin dat er mêer dan twêeëntwintig groadn alcol zit. 't Es 't resultoat van de distilloatie of 't stoken van wyn of en ander gegiste of gefermenteerde vloeistoffe in nen alambic of distilleerketel. De mêest bekende kortndrankn zyn geniver, gin, whisky, cognac, vodka en rum.

Den ôorsproung van 't word is vôorolsnog ounbekend. Meugliks zou 't kunn zyn dat 't te moaken ei me veel alcol in e klêne flaske, en da je in korten tyd straf drounke kunt groaken.

Historisch kenn we surtout de geniver (geniverbeze), verwant an den Iengelsche gin, de noord-Franske genivre (lik de machtigen Wambrechies), In Vloandern es 't er veel concurrentie voor de genivervarianten; in Hasselt peizen ze zelfst da ze 't uutgevounden ein. Ôok in Luuk (de "Péquet de Liège") en vôder over Luxemburg noar Duutsland lôopt er 'n spoor van geniver met vele noamn en varioaties. Ôok in Olland zyn z'er nie vys van: iederêen kent den Bols en de Bokma. Nog mêer noa 't Nôorden kom d'je in de Scandinavische landen woarda de taksen styf ôge zyn en de temperaturen styf lêge: 't ideoale recept vô ne bloeiende zwarte mart. Ulderen Aquavit es in feite ôok en variatie van geniver, moa de smoake van 't kruud komyn es dominant.

Te lande woaren der minsen die de wyn kooktigen in ne geweunn kookketel en den damp lieten neresloan tegen de metoalen ulle: 't gêne dat er van d'ulle ofdruppelde was kortndrank. Sommigen moaktigen wyn en kortndrank van pisseblommen.

Moar in de ground is 't simple: ze keunen by ous ollêne moa "eau de vie" moaken die omzeggens gêen smoake eit. Doarom angen ze by 't distilleren, geniverbezen drin omdat 't toch nog noa wadde zou smoaken. 't Geheim van de smoake ligt dus in de groundstoffen om de wyn te moaken, byvôorbeeld gerstewyn en de kruden die d'rin angen by 't stookn.

Tot omtrent de joaren 1985 was 't er ôok ne bloeiende circuit van illegoalen alcol in Vloandern. Y smoakte noa ne mix van ether en ofgewrochte olie; moar y was goekôpe en je kwamt er toch zat van. Iedre kêer dat er iemand styf zêre smôorryke kwam, peisdige iederêen an alcol.

Er zyn gevallen bekend van koebêesten die styf zêre stekevet kwoamen omda ze den ofvol van de stokery ip mochten eten en drinken.

Van den illegoalen alcol wirden er ôok likeuren gemakt me essences da je by den specialist in hobby brouwen kunt kôpen. By ous es den avokoat populair, gemakt van eiers, suker en alcol. Nateurlik goan ze zeggen da ze den alcol by den apoteker gekocht ein.