Ray Charles Robinson, (Albany, 23 de setenbre 1930 – Beverly Hills, 10 de zunjo 2004) el ze stà un cantante e pianista statunitense, considerà uno dei più grandi pionieri de ła mùzega soul.
Inte'l 2004, Rolling Stone Magazine ło ga nomenà 10º tra i 100 pì grandi artisti de tuti i tenpi[3] e 2º inte ła clasifega de'l 2008 dei 100 pì grandi cantanti de senpre.[4][5]
El ze nasesto da na fameja de umiłi orizene inte'l sud segregasionista dei Stati Unii d'America. Só mare, Aretha Williams, ła gaveva catà łaoro in una siegarìa, mentre só pare, Bailey Robinson, el zera un mecànego faso tuto mi inpiegà inte ła manutension de łe ferovie.[6] Ła fameja ła se ga trasferìa a Greenville, cuando Ray el zera pena nasesto. I zenitori in realtà no i ze stai mai spozài e, ansi, el pare el gaveva formà altre tre fameje, łasando presto ła conpanja e i do fiòłi. Co Ray el gaveva pena sincue ani, ga asistìo inpotente a ła morte de'l fradèło minor, George, negà in t'una tinèła par ła łìsia.
Charles no'l ze nasùo orbo. El ga scumisià aver problemi co ła vista a 5 ani e el ze deventà òrbo patòco pochi mezi drìoman.[7] Łu isteso no'l ga mai capìo ciaramente el motivo de'l só handicap; alcune ipotèze łe aferma che sia dovesto a un glaucoma, segondo altre, el motivo el ze stà na infesion mai curada cauzada da'l contato co acua saonada.[7] El ga frecuentà cuindi na scoła par sordi e orbi in Florida, da'l 1937 al 1945. A ze stà cuà che el ga conosesto ła mùzega par intièro e el ga inparà a conponer, a sonar strumenti muzegałi e a zviłupar el só dono muzegałe.[7] Durando 'sto parìodo A ze morista so mare, seguìa, do ani drìo, da'l pare.
Inte'l só parìodo de scoła A ghe ze stà insenjà soło che mùzega clàsega, cuando łu el gavarìa invese vołesto sonar ciò che'l sentiva de frecuente a ła radio: el swing, el jazz e'l blues.[8]
Dapò ła morte de ła mare, Charles no'l ze tornà pì scòła. El ze ndà a viver a Jacksonville, da na cubia, amiga de ła mare. Par pì de un ano el ga sonà el piano par alguni grupi, a'l Ritz Theatre de LaVilla, vadanjando cuatro dołari a sera. Drìoman el se ga spostà ad Orlando, e po' Tampa, indove el ga sonà insenbre a un grupo de'l sud ciamà The Florida Playboys. A zera 'sto cua el parìodo inte'l cuało el ga tacà utiłizar i so ociàłi, creài da Billy Stickles.
Trasferìo a Seattle, inte'l Stato de Washington, inte'l 1947[7], el ga scominsià presto ad insider dischi (ła so prima rezistrasion ła ze stà el sìngoło I Love You, I Love You (I Will Never Let You Go) Confesion Blues, del 1949) e el só primo suceso ad entrar inte łe clasifeghe de vendita el ze stà, inte'l 1951, Baby, Let Me Hold Your Hand. Drìoman, co Ahmet Ertegün, el ga firmà par ła Atlantic Records.Co'l ze entrà inte l'industria discografega, el só nome da artista el ze stà scurtà in Ray Charles, par evitar posìbiłi confuzion co'l puziłeSugar Ray Robinson.
A inìsio de carièra el ze stà influensà - e cuesto ło se pol evìnser da łe prime rezistrasion - da'l stiłe vocałe de cołeghi a chel tenpo asae séłebri, come Nat King Cole e Charles Brown. El ga conpìo łe prime tournée co Lowell Fulson e'l ga avùo modo de laorar anca co Guitar Slim e Ruth Brown.
Charles el ga afinà progresivamente un stiłe parsonałe che ło ga portà a zmisiar na conbinasion de vari zènari muzegałi, intrà cui el gospel e el jazz.
Stipułà un contrato co ła Atlantic Records, Charles el ga tacà publegar łe só prime canson, cofà It Should Have Been Me e Mess Around, entranbe scriveste da Ertegün. Ła hit che ga portà Charles a'l suceso nasionałe ła ze stà I Got a Woman, scrivesta co'l só cołega Renald Richard. El sìngoło el ga scałà łe clasifeghe R&B de Billboard e, da'l 1955 a'l 1959, el ze stà seguìo da altri sucesi come This Little Girl of Mine, Lonely Avenue, Mary Ann, Drown in My Own Tears e The Night Time (Is the Right Time), canson includeste inte i só dischi Hallelujah, I Love Her So, Yes Indeed! e The Genius Sings the Blues.
Charles el ze stà de frecuente mensonà, soratuto da'l critico Victor Bollo, par l'uzo de ła só voxe «come se el fuse un sasofono». Durando 'sto parìodo de tranzision, el ga reclutà un grupo de tozec iamà The Cookies, e el łe ga includeste inte łe só canson come coriste. Drìoman, łe Cookies łe ga canbià el só nome in The Raelettes.
Inte'l 1959, in una gran mota de radio A vien trazmetesta ła canson What'd I Say, devenjesta un suceso. Daspò èsar stà a łongo conosùo inte i anbienti R&B, co 'sto brano, Charles el ze riusìo finalmente a otenjer na popołarità inte l'anbiente de ła mùzeca pop, contribuindo anca a l'afermasion de'l zènare soul. Ła canson ła ze stà nomenà cofà ła dièzema mejo de tuti i tenpi inte ła Łista de łe 500 mejo canson segondo ła revista Rolling Stone.
L'ùltemo disco de Charles co ła Atlantic el ze stà The Genius of Ray Charles, venjùo fora el médemo ano de What I'd Say. Drìoman el muzisista el ga firmà par ła ABC Records, senpre inte'l 1959.
Canson cofà Georgia on My Mind, Hit the Road Jack e Unchain My Heart, łe ga incrementà ultariormente el só suceso. Scrivesta inte'l 1930 da Stuart Gorrell (testo) e Hoagy Carmichael (mùzega), Georgia on My Mind el ze devenjesto universalmente popołar pròpio grasie a Charles, che ła ga rejistrà inte'l 1960 e ła ga includesta inte l'àlbun The Genius Hits the Road. El singoło el ga ciapà ła pozision nùmaro uno de ła U.S. Billboard Hot 100 inte'l novenbre 1960.
I altri dischi de'l muzeghista, Modern Sounds in Country and Western Music e Modern Sounds in Country and Western Music Vol. 2, i ga jutà anca a diramàr ła mùzega country.
Da'l 1963 a'l 1967, Charles el ga publegà altri brani de suceso come Busted, Take these Chains from My Heart e Here We Go Again, cantada 37 ani dapò insieme a Norah Jones.
Charles al Montreal International Jazz Festival del 2003, una de łe sóùlteme ezibision publeghe
Inte el 1965 Charles el ze stà arestà par poseso de eroina, droga de cui el zera dependente da sirca 20 ani. St'altro el ze stà el só terso aresto, ma el ga evità ła prezon rusindo a dezentosegarse in una clinica de Los Angeles, Całifornia. El ga pasà el 1966 in łibartà viziłada, mentre el só singoło Crying Time el razonzeva ła 6ª pozision de łe clasifeghe. El brano el ga vinsùo anca el Grammy Award for Best Male R&B Vocal Performance inte'l 1967.
Daspuò ła fin dei ani sesanta ai ani setanta, łe canson de Charles łe stà o sucesi o flop, co arcuante grande hit e łaori premiài da ła critica.
El 7 de marso 1979, come sinboło de reconsiłiasion drio i ràdeghi par l'otenjimento dei deriti siviłi, Charles el ga cantà Georgia on My Mind davanti a l'Asénblea zenarałe de ła Georgia. Daspò ła performance de Charles, l'Asenblea ła ga adotà el brano come canson ofisiałe de'l Stato el 24 de apriłe de'l steso ano.[7] Ga avesto anca suceso ła so varsion de America the Beautiful.
Inte i ani otanta altri avenjimenti i ga aumentà el suceso de Charles tra'l publego pì zovane. Inte'l 1980 el ze apario inte'l film The Blues Brothers. Inte'l 1986 el ga cantà America The Beautiful a Wrestlemania 2. In una publisità de ła Pepsi Cola dei ani novanta, Charles el ga rendesto séłebre ła fraze You Got the Right One, Baby!. Senpre de'l 1986, el ga rejistrà insenbre a Billy Joel, pianista e cantante statunitense, el singoło Baby Grand. Inte'l 1985 el ga partesipà a ła rejistrasion de'l singoło We Are the World, produzesto da Quincy Jones e insidesto a fin benefego da USA for Africa, un supergrup de sełebrità de ła mùzega pop, riunìa segondo el modeło del ła Band Aid de Do They Know it's Christmas?. I proventi rancurài co We Are the World i ze stà devolvesti a ła popołasion de l'Etiopia, colpia in chel parìodo da na dezastroza carestia. El brano el ga vinsùo el Grammy Award cofà "Canson de l'ano", cofà "Disco de l'ano", e cofà "Mejo performance de un do o grupo vocałe pop".
Pur sendo stà un sostenjidor de Martin Luther King e dei deriti dei afromeregani inte i USA, Charles el ga incontrà varie controversie inte'l Sudafrega inte'l 1981, durando na protesta contro l'apartheid.
Inte'l 1989 Charles el ga rejistrà na cover de na canson de'l grupo japoneze Southern All Stars. Par ła só varsion, el tìtoło de'l brano, Itoshi no Ellie, el ze stà traduzesto in Ellie My Love. El singoło el ga razonzesto ła 3ª pozision de łe clasifeghe nipòneghe.[10]Ellie My Love ga vendesto pì de 400.000 copie e in Japon l'è devenjesto un gran suceso. El ze stà, anca, ospite inte l''Oro, Incenso e Birra Tour de Zucchero Fornaciari.
Charles el ze aparìo anca a do inaugurasion presidensiałe. Inte'l 1985 el se ga ezibìo par ła reconferma de Ronald Reagan e inte'l 1993 el ga cantà par sełebrar ła vitoria de Bill Clinton.[11]
Da fin ani otanta ad inisio ani novanta, Charles, el ze aparìo anca in vari show tełevizivi, tra cui el Super Dave Osbourne Show.
Inte'l 1990, insenbre a Chaka Khan, el ze stà includesto inte ła hit de Quincy Jones, I'll Be Good to You, trazesto da l'àlbun Back on the Block.
Daspò ła morte de Jim Henson inte'l medezemo ano, Charles el ze aparìo in un tributo de ła CBS, The Muppets Celebrate Jim Henson. El ga dazesto un curto descorso revardo a ła morte de Henson, dichiarando che «el ga tołesto na senplise canson e el ła ga trasformà in un momento de grando poder». Charles el se refariva a'l brano It's Not Easy Being Green, che el ga cantà insenbre ai parsonazi dei Muppets in recordo de Henson.
Inte'l 1990 el ga partesipà, insenbre a Toto Cutugno, a'l Festival de Sanremo co ła canson Good Love Gone Bad/Gli amori piasandose a'l segondo posto, ła canson no l'è stà mai insidesta.[12]
Inte'l 1999 Charles el gaveva introduzesto Billy Joel inte ła Rock And Roll Hall Of Fame. Inte'l 2001 el ga cołaborà da novo co Zucchero Fornaciari inte l'àlbun Shake.
Charles co el Presidente Ronald Reagan e ła segonda mujer Nancy inte'l 1984
Charles el ze stà spozà do volte e el ga avùo dòdaze fiòłi da sete done desconpanje. El só primo matrimonio co Eileen Williams el ze stà curto, da'l 31 de łujo 1951 a'l 1952. El ga avùo tre fiòłi da'l só segondo matrimonio co Beatrice Della Howard durà da'l 5 de apriłe 1955 a'l 1977.
El gaveva na granda pasion par i scachi e par zogar el uzava na spesiałe scachiera.
Charles el ze morìo el 10 de zunjo 2004 par łe conpleganse de na małatìa a'l figà par dòparo de droga a l'età de 73 ani. Só partner a łongo tèrmene fin a'l momento de ła morte el ze stà Norma Pinella.
Inte'l 2004 A ze venjesto fora Ray, film bazà so ła vita de Charles e che afronta anca i só problemi łigài a ła dependensa da eroina. Par 'sto film, l'ator Jamie Foxx el ga resevùo el premio Oscar come "Mejo ator protagonista". Inte'l 1988 el partesipa come ospite inte'l primo epizodio de ła cuarta serie de Moonlighting, mentre tra el 1997 e'l 1998 el ze aparìo come ospite in tre epizodi de ła cuinta stazon de ła serie tełeviziva La tata, Ray Charles e Yetta: coppia perfetta, Il rap di Sam e Disaccordo par l'accordo, e in un epizodio de ła sesta stazon: Una tata miracolosa inte'l roło de'l morozo de Yetta.
↑The 100 Greatest Singers of All Time, rollingstone.com. entrada il 12 novembre 2008 (archivià dal URL orizenałe il 3 luglio 2009 Il valore del parametro dataarchivio non combacia con la data decodificata dall'URL: 3 de lujo 2009 (juto)).
.jpg)
.svg){kind=small}
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Ray Charles
el detien schemi gràfeghi so 