Türkiye'de dinsizlik
| Makale serilerinden |
 |
Türkiye'de dinsizlik, ülkedeki dini inancın eksikliği, ilgisizliği veya reddinin boyutunu ifade eder. Anketlere göre, deistlerin, ateistlerin, agnostiklerin ve diğer bağımsız kişilerin nüfus içindeki payına ilişkin kesin tahminler farklılık gösterse de, Türkiye'de İslam baskın inançtır[1] ve dinsizler azınlık oluşturmaktadır.
Türkiye'deki resmî sayımlarda dinsiz kişiler sayılmadığı için ateist veya agnostiklerin sayısını saptamak güçtür. Araştırmalara göre Türkiye'deki dinsizlerin %85'inin 35 yaşının altında olduğu tespit edilmiştir.[2]
Anketler ve istatistikler
[değiştir | kaynağı değiştir]
2022 KONDA raporuna göre Türkiye'de dindarlık
Çok dindar (sofu) (%10)
Dindar (%50)
İnançlı (%33)
İnançsız ve ateist (%7)
- 2012 yılında yapılan bir ankette Türkiye'deki ateistlerin ülke nüfusunun %2'sini oluşturduğu sonucuna varıldı.[3]
- Fransız bir şirket tarafından, 22 ülkeden 17.180 katılımcı ile görüşülen bir başka ankette ise Türkiye'deki katılımcıların %7'sinin ateist, %3'ünün ise agnostik olduğu raporlandı.[4]
- 2015'te KONDA araştırmasına göre Türkiye'nin %2,9'u ateistlerden oluşmaktadır.[5] Türkiye'de ateist olmakla alakalı büyük bir damgalama vardır ve bu yüzden birçok Türk ateist internet üzerinden birbirleriyle iletişim kurmaktadır.[6][7][8][9]
- 2013 yılında yapılan anketler ile 4,5 milyon insanın dinsiz olduğu bilgisi paylaşıldı. Aynı kurumlar tarafından 2015'te yapılan anketlerde ise bu rakam 5,5 milyon kişiye ulaştığını ve bu kişilerden Türk vatandaşlarının kabaca %9,4'ünün bir dini olmadığı sonucu çıktı. Araştırmalarda Türkiye'deki dinsizlerin %85'inin 35 yaşından küçük olduğu ileri sürüldü.[10]
- 2020 yılında Türkiye'nin 12 ilinden 1062 katılımcı sayısıyla yüzyüze gerçekleştirilen Gezici Araştırma anketinde ise 20 yaş altı Z Kuşağı mensubu bireylerin %28.5'inin inançsız olduğu sonucuna ulaşıldı.[11]
- KONDA'nın 2022'de yayımlanmış 2021 verilerine göre Türkiye'de inançsız ve ateist kişilerin toplam nüfusa oranı %7'dir. Bu veri 2011'deki %2 oranıyla karşılaştırıldığında büyük bir artış olarak nitelendirilmektedir.[12][13]
KONDA'nın 2018'de yaptığı ankete göre Türkiye'deki insanların dinlere bakış açısı:[14][15]
- %51 – Kendini "dindar" olarak tanımlayanlar.
- %34 – Kendini "dindar değil, ama inançlı" olarak tanımlayanlar.
- %10 – Kendini "sofu" olarak tanımlayanlar. (Aşırı dindar)
- %2 – Kendini "inançsız" olarak tanımlayanlar.
- %3 – Kendini "ateist" olarak tanımlayanlar.
Sadece 15–29 yaş arası dahil edilince:[15]
- %43 – Kendini "dindar" olarak tanımlayanlar.
- %45 – Kendini "dindar değil, ama inançlı" olarak tanımlayanlar.
- %5 – Kendini "sofu" olarak tanımlayanlar. (Aşırı dindar)
- %4 – Kendini "inançsız" olarak tanımlayanlar.
- %4 – Kendini "ateist" olarak tanımlayanlar.
Sadece 15–20 yaş arası dahil edilince:[15]
- %55.8 – Kendini "dindar değil, ama inançlı" olarak tanımlayanlar.
- %28.5 – Kendini "inançsız" olarak tanımlayanlar.
- %15.7 – Kendini "dindar" olarak tanımlayanlar.
| Anket şirketi | İslam | Dinsizlik | Hristiyanlık | Diğer |
|---|---|---|---|---|
| Gezici (2020, Sadece Z Kuşağı) | 71.5% | 28.5% | – | – |
| Optimar (2019) | 89.5% | 8.5% | 0.3% | 1.7% |
| KONDA (2018) | 94% | 5% | 0.2% | 0.8% |
| MAK (2017) | 86% | 12.5% | 0.5% | 1% |
| Ipsos (2016) | 82% | 13% | 2% | 3% |
| Pew Research Center (2010) | 98% | 1.2% | 0.4% | 0.4% |
| KONDA (2008) | 97% | 2% | 0.2% | 0.8% |
| Sabancı Üniversitesi (2006) | 98.3% | 1.5% | 0.2% | – |
Ateizm derneği
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta Doğu ve Kafkasya'da ilk resmî ateist kuruluş olan Ateizm Derneği ise 2014'te kuruldu.[16] 2018 yılında Ateizm Derneği'nin, üyeleri üzerindeki baskılar ve hükûmet yanlısı medyanın saldırıları nedeniyle kapatılacağı söylendi, ancak derneğin kendisi durumun böyle olmadığını ve hala aktif olduğunu açıklamıştı.[17]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye'de din
- Türkiye'de din özgürlüğü
- Türkiye'de laiklik
- Türkiye'de İslam
- Türkiye'de Hristiyanlık
- Türkiye demografisi
- Dinsiz nüfusa göre ülkelerin listesi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Girit, Selin (10 Mayıs 2018). "Losing their religion: The young Turks rejecting Islam". BBC News. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2018.
- ^ "Atheists raising their voice in Turkey amid polarized reactions". Daily News. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "Global Index of Religiosity and Atheism" (PDF). WIN/GIA. 2012. 13 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Şubat 2018.
- ^ "Fazil Say and Turkey's war on atheism". The Daily Telegraph. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "Ateist sayısı artıyor mu?". hurriyet.com.tr. 22 Ağustos 2015. 14 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2018.
- ^ "Uneasy neighbors in Turkey: atheism and Islam". Deutsche Welle. 11 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "Turkey's Atheists Face Hostilities, Death Threats". VOA. 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "Atheists, the "Ultimate Other" in Turkey | Inter Press Service". Ipsnews.net. 24 Haziran 2014. 29 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ Semih Idiz (22 Nisan 2014). "Turkey's atheists get organized - Al-Monitor: the Pulse of the Middle East". Al-Monitor. 14 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "Atheists raising their voice in Turkey amid polarized reactions". Daily News. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ ""Gezici Araştırma Merkezi Başkanı Murat Gezici SÖZCÜ'ye açıkladı: Türkiye'nin kaderi Z kuşağının elinde"". 11 Haziran 2020. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020.
- ^ "TR100". interaktif.konda.com.tr. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ "KONDA Araştırma'dan "Türkiye 100 Kişi Olsaydı" raporu". T24. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ "KONDA Toplumsal Değişim Raporu: Türkiye'de inançsızlık yükselişte". euronews. 3 Ocak 2019. 4 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
- ^ a b c "Hayat Tarzı - 10 Yılda Ne Değişti?". interaktif.konda.com.tr. 17 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
- ^ "The first Atheist Association in Turkey is founded". 3 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2017.
- ^ "Turkey's Atheism Association threatened by hostility and lack of interest | Ahval". Ahval (İngilizce). 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2018.