Vitiligo
Vitiligo, derideki melanin pigmentinin azalması ya da yokluğu nedeniyle ortaya çıkan soluk lekelerdir. Derisi koyu renkli olan bireylerde daha belirgindir. Açık renkli derisi olan bireylerde güneş etkisiyle bronzlaşmada belirginleşirler. Lekeler farklı büyüklüktedir. Eller, bilekler, ağız ve göz çevresi derisi, anüs ve dış genital organların derisi vitiligonun en sık rastlandığı alanlardır. Yerel albinizm olarak bilinir.[1][2][3]
Oluşumunda tirozinaze enzimi eksikliği yoktur; derinin dış katmanı epidermisteki melanin üreten hücrelerin yer yer azalması ya da kaybolması sonucunda ortaya çıkar (generalize albinizm’den fark). Otoimmunite ya da apoptozis, melanositlerin kaybolmasındaki başlıca nedenlerdir. Addison hastalığı, otoimmun tiroidit ve pernisiyöz anemi gibi otoimmun hastalıklarda vitiligo görülmesi, otoimmunite ile ilgili görüşü desteklemektedir.[1][2][3]
Vitiligoda ortaya çıkan değişik büyüklüklteki pigmentsiz (soluk) alanlar deride beyaz lekeler oluşturur. Yanık nedbelerideki melanosit kaybına bağlı lekeler en sık karşılaşıla örnektir (bu tür nedbelerde kıllar, ter ve yağ bezleri de görülmez). Enfeksiyon hastalıkları arasında lepranın tüberküloid tipi örnek verilebilir. Kimi zaman görünmeyecek kadar küçük olan bu bölgeler, kimi zaman büyük boyutlara ulaşabilir, deride geniş alanları etkileyebilir. Sıklıkla yüz, dudak, boyun, göğüs, genital organların derisi, diz, dirsek ve el ve kol bölgelerinde görülür.[1][2][3]
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vitiligo hastalığı, hastalığın gidişatı ve çeşitli varyasyonlarına göre farklı türlere ayrılmış ve sınıflandırılmıştır. Bu farklı türler; genelleştirilmiş vitiligo, segmentel vitiligo, fokal vitiligo, mukozal vitiligo ve trikrom vitiligodur. Genelleştirilmiş vitiligo en sık olarak rastlanan vitiligo türüdür ve ciltte parça parça renk açılmaları ile seyreder. Segmental vitiligoda vücudun bir tarafında dar küçük alanlarda vitiligo lekeleri vardır. Fokal vitiligoda da lekeler dar bir alandadır ve bu lekeler birkaç yıl içinde hızlı bir şekilde çoğalmazlar. Mukozal vitiligoda ağzı ve cinsel organlar etkilenir. Trikrom vitiligo ise önce pigmentasyonun kaybolduğu bir leke oluşur; daha sonra etrafında daha açık renk bir leke oluşur.[4]
Görülme Sıklığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Toplumda görülme sıklığı %1 ile %4 arasındadır. Vücutta oluşan her beyaz leke kişinin vitiligo olduğu anlamına gelmez. Bazı durumlarda vitiligo sanılan kişiler belirli bir zaman sonra beyaz lekeleri kaybolabilir. Bu ayrımın yapılabilmesi için hastalıkla ilgili bir Uzman Dermatolog muayenesi şarttır. Birçok farklı rahatsızlığa bağlı lekeler vitiligo hastalığı sonucu oluşan lekeler ile karışabilir.
Tedavi Yöntemleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Repigmentasyon tedavisi
- Hücre Sprey
- Fototerapi
- Dar Bant UVB Tedavisi
- PUVA Tedavisi
- Mikrofototerapi (Lumera,BClear,Multiclear)
- İlaç Tedavileri
- Pimekrolimus ve takrolimus
- Topikal kortikosteroid
- Depigmentasyon tedavisi
- Cerrahi (Deneysel) Tedaviler
- Normal deriden sağlam renk hücresi nakli
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019
- ^ a b c Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- ^ a b c Dinulos JGH. Habif's Clinical Dermatology: A Color Guide to Diagnosis and Therapy 6th Edition. Elsevier, Amsterdam, 2016
- ^ "Vitiligo Nedir? – Vitiligo Hastalığının Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi ve Tedavisi". Sağlık Yazarları. 19 Eylül 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
Dış Bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- NIH 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (10.10.2020 tarihinde erişildi)
- Sağlık Yazarları 11 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (10.10.2020 tarihinde erişildi)
