Santa Sabina

Santa Sabina

Temel bilgiler
Konum	Roma, İtalya
Koordinatlar	41°53′04″K 12°28′47″D / 41.88444°K 12.47972°D / 41.88444; 12.47972
İnanç	Hristiyanlık
Mezhep	Roma Katolikliği
Mimari
Mimari biçim	Bizans mimarisi
İnşaat başlangıcı	422
Tamamlanma	432

Santa Sabina bazilikası (Latince: Basilica Sanctae Sabinae, İtalyanca: Basilica di Santa Sabina all'Aventino Basilica di Santa Sabina all'Aventino), Roma'da Aventine Tepesi üzerinde bulunan tarihi bir kilisedir. Tiber Nehri'nin kuzeyi ve Circus Maximus'un doğusunda konumlanan Santa Sabina bilinen en eski Roma Bazilikasıdır. Bu haliyle orijinal kolonadlı dikdörtgen plan şemasını hala korumaktadır. Diğer birçok kiliseye kıyasen, örneğin Santa Maria Maggiore, Santa Sabina'nın geçirdiği restorasyonlar onun orijinal dekorasyonunu bozmamıştır.

Aynı San Vitale kilisesi gibi minor bazilika unvanı taşımaktadır. Roma Katolik Kilisesi'nin Dominikan tarikatının ana kilisesi olarak kabul edilir.  

Santa Sabina bazilikası Dalmaçyalı bir rahip olan İlirya'lı Petrus tarafından 422 ve 432^[1] yılları arasında Aventine Tepesinde bulunan bir tapınağın yakınına inşa edilmiştir. Kilise girişinin hemen üzerinde bulunan mozaik kitabeye göre Papa I. Celestinus'un görevde olduğu dönemde inşa edilen kilise, eski roma evlerini ve caddelerini barındıran bir bölgenin üzerinde bulunmaktadır. Bu antik Roma evlerinden bir tanesi muhtemelen Avezzano'lu saygın Sabina'ya aittir. Sabina, imparator Vespasian ya da Hadrianus döneminde Hristiyanlık dinini kabul ettiği için idam edilmiştir. Onun Hristiyanlığı kabul etmesine vesile olan hizmetçisi Seraphia'da daha sonra taşlanarak öldürülmüştür. Hristiyanlık yolunda öldüğünden dolayı kilise Sabina'yı daha sonraları azize ilan etmiştir.

Dokuzuncu yüzyılda şehir surları içine dahil edilen kilise 1587 yılında Domenico Fontana, 1643 yılında Francesco Borromini tarafından restore edildi. İtalyan mimar ve sanat tarihçisi Antonio Muñoz kiliseyi orijinal Orta Çağ görünüşüne uygun yeniden restore etti. 10. yüzyılda inşa edildiği düşünülen çan kulesi Barok dönemi'nde yeniden yapıldı.

Kilisenin dışı cam yerine selenitten yapılmış büyük pencereleri nedeniyle gerçekten bir 5. yüzyıl yapısı gibi görünmektedir. 3 nefli kilisenin ana nefi arkad oluşturan birer sütun sırası ile diğerlerinde ayrılır. Yan nefler ana nefe kıyasen daha kısadır.

Bazilikanın ahşap kapısı bugün bulunduğu yere aitmiş gibi görünmese de 430-432 yıllarına tarihlenmekte ve kilisenin orijinal kapısı kabul edilmektedir. Ahşap kapının On sekiz paneli günümüze ulaşmıştır. Ahşap kapı üzerinde tasvir edilen sahnelerin tümü Kitab-ı Mukaddesten gelmektedir. Bu tasvirler arasında şüphesiz en önemlisi İsa'nın çarmıha gerilişini Hristiyan sanatındaki ilk kez gözler önüne seren tasvirdir. Santa Sabina'nın ahşap kapısı Hristiyan sanatından sahip olduğu ikonografik önemden ötürü yoğun çalışma ve analizlerin konusu olmuştur.^[2]

Kapının hemen üzerinde 6 dizeden oluşan Latince yazılmış orijinal bir yazıt bulunmaktadır.

5. yüzyıla ait apsis mozaiği 1559 yılında Taddeo Zuccari tarafından yapılan benzer bir fresk ile değiştirilmiştir. Tasvir edilen kompozisyon muhtemelen değiştirilmemiştir. Apsis mozaiğinin barındırdığı ikonografi Roma'da bulunan ve 17. yüzyılda tahrip edildiği bilinen diğer bir 5. yüzyıl kilisesi Sant'Andrea in Catabarbara ile ikonografik açıdan benzerlik göstermektedir.

Oldukça geniş ve uzun olan kilise naosu 24 adet mermer (opus sectile) ve bunlarla uyum içinde olan 24 korint başlıkları ve altlıkları yerleştirilmiş sütunlardan oluşmaktadır. Açık bir biçimde devşirme malzeme oldukları anlaşılan bu sütunlar muhtemelen kiliseden önce bölgede bulunan Juno Tapınağından alınmış ve yeniden kullanılmışlardır.