Akon

Akon
Akon năm 2015
Thông tin nghệ sĩ
Tên khai sinh	Aliaune Damala Dakha Bouga Time Puru Nacka Lu Lu Lu Badara Akon Thiam
Sinh	16 tháng 4, 1973 (51 tuổi)
Nguyên quán	Dakar, Sénégal
Thể loại	R&B, reggae, hip hop, pop, dance, doo-wop, new jack swing
Nghề nghiệp	Ca sĩ, nhạc sĩ, nhà sản xuất đĩa nhạc
Năm hoạt động	1996 – nay
Hãng đĩa	Universal, Akonik, SRC, Konvict, UpFront
Hợp tác với	Eminem, Snoop Dogg, 50 Cent
Website	www.akononline.com

Akon (phiên âm IPA: /ˈeɪ.kɑn/^[1], tên khai sinh: Aliaune Damala Bouga Time Puru Nacka Lu Lu Lu Bantigon Badara Akon Thiam^[2][3], ngày sinh: 30 tháng 4 năm 1973)^[4][5] là một ca sĩ hip hop và R&B, nhạc sĩ, và thỉnh thoảng là một rapper và nhà sản xuất đĩa nhạc người Mỹ gốc Sénégal. Akon bắt đầu nổi tiếng vào năm 2004 sau khi phát hành đĩa đơn "Locked Up" từ album đầu tay Trouble. Album nhạc thứ hai của anh, Konvicted, giúp anh có được một đề cử cho Giải Grammy dành cho đĩa đơn "Smack That". Anh là sáng lập viên của Konvict Muzik và Kon Live Distribution. Anh nổi tiếng với kiểu hát hook và có hơn 130 khách diễn và 21 bài hát lọt vào Billboard Hot 100 trong sự nghiệp. Anh là nghệ sĩ duy nhất hai lần có bài hát giữ cùng lúc ở vị trí thứ nhất và thứ hai trong bảng xếp hạng Billboard Hot 100^[6].

Akon thường được gọi bằng tên ngắn, Aliaune Thiam^[7], mặc dù những nguồn khác cho rằng tên anh là Alioune Badara Thiam^[8], và About.com nói rằng tên dài của anh, "Aliaune Damala Bouga Time Puru Nacka Lu Lu Lu Badara Akon Thiam", chưa được xác minh độc lập^[9]. Tuổi tác của anh cũng là một sự kiện đang được tìm hiểu hiện nay. Một số cơ quan thông tấn nói rằng anh sinh năm 1981. Tuy nhiên AP sau đó đã nói rằng anh sinh năm 1973 và hiện 51 tuổi. Akon nói rằng anh không biết chính xác tuổi mình cũng như không hiểu việc biết số tuổi của anh có gì là quan trọng, nhưng nói rằng anh đã được "ban phước để trông trẻ trung trong một thời gian dài"^[10].

Anh là con trai của nghệ sĩ chơi bộ gõ trong ban nhạc jazz, Mor Thiam. Anh sinh tại St. Louis, Missouri, nhưng lớn lên ở Dakar, Sénégal^[11] cho đến lúc bảy tuổi. Anh chia thời gian để sống ở hai nơi cho đến khi mười lăm tuổi, khi gia đình ảnh đến định cư ổn định tại Jersey City, New Jersey, do đó anh có thể nói được tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Wolof. Anh đã thu âm bài hát đầu tiên của mình, "Operations of Nature", vào năm mười lăm tuổi. Anh sau đó bị tống giam vì cướp có vũ trang và dính líu đến việc buôn bán thuốc phiện, và sử dụng thời gian trong tù để sáng tác nhạc. Sau khi mãn hạn tù, Akon bắt đầu viết và thu âm nhạc tại phòng thu ở nhà. Bản ghi âm đó đến được tay của SRC/Universal, từ đó LP đầu tiên của Akon được phát hành Trouble vào tháng 6 năm 2004. Album là sự pha tạp giữ giọng hát theo mềm mại theo kiểu Tây Phi của Akon với nhịp điệu ở Bờ Đông và miền Nam. Phần lớn các bài hát c��a Akon bắt đầu với tiếng lanh canh của song sắt nhà tù cùng với chữ "Konvict" do anh đọc.

Album hát đơn đầu tay của Akon, Trouble phát hành vào ngày 29 tháng 6 năm 2004. Album này có các bài hit là "Locked Up" và "Lonely," cũng như "Belly Dancer (Bananza)," "Pot Of Gold," và "Ghetto". Akon đã trải qua án phạt tù 3 năm do ăn cắp ô tô, một kinh nghiệm đã giúp anh viết bài "Locked Up"^[7]. "Locked Up" vươn lên top 10 ở Mỹ và top 5 ở Anh. Giám đốc của anh Robert Montanez bị bắn chết sau một vụ tranh chấp ở New Jersey vào tháng 12 năm 2005. "Ghetto" trở thành một bản hit trên radio khi nó được Green Lantern phối lại, thêm lời từ rapper huyền thoại 2Pac và The Notorious B.I.G. Vào năm 2005, anh phát hành single "Lonely" (dùng lại bài hát "Mr. Lonely" của Bobby Vinton). Bài hát vươn lên top 5 trong Billboard Hot 100, và đứng đầu các bảng xếp hạng ở Úc, Anh và Đức. Album của anh cũng leo lên vị trí thứ nhất ở Anh vào tháng 4, năm 2005. Khi kênh âm nhạc The Box có bảng xuất top 10 hàng tuần, tính theo số lượng video được yêu cầu, kéo dài trong mười lăm tuần. "Lonely" của Akon trở thành single đứng đầu bảng xếp hạng lâu nhất, kéo dài trên mười lăm tuần. Akon sau đó phát hành một single khác hát với rapper của New Zealand, Savage với Moonshine, đã trở nên thành công ở cả New Zealand và Úc, đứng ở vị trí số một trong bảng xếp hạng New Zealand.

Vào năm 2005, Akon nổi tiếng hơn nữa sau khi hát chung trong album đầu tay của Young Jeezy, Let's Get It: Thug Motivation 101, trong bài hát "Soul Survivor" trở thành bản hit đứng ở top 5 trong bảng xếp hạng Billboard Hot 100.

Vào năm 2006-2007 Akon đã có một thành công trong sự nghiệp ca sĩ khi có mười một bài hát trong Billboard Hot 100. Album thứ hai của Akon có tên Konvicted (Có tội), phát hành vào ngày 14 tháng 11 năm 2006. Konvicted có sự hợp tác với Eminem, Snoop Dogg và Styles P. Cuối tháng 8 năm 2006, Akon phát hành single "Smack That" hát chung với Eminem, từ album. Single này đạt được vị trí thứ hai trong Billboard Hot 100 trong năm tuần liên tiếp. Video nhạc của "Smack That" do Raymond Garced đạo diễn. "I Wanna Love You", single thứ hai trích từ Konvicted, phát hành vào tháng 9 năm 2006. Nó là sự cộng tác giữa Akon và Snoop Dog. Bản single này đã giúp Akon có vị trí thứ nhất đầu tiên trong Billboard Hot 100, và là lần thứ hai của Snoop. "I Wanna Love You" đứng đầu bảng xếp hạng Mỹ trong hai tuần liên tiếp. Vào tháng 1 năm 2007, Akon phát hành single thứ hai "Don't Matter" là bài hát solo đầu tiên của anh đứng nhất và đứng hai liên tục trong bảng xếp hạng Hot 100. "Mama Africa" phát hành như một single ở châu Âu vào tháng 7 năm 2007, trở thành single thứ tư. Nó khởi đầu ở Anh tại vị trí 47. "Sorry, Blame It on Me" là single thứ năm của album phát hành vào tháng 8 năm 2007, đứng thứ 7 trên bảng Hot 100, cũng là tốt nhất trong sự nghiệp. Bài hát không có trong album gốc, nhưng thay vào đó sẽ là một phần của Phiên bản Cao cấp của Konvicted, vào 28 tháng 8 năm 2007. Single thứ sáu và cũng là cuối cùng được Akon xác nhận là "Never Took the Time"^[12]. Konvicted ra mắt tại vị trí thứ hai trên Billboard 200, bán được 286.000 bản trong tuần đầu tiên. Chỉ sau sáu tuần, Konvicted bán được hơn một triệu bản tại Mỹ và hơn 1,3 triệu trên toàn thế giới. Album được chứng nhận bạch kim sau bảy tuần, và sau mười sáu tuần là bạch kim kép. Konvicted đã nằm ở top hai mươi của Billboard 200 trong 28 tuần liên tiếp, cao nhất là đứng thứ hai. Hiện nay nó đã bán được hơn 2,4 triệu bản ở Mỹ và 3,8 triệu bản trên toàn thế giới sau 30 tuần.

Vào 5 tháng 10 năm 2006, Akon đã ghi một kỷ lục ở Hot 100, khi anh có bài hát leo lên nhanh nhất trong 48 năm lịch sử của bảng xếp hạng với "Smack That" nhảy từ vị trí 95 lên thứ 7. Cú nhảy được hỗ trợ bởi vị trí thứ sáu trong Hot Digital Songs với 67.000 lượt tải về. Kỷ lục này đã bị Beautiful Liar của Beyoncé và Shakira phá vỡ vào ngày 7 tháng 4 năm 2007 khi nó nhảy từ vị trí 94 lên thứ 3 trên bảng Hot 100, do 150.000 lượt tải về trên Hot Digital Songs.

Vào tháng 12 năm 2006, "Smack That" của Akon được đề cử bài Rap hay nhất/Hát chung tại Giải Grammy thường niên lần thứ 49, nhưng đã mất giải vào ca khúc My Love của Justin Timberlake và T.I..

Vào ngày 7 tháng 7 năm 2007 Akon đã biểu diễn tại phần bên Mỹ của Live Earth. Anh sau đó thu âm bản remix "Wanna Be Startin' Somethin'" của Michael Jackson kỉ niệm lần tái phát hành thứ 25 của album Thriller của Jackson.

Từ tháng 4 đến tháng 7 Akon biểu diễn trong The Sweet Escape Tour với Gwen Stefani. Từ tháng 7 đến tháng 9 anh bắt đầu chuyến lưu diễn toàn cầu Konvicted Tour. Vào tháng 9, Akon sẽ bắt đầu bên nhánh Canada của Good Girl Gone Bad Tour với Rihanna.

Vào ngày 2 tháng 8 năm 2007, Akon đã lên kế hoạc biểu diễn ở Rock tha Block Tour tại Úc nhưng trục trặc về visa do tiền án của anh. Chuyến lưu diễn bị hoãn lại cho đến cuối tháng 8 và visa của anh cuối cùng cũng được thông qua nhưng Akon được trích dẫn nói rằng "Úc là ngôi nhà của tội phạm do đó nó là nơi cuối cùng tôi có thể nghĩ nó là vấn đề"^[13].

Akon sẽ phát hành Bản Bạch kim của album Konvicted của anh ở Anh vào ngày 1 tháng 10.

Akon tung ra album mới Freedom vào ngày 2 tháng 12, với 4 đĩa đơn: "Right Now (Na Na Na)", "I'm So Paid" (featuring Lil Wayne và Young Jeezy), "Beautiful" (featuring Colby O'Donis và Kardinal Offishall) và "We Don't Care". Freedom được chứng nhận bạch kim ở Mỹ. Akon và Konvict Muzik sản xuất bản phát hành năm 2009 của nhóm hip hop/rock Flipsyde, State of Survival, thông qua Kon Live Distribution và Cherrytree Records.^[19] Anh còn là executive producer cho album solo thứ tư của Kardinal Offishall Not 4 Sale. Single đầu tiên "Dangerous", có Akon đã đạt tới vị trí thứ 5 trên Billboard Hot 100. Anh cùng Kon Live đồng sáng tác hit "Just Dance" cho nghệ sĩ Lady Gaga, giành được 1 đề cử Grammy cho Ghi âm nhạc Dance hay nhất tại Giải Grammy lần thứ 51.

Sau cái chết bất ngờ của Vua nhạc Pop Michael Jackson, người mà Akon làm việc cùng, Akon phát hành 1 bài hát để tỏ lòng tôn kính tên là "Cry Out Of Joy". Tháng bảy năm 2008, ca khúc "Hold My Hand", bản duet/collaboration R&B giữa Michael Jackson và Akon, lưu hành trên internet. Nó không được tính vào album Freedom như Akon đã nói rõ trước đây. Nó là bài hát cuối cùng của Jackson trước khi ông mất vào ngày 25 tháng 6 năm 2009. Akon hoàn tất bài hát cho album sau khi mất của Jackson, Michael và nó được phát hành như 1 đĩa đơn vào tháng 11 năm 2010.

• 2004: Trouble
• 2006: Konvicted
• 2008: Freedom

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Akon.

• Trang web chính thức của Akon Lưu trữ 2011-02-23 tại Wayback Machine
• Akon tại Myspace
• Akon trên IMDb