Olimpiya tinchligi

Olimpiya tinchligi yoki ekeheiria (qadimgi yunoncha: ἐκεχειρία) ― qadimgi yunon anʼanasi boʻlib, miloddan avvalgi VIII-asrda paydo boʻlgan. Olimpiya oʻyinlari anʼanasi bilan bogʻliq^[1]. 1992-yilda Xalqaro Olimpiya qoʻmitasi barcha davlatlarni ushbu tinchlikni hurmat qilishga chaqirib, bu anʼanani qayta tikladilar^[2].

BMT Bosh Assambleyasi 1993-yil 25-oktabrdagi 48/11 rezolyutsiyasida^[3] aʼzo davlatlarni:

… har bir Olimpiya oʻyinlari ochilishidan yetti kun oldin boshlanib, yopilganidan keyin yetti kun oʻtgach tugaydigan muddat davomida „Olimpiada tinchligi“ga rioya qiling.

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Mingyillik Deklaratsiyasi (Bosh Assambleyaning 2000-yil 8-sentabrdagi 55/2 rezolyutsiyasi bilan tasdiqlangan):

Biz aʼzo davlatlarni yakka tartibda va birgalikda hozir va kelajakda „Olimpiya tinchligi“ni hurmat qilishga hamda Xalqaro Olimpiya qoʻmitasini sport va Olimpiya ideali orqali odamlar oʻrtasida tinchlik va oʻzaro tushunishni mustahkamlashga qaratilgan saʼy-harakatlarini qoʻllab-quvvatlashga chaqiramiz^[4].

Tinchlik kelishuvining buzilishi

1992-yilda qayta tiklanganidan beri Olimpiya tinchligi bir necha bor buzilgan:

2001-2021: Afgʻonistondagi urush.
2003-2011-yillar: Iroq urushi.
2008-yil: Janubiy Osetiyadagi qurolli mojaro^[5].
2014-yil: Qrimning Rossiya Federatsiyasi tarkibiga qoʻshilishi^[6].
2022-yil: Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi^[7].

Manbalar

↑ „OON i Olimpiyskoe peremirie“. 2009-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 8-avgust.
↑ Ekexeyriya // Entsiklopedicheskiy slovarь Brokgauza i Efrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.
↑ „Rezolyutsiya“. 2011-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-mart.
↑ „Deklaratsiya tыsyacheletiya“. 2008-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 8-avgust.
↑ Paul Kelso in Beijing. „Olympics: Beijing 2008 - News of Ossetia conflict reaches Russian and Georgian Olympic teams“ (en). the Guardian (2008-yil 9-avgust). 2022-yil 24-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-fevral.
↑ „Ukraine Will Compete in Sochi Paralymics“ (en). Time. 2022-yil 23-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-fevral.
↑ Alison Durkee. „IOC ʻStrongly Condemns’ Russia For Violating ʻOlympic Truce’ By Invading Ukraine“ (en). Forbes. 2022-yil 27-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-fevral.

Adabiyotlar

Ekexeyriya // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.

[1] „OON i Olimpiyskoe peremirie“. 2009-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 8-avgust.

[2] Ekexeyriya // Entsiklopedicheskiy slovarь Brokgauza i Efrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.

[3] „Rezolyutsiya“. 2011-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-mart.

[4] „Deklaratsiya tыsyacheletiya“. 2008-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 8-avgust.

[5] Paul Kelso in Beijing. „Olympics: Beijing 2008 - News of Ossetia conflict reaches Russian and Georgian Olympic teams“ (en). the Guardian (2008-yil 9-avgust). 2022-yil 24-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-fevral.

[6] „Ukraine Will Compete in Sochi Paralymics“ (en). Time. 2022-yil 23-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-fevral.

[7] Alison Durkee. „IOC ʻStrongly Condemns’ Russia For Violating ʻOlympic Truce’ By Invading Ukraine“ (en). Forbes. 2022-yil 27-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-fevral.

[1]