Hoaze

Dit artikel es geschreevn in 't Ypers, en da zou best ozô bluuvn.

Hoaze
Taxonomische indêlienge
Ryk: Animalia (Bêestn) Stamme: Chordata (Chordata) Klasse: Mammalia (Zoogbêestn) Orde: Lagomorpha (Hoaze-achtign) Familie: Leporidae (Hoazn en keuns)
Geslacht
Lepus Linnaeus, 1758

Hoazn zyn zoogbêestn die verwant zyn me keuns en dêel uutmoakn van de echte hoazn (in de weireld zyn der oungeveer 30 sôortn). Olhoewel dan ze up knoagdiern trekkn, zyn 't, juste lyk keuns, ginne. Ze kommn in hêel de provinsje vôorn.

Hoazn zyn midder dan keuns en z'henn langer pôotn en langer ôorn. Va kleur trekkn hoazn up wilde keuns.

Aars dan keuns, groavn hoazn gin holln, ze liggn beist 'n dag mêestol in e pit in de ground. Eetn doen ze mêestol by nachte, by doage zyn ze stief schuw. Ze leevn mêestol up plekkn woa dat er vele teetn is (surtout stikkn en wêen).

Ze kunn indeliks zêre loopn, toet 70 ter heure. Nunder lyf is doaran anepast, deur nunder lange pôotn, lichte bêenn, grôot herte en stief rôod vlêes (die veel zuurstof kud upneemn).

In 't poarsezoen zyn de buks stief agressief en ze vichtn oltemets toet at er 1 van de 2 concurrentn dôod is.

En hoazemoere ku toet 4 nestn joengn per joar henn, mor ol hier en ze der mêestol nie mêer of 3. Ol thope en ze toune round de 10 joungn. Die joungn zyn ebôorn met hoar en kunn rechtet zien en loopn. 't Is ollêne de moere die dervôorn zort, mo ze lat ze mêestol ollêne (goed verdookn) voe te gon eetn.

Van de joengn bluuvn der nie vele leevn, mo 15 percent zoe mêer dan e joar oud komn. Ol hier zyn der gin bêestn die e grôotn hoas kunn vangn, mo van de klintjes sneuveln der vele (deur stekveugels (vookn en buzerds), vossn en marters).

Veel hoazn zyn beisn 't jachtsezoen dôodeschootn deur joagers. 't Is en interessante bêeste omdan ze grôot zyn en zêre loopn (wel in e rechte lyne, keuns loopn weg en were).

• Je wit nôois oe dat e koe en hoaze vangt: 't kun ossan oardige diengn gebeurn.
• En et hoazepaté eetn: e lopt stief zêre
• Van en hoaze epoept zyn: zêre loopn

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie lepus van Wikimedia Commons.