Sima Yi
| Sima Yi 司馬懿 | |
|---|---|
| |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 28 Haziran MS 202 |
| Mesleği | Siyasetçi, general |
Sima Yi (Çince: 司馬懿; pinyin: Sīmǎ Yì; ö. 28 Haziran MS 207), Çin'de Üç İmparatorluk döneminde yaşamış siyasetçi ve general ve Wei Hanedanı naibiydi.
Sima Yi, siyasi kariyerine MS 208'de Han Hanedanı şansölyesi Cao Cao'nun altında resmen başladı ve hızla daha yüksek bir makama terfi etti. Yönetişim ve tarımın teşviki gibi iç ve askeri meseleleri ele alma, danışman olarak hizmet etme, Shu ve Wu kuvvetlerinin önderliğindeki saldırıları ve istilaları püskürtme, Meng Da'nın Xincheng İsyanı'nı hızla yenme ve Gongsun liderliğindeki Liaodong komutanlığını fethetme konusundaki başarısıyla büyük prestij kazandı. Belki de en iyi Wei'yi MS 231 ve 234 yılları arasında Wei'nin rakip devleti Shu tarafından yönetilen bir dizi istilaya karşı savunmasıyla tanınmaktadır.
239'da, başka bir yardımcı naip Cao Shuang ile birlikte, Cao Rui'nin üvey babası Cao Fang'ın ölümünden sonra vekili olarak başkanlık etti. İlk başta dostane olmasına rağmen, Cao Shuang'ın yolsuzluğu, savurganlığı ve Sima Yi'nin siyasi etkisini azaltma girişimleri ışığında ilişki kısa sürede kötüleşti. MS 249'da, dikkatli bir şekilde destek planlayıp oluşturduktan sonra, Sima Yi bir darbeyle Cao Shuang'ı iktidardan indirdi ve onu ve yardımcılarını idam ettirdi.
Darbeden sonra, Sima Yi Wei'de fiili birincil otorite olarak görev yaptı, ancak 251'de Wang Ling'in isyanından bir miktar muhalefetle karşı karşıya kaldı ve bu isyanı hızla ele aldı. Sima Yi, 7 Eylül MS 251'de 71 veya 72 yaşında öldü ve yerine en büyük oğlu Sima Shi geçti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Chen, Shou (3rd century). Üç Krallığın Kayıtları (Sanguozhi).
- de Crespigny, Rafe (1996). To Establish Peace: being the Chronicle of the Later Han dynasty for the years 189 to 220 AD as recorded in Chapters 59 to 69 of the Zizhi tongjian of Sima Guang. 2. Canberra: Faculty of Asian Studies, Australian National University. ISBN 978-0-7315-2526-3. 29 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022.
- de Crespigny, Rafe (2007). A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms 23-220 AD. Leiden: Brill. ISBN 9789004156050.
- Fan, Ye (5th century). Hou Hanshu.
- Pei, Songzhi (5th century). Sanguozhi Zhu.
- Sima, Guang (1084). Zizhi Tongjian.
