Франг Барди

Франг Барди
Франг Барди
Туган	1606[…]; Kallmet[d], Албания яки Nënshat[d], Шкодер[d], Шкодер[d], Албания
Үлгән	9 июнь 1643
Ватандашлыгы	Албания
Һөнәре	язучы, католик рухание, тарихчы, автор словаря, католический епископ
	Франг Барди Викиҗыентыкта

Франг Барди ^[4](алб. Frang Bardhi, лат. Franciscus Blancus, 1606, Каллмет — 1643) - албан католик епискобы,беренче албан Dictionarium latino-epiroticum сүздегенең авторы.Римда 1635 елда бастырылган беренче Албания дизайнеры (Dictiontinum latino-epidrotic) буларак^[5], Албания әдәбиятының башлангыч авторлары арасында аерылып тора^[6]^[7]^[8].1635—1644 елларда Яңа Ипешкев булып хезмәт итә.

Биография

Франг Барди 1606 елда төньяк Албаниядә, Калмәт авылында, тарихи өлкәдә Задримда, Ятып кала шәһәрендә туа. Ул олуг гаиләдән чыга. Аның гаиләсе Венеция Республикасы гражданнары була . Франг Барди узенең шушы гаиләдә туы белән горурланган ,чөнки аның гаилә әгьзалары Осман илбасарларына буйсынмаган халык була^[9].

Барди,теологияне Италиядә өйрәнә.Урбанның әтисе 1636 елның 17 декабрендә, аны Сапы һәм Сәрдә епархиясенең епискобы итеп билгели.

1637 нче елдан Конгрция вереда узенең эпархиясен тасвирлады. Хәзерге вакытта ул Осман экспансия вакытларын чагылдырган документ булып тора.

1635 нче елда Франг Барди Римда , тарихта беренче булган албан сүзлеге Dictionarium latino-epiroticum чыгара, ул 5640 статьядан тора. Шулай ук Геогрий Скандербегның биографиясен яза. Анда Скандербегның килеп чыгышын хорват католигы Иван- Томко Мрнавич белән 1631 нче елда тасвирлый^[10].

Аның кушымтасында 113 мәкаль, фраз һәм исемлектән торган исемлек бар, аларның кайберләре башка телләрдән албан теленә тәрҗемә итәләр, өстәвенә, аларның күбесе албан фольклорыннан җыелган^[11].

Сочинения

Georgius Castriotus Epirensis, vulgo Scanderbegh. Per Franciscum Blancum, De Alumnis Collegij de Propaganda Fide Episcopum Sappatensem etc. Venetiis, Typis Marci Ginammi, MDCXXXVI (1636).
Dictionarivm Latino Epiroticvm per R. D. Franciscvm Blanchvm

Чыганаклар

Robert Elsie: Albanian Literature. An Overview of its History and Development. In Österreichische Osthefte 17(2003), Sonderband Albanien. стр. 243—276
Zija Xholi: Pesë mendimtarët më të vjetër të kulturës sonë kombëtare: M. Barleti, Gj. Buzuku, P. Budi, F. Bardhi, P. Bogdani. Tirana 2003. ISBN 99927-901-1-3
Albanian Literature, Section 1.6, by Robert Elsie, стр 24-27

Искәрмәләр

↑ Международный идентификатор стандартных наименований — 2012.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q423048https://wikidata.org/wiki/Track:P213
↑ ^2,0 ^2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912https://wikidata.org/wiki/Track:P268https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837
↑ Swartz A. Open Library — 2007.
https://wikidata.org/wiki/Track:P3847https://wikidata.org/wiki/Track:Q1201876https://wikidata.org/wiki/Track:Q302817https://wikidata.org/wiki/Track:P12088https://wikidata.org/wiki/Track:Q461https://wikidata.org/wiki/Track:P648
↑ Kruja, Mustafa (2007). "Ndajtëhŷme". Nji studim analitik: gjuha e Frang Bardhit dhe Shqipja Moderne. Tiranë: Çabej. f. 15. 9789992733905.
↑ ^ a b Pipa, Arshi (1959). "Communism and Albanian Writers". Robert Elsie. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-10. Marrë më 2017-10-14.
↑ ^ Elsie, Robert (2005). Albanian Literature: A Short History. I.B.Tauris. 9781845110314. Marrë më 2017-10-14.
↑ ^ a b c (in Latin)
↑ ^ a b c Bartl, Peter (1974). "Bardhi, Frang". Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas. 1: 136.
↑ ^ Cheney, David M. "Bishop Francesco Bianchi". Catholic-Hierarchy.org. Marrë më June 16, 2018.
↑ ^ Bartl, Peter (2007). Bardhyl Demiraj, red. Pjetër Bogdani und die Anfänge des alb. Buchdrucks. Nach Vier hundert fünfzig Jahren (në gjermanisht). Otto Harrassowitz Verlag. f. 273. 9783447054683. Marrë më 26 September 2012.
↑ ^ Shkurtaj, Gjovalin; Hysa, Enver (2001). Gjuha Shqipe - Për të huaj dhe shqiptarët jashtë atdheut. Tiranë: Toena. 99927-1-454-9.

[_1010ab2a4a6a8e45-1] Международный идентификатор стандартных наименований — 2012.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q423048https://wikidata.org/wiki/Track:P213

[_2645c7753bd472f9-2] 2,0 ^2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912https://wikidata.org/wiki/Track:P268https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837

[_dc968bb907933028-3] Swartz A. Open Library — 2007.
https://wikidata.org/wiki/Track:P3847https://wikidata.org/wiki/Track:Q1201876https://wikidata.org/wiki/Track:Q302817https://wikidata.org/wiki/Track:P12088https://wikidata.org/wiki/Track:Q461https://wikidata.org/wiki/Track:P648

[4] Kruja, Mustafa (2007). "Ndajtëhŷme". Nji studim analitik: gjuha e Frang Bardhit dhe Shqipja Moderne. Tiranë: Çabej. f. 15. 9789992733905.

[5] Pipa, Arshi (1959). "Communism and Albanian Writers". Robert Elsie. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-10. Marrë më 2017-10-14.

[6] Elsie, Robert (2005). Albanian Literature: A Short History. I.B.Tauris. 9781845110314. Marrë më 2017-10-14.

[7] (in Latin)

[8] Bartl, Peter (1974). "Bardhi, Frang". Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas. 1: 136.

[9] Cheney, David M. "Bishop Francesco Bianchi". Catholic-Hierarchy.org. Marrë më June 16, 2018.

[10] Bartl, Peter (2007). Bardhyl Demiraj, red. Pjetër Bogdani und die Anfänge des alb. Buchdrucks. Nach Vier hundert fünfzig Jahren (në gjermanisht). Otto Harrassowitz Verlag. f. 273. 9783447054683. Marrë më 26 September 2012.

[11] Shkurtaj, Gjovalin; Hysa, Enver (2001). Gjuha Shqipe - Për të huaj dhe shqiptarët jashtë atdheut. Tiranë: Toena. 99927-1-454-9.

[1]