Эчтәлеккә күчү

Комтура мәгарәләре

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/��омтура мәгарәләре latin yazuında])


Гыйбадәтханә
Ил Кытай
Төбәк / район Шеңҗан, Куця даирәсе
Кайсы дини агымга карый Буддачылык
Нигезләнгән 5-нче гасырдан 11-нче гасырга кадәр

Комтура Мең Будда Мәгарәләре (традицион Кытай иероглифлары беләнː 庫木吐喇千佛洞 гадиләштерелгән Кытай иероглифлары беләнː 库木吐喇千佛洞 Kùmùtǔlǎ Qiānfódòng) (шулай ук Комтура) Кытайда, Шеңҗан автоном регионында Буддачылык мәгарә гыйбадәтханәсе урыны. Урын борынгы Ефәк Юлында Кучадан 25 км га көнбатышка, Куця Даирәсендә урнашкан.[1][2] Якындагы башка мәшһүр урыннар булып Кызылгаһа мәгарәләре, Кызыл Мәгарәләре, Субашы гыйбадәтханәсе һәм Симсим мәгарәләре тора.[3]

Бишенче гасырдан унберенче гасырга карый торган 112 мәгарә гыйбадәтханәсе сакланып калган. Урын калдырылганнан соң ара-тирә яшәүдән зыян күрелеп Комтурага Кытай Үзәк Азиясенә берничә иртә чит ил экспедициясе зиярәт кылган, алар арасында 1902 Отани экспедициясе, Сергей Фёдор улы Ольденбург һәм Альберт фон Ле Кок экспедицияләре.[4][5][6][7] Соңгысы берничә дивар сурәтен сүткән һәм аларны кире Берлинга алган (хәзер Азия Сәнгате Музеенда).[8]

1970-енче елларда Донгфанг Хонг Гидроэлектрик Станциясен төзү Музат Елгасында елга дәрәҗәсе күтәрелүенә нәтиҗә булды һәм стена сурәтләренең бозылу дәрәҗәсен арттырган.[1] ЮНЕСКО алкышлары астында озак вакыт саклау чаралары шуннан мәгарәләре казып чыгарылган конгломерат кыяны консолидация һәм киң документация һәм өйрәнү эше белән башланган.[1][9] Урын 1961 елда саклау өчен Дәүләт Дәрәҗәсендә Тарихи һәм Мәдәни Дәрәҗәсе өчен Сакланган Төп урын буларак беренчеләрдән булган.[10] 2008 елда Кумтула Гротлары ЮНЕСКО Дөнья Мирасы Исемлегендә Ефәк Юлының Кытай Секциясенең өлеше буларак киләчәктә язылу өчен тәкъдим ителгән булган.[11]

Шулай ук карарга мөмкин

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. 1,0 1,1 1,2 Agnew, Neville, ed (2010). Conservation of Ancient Sites on the Silk Road: Proceedings of the Second International Conference. Getty Conservation Institute. pp. 37–9. ISBN 9781606060131. http://www.getty.edu/conservation/publications_resources/pdf_publications/pdf/2nd_silkroad1.pdf. 
  2. Wang Weidong, ed (2008) (in zh). 文物出版社. ISBN 9787501023844. 
  3. (Other than Kizil)... "The nearby site of Kumtura contains over a hundred caves, forty of which contain painted murals or inscriptions. Other cave sites near Kucha include Subashi, Kizilgaha, and Simsim." in Buswell, Robert E.; Lopez, Donald S. (in en). The Princeton Dictionary of Buddhism. Princeton University Press. p. 438. ISBN 978-1-4008-4805-8. https://books.google.com/books?id=DXN2AAAAQBAJ&pg=PA438. 
  4. Japanese Collections. International Dunhuang Project. әлеге чыганактан 2006-02-08 архивланды. 2021-07-05 тикшерелгән.
  5. Russian Collections. International Dunhuang Project. әлеге чыганактан 2006-02-08 архивланды. 2021-07-05 тикшерелгән.
  6. German Collections. International Dunhuang Project. әлеге чыганактан 2017-04-21 архивланды. 2021-07-05 тикшерелгән.
  7. Hopkirk, Peter. Foreign Devils on the Silk Road: The Search for the Lost Cities and Treasures of Chinese Central Asia. University of Massachusetts Press. ISBN 0870234358. https://archive.org/details/isbn_9780870234354. 
  8. MIA Kumtura Collection. University of Washington.
  9. The Conservation and Restoration of Kumtura Thousand Buddha Caves. UNESCO. әлеге чыганактан 2013-01-18 архивланды. 2021-07-05 тикшерелгән.
  10. 国务院关于公布第一批全国重点文物保护单位名单的通知 (1st Designations) (zh). State Administration of Cultural Heritage (3 April 1961). әлеге чыганактан 2012-06-09 архивланды. 2021-07-05 тикшерелгән.
  11. Chinese Section of the Silk Road. UNESCO.
  12. (2016) «Change of suspension systems of daggers and swords in eastern Eurasia: Its relation to the Hephthalite occupation of Central Asia». ZINBUN 46.
  13. (2014) «THE HEPHTHALITES: ICONOGRAPHICAL MATERIALS». Tyragetia 8.
  14. (2008) «Remarks on the Paintings from the Buddhist Monastery of Fayaz Tepe (Southern Uzbekistan)». Bulletin of the Asia Institute 22. ISSN 0890-4464.
  15. MIA Berlin: Turfan Collection: Kizil.

Тышкы сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]