Ponte de Rialto

Ponte de Rialto
Nome inte ła łéngua orizenałe	(it) Ponte di Rialt
Epònemo	Rialto
Dati
Sorte	Ponte in piera, ponte de arco, ponte pedonałe, ponte cuerto, atrasion turìstega e ponte abitato (it)
Architeto	Antonio Da Ponte
Costrusion	1588
Vertura	1591
Caraterìsteghe
Materiałe	piera
Nùmaro de archi	1
Mezurasion	7,32 () × 7,5 () × 22,1 () × 48 () × 31,8 () m
Traversa	Canal Grando
Parmete de far pasar	pasajo pedonałe
Pozision
Rejon aministrativa	San Marco (Itàlia)
Pozision	Venèsia
45°26′16.83″N 12°20′08.3″E45°26′16.83″N, 12°20′08.3″E

El ponte de Rialto el xe un dei cuatro ponti, insieme al Ponte del'Academia, al Ponte dei Scalsi e al Ponte de ła Costitusion, che i atraversa el Canal Grando, inte ła sità de Venesia. Dei cuatro, sto cua el xe el più antigo e seguro el più famoxo. El xe łóngo 48 m, łargo 22 m e alto 7,3 m.

El primo pasajo sul Canal Grando el xe stà un ponte de barche fato inte el 1181 da Nicolò Barattieri, che el ga tirà su, infrà łe soe òpere, anca łe cołone de San Marco e San Tòdaro in piasa San Marco. El xe stà ciamà Ponte de ła Moneta, pol darse par ła prexensa de ła Zeca che ła se catava visin al'intrada oriental.

Ła sénpre major inportansa del mercà de Rialto su ła sponda oriental del canal ła ga fato créser el tràfego sul ponte gałejante. Datorno al 1250 ghe xe sta meso al só posto un ponte de legno strutural. Ła strutura ła gera fata de dó ranpe inclinae che łe se incontrava visin na sesion sentral mòbiłe, che ła podeva èser spostada in alto par perméter el pasajo de łe nave più alte. Par ła funsion łigada a cueła del mercà, el ponte el ga canbiò nome e'l xe deventà Ponte de Rialto. Inte ła prima metà del XV sècoło łóngo i lai del ponte łe xe stae tirae su dó fiłe de negosi. I vadagni che i rivava co i afiti, che i finiva inte ła texoraria del stato, i serviva par consar volta par volta el ponte.

Inte el 1310 el ponte el xe stà danejà inte el corso de ła ritirada dei revoltoxi guidai da Bajamonte Tiepolo. Inte el 1444 invese el xe crołà soto el pexo de ła granda fraca vegnùa par véder el pasajo de ła parada de ła mugèr del marchexe de Ferara. N'altro croło el xe capità inte el 1524.

Inte el 1503 ła xe stada proposta par ła prima volta l'edifegasion de un ponte in piera. Inte i ani daspò i xe stai xudegai desferénti progeti. Inte el 1551 łe autorità venesiane łe ga bandixà par tirar su de novo el Ponte de Rialto. Architeti famoxi come Giacomo Sansovin, Andrea Palladio e Jacopo Barozzi da Vignola i ga prexenta progeti de stiłe clàsego, co desferénti arcade, che i no xe stai xudegai bóni par ła situasion.

El ponte in piera de ancuo a arcada ùnega, reałixà da Antonio da Ponte in conpagnia col nevodo Antonio Contin, el xe stà conpletà inte el 1591 durante el dogado de Pascuale Cicogna. Par cuanto revarda ła progetasion, el da Ponte forse el xe stà el só sistemador, ma inte ła stesa i xe stai crexemai anca Alvise Baldù e Vincenzo Scamozzi. Ła strutura ła xe davèro somejante a cueła del ponte in legno che el ghe gera prima, segno de ła xusta concesion orixenal. Dó ranpe piegae, co negosi su tuti dó i lai, łe porta a na parte sentral. Tuto el ponte el xe coverto da un sotopòrtego. El progeto el xe stà da cualchedun considarà anca masa corajoxo dal ponto de vista dei ingegnèri, al ponto che secondo l'architeto Vincenzo Scamozzi el ponte el saria crołà^[1]. El ponte invese el sta duro, e'l xe deventà un dei sìnbołi architetòneghi de Venesia.

1. ↑ ponti famoxi

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Ponte de Rialto
• Scholia el detien schemi gràfeghi so Ponte de Rialto