Samsa

Samsa (Kazakça ve Kırgızca: самса, Özbekçe: somsa, Tacikçe: самбӯса) veya samsa böreği Güney Asya ülkeleri Hindistan, Pakistan ve Nepal'de çokça tüketilen, Portekiz (chambuça) ve Doğu Afrika'ya da yayılmış bir börek çeşididir. Tarihi kayıtlardan Eski Pers İmparatorlarının da sevdiği bir yiyecek olduğu anlaşılmış ve bu nedenle geçmişinin en azından MÖ 500'lerden daha eskiye uzandığı tahmin edilmiştir. 1980'lerden itibaren Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde de tanınmış ve tüketilmeye başlanmıştır. Tatlı veya tuzlu olabilir. Genelde çok baharatlı yapılır. İran'da Farsça sanbosag (سنبوساگ) olarak bilinir. Arapça konuşulan ülkelerde sambusak olarak söylenirken, Orta Çağ Arapça tarif kitaplarında bazen sambusaj yazılır. Kitâb-ı Me’kûlât'da Senbuse olarak tarifi verilmiştir.^[1]

Yörelere Göre Çeşitleri

Türkiye'de Şam Börek, Sembusek olarak adlandırılır. Şam böreği, Güneydoğu Anadolu’da yöre halkı tarafından uzun yıllardır yapılan ve sevilerek tüketilen bir börek çeşididir. Birçok bölge Şam böreğini kendine has şekilde yapmaktadır.

Mardin Sembusek

Mardin Sembusek Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.^[2]^[3]

Batman Şam Böreği

Un yumurta ile karıştırılıp yoğrulmaya başlanır. Ardından yoğurt, sıvıyağ, ılık su ve tuz eklenip iyice yoğrulur. Yoğrulduktan sonra 30 dakika dinlenmeye bırakılır. Soğan ve maydanoz ince ince kıyılır. Daha sonra soğanlar tencerede yağ ile kavrulur. Ardından üstüne az yağlı kıyma koyulup kavrulur. İnce kıyılmış maydanoz, pulbiber, karabiber, yenibahar ve tuz ilave edilerek soğumaya bırakılır. Dinlendirilen hamur ceviz büyüklüğünde eşit parçalara bölünür, her biri 10 cm çapında olacak şekilde merdane ile açılır. Açılan hamurların ortalarına harcı paylaştırdıktan sonra yarım ay şeklinde kapatılır. Sıvı yağ tavada kızdırılır, börekler her iki yanı da altın sarısı renge gelinceye kadar kızartılır. Yağı süzdürmek için üzerinde kâğıt havlu olan bir tabakta biraz bekletilir. Bütün böreklere bu işlem uygulandıktan sonra servis edilir.

Batman Şam Böreği Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.^[4]^[5]

Kilis Kırk Semseği

Kilis Kırk Semseği 08.06.2022 Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.^[6]

Samsa Tatlısı

Kaynakça

^ Altun, Nesrin. Kitāb-ı Me'kulāt (Yiyecekler Kitabı). 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021.
^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37990^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
^ "Kırk Semseği". Türk Patent ve Marka Kurumu. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.

[1] Altun, Nesrin. Kitāb-ı Me'kulāt (Yiyecekler Kitabı). 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021.

[2] ttps://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37990^{[ölü/kırık bağlantı]}

[3] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2021.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.

[5] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mart 2021.

[6] "Kırk Semseği". Türk Patent ve Marka Kurumu. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.

[1]