Rumeli Feneri Kalesi
 Rumeli Feneri Kalesi | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Kale kalıntısı |
| Mimari tarz | Yığma taş |
| Konum | İstanbul Boğazı |
| Şehir | Sarıyer, İstanbul |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 41°14′16″K 29°06′39″D / 41.23778°K 29.11083°D |
| Başlama | 15.yy |
| Yenileme | 17.yy |
| Ölçüler | |
| Diğer ölçüler | 70 metre (230 ft) uzunluk x 55 metre (180 ft) genişlik |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | kaba yonu taş, moloztaş ve tuğla |
| Zemin alanı | 46.185 m2 (497.130 ft2) |
Rumeli Feneri Kalesi veya Topçu Kalesi, İstanbul'da Rumelifeneri sırtlarındaki 17. yüzyıl döneminden kalma kaledir. Adını hemen yanındaki köye de adını veren Rumeli Feneri'nden almıştır. Kaleye kara yoluyla Sarıyer ilçesine bağlı Rumelifeneri Köyü‟nün içinden geçilerek gidilmektedir. Köye ismini veren fenerin geçmişi çok eskilere dayanmakta, ilkçağlardan itibaren Boğaz girişinde gemicilere yol göstermek amacıyla ateşler yakıldığı bilinmektedir.[1]
Rumeli Fenerinin bulunduğu köyün Bizans dönemindeki ismi Fanariyan Burnu olarak bilinmektedir. Bu isim küçük fener ve Avrupa feneri gibi anlamlara gelmekte olup antik çağlarda da Panyum Burnu diye anılmaktadır.[2]
İstanbul Boğazı'nın Karadeniz tarafından en uç noktada yer alan kalenin kemerli bir giriş kapısı bulunmaktadır. Cumhuriyet döneminde askeri karakol olarak kullanılmıştır. Günümüzde Kale, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 12 Mart 2008 tarih ve 2938 sayılı kararı ile ilan edilen Birinci Derece Doğal Sit Alanı içerisinde kalmaktadır.[3] Rumelifeneri Kalesi ile ilgili en eski kayıt T.C. Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşivi’nde bulunan 1769/1183 H.tarihli belgedir.[1]
Kale hakkındaki tarihi bilgiler kesin değildir. İlk olarak 15. yüzyılda Cenevizliler tarafından, hatta belki daha önce Bizanslılar tarafından inşa edildiği iddia edilmektedir. Ancak çoğu kaynak, 1769 civarında Osmanlı İmparatorluğu için adı bilinmeyen bir Yunan mühendis tarafından inşa edildiğini belirtir. Sonradan 1783'te Toussaint, 1785'te Latife-Clavé ve 1794'te Monnier adlı Fransız mühendisler tarafından yeniden tasarlanmıştır.[1][4]
Kalenin alanı 46 bin 185 metrekare olarak belirlenmiştir.[5] Kale, Plan şeması kuzeydoğu ve kuzeybatı köşeleri pahlanmış bir dikdörtgenin, güneybatı duvarına kemerli ana giriş kapısının ve güneydoğu ile kuzeybatı duvarlarına sekizgen planlı birer kule yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur.[1][4] Eşsiz manzarası ile seyir zevki sunan 55x70 metre boyutlarındaki kale, yığma taş ile inşa edilmiştir.[6][7] Mevcut yapı farklı malzemelerin bir arada kullanılmasıyla oluşturulmuştur. Bunlar kaba yonu taş, moloztaş ve tuğladır. Tüm duvarlarda köşelerde kaba yonu taş, aralarda kaba yonu taş ve moloztaş beraber kullanılmıştır. Taşların cinsi kum taşı ve bazalttır.[1] 1624 yılında kalenin duvarlarında çeşitli yıkımlar meydana gelir. O dönemde tahtta olan Sultan IV. Murad'ın fermanıyla yapının onarım çalışması gerçekleştirilir. Kalede, o dönem 60 asker evi, 100 top, cephanelik, buğday ambarları, bir camii vardı ve 300 asker yaşıyordu.[6][8]
Deniz seviyesinden 58 metre yükseklikte ve 30 metre uzunluğunda olan fener, ilk olarak gaz yağı ve daha sonra asetilenle aydınlatılmıştır.[7] Fenerin ışığı ise 18 deniz mili mesafesinden görülebilmektedir.[2]
Resim galerisi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Karadağ, Reyhan Evrim (6 Kasım 2015). Rumelifeneri Kalesi Restorasyon Projesi (Tez). Fen Bilimleri Enstitüsü.
- ^ a b "Rumeli Feneri Kalesi İstanbul'un Neresindedir? Tarihi Kalenin Özellikleri Ve Hikayesi". Milliyet. 11 Kasım 2021. 19 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
- ^ "Sarıyer'deki Rumeli Feneri Kalesi 15 yıldır restorasyon bekliyor haberi". Arkeolojik Haber. 7 Temmuz 2018. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
- ^ a b "Castles.nl - Rumelifeneri Castle". www.castles.nl. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
- ^ "Sarıyer'deki Rumelifeneri Ceneviz Kalesi kiralanacak mı? - 20-01-2016". emlakkulisi.com. 19 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
- ^ a b "Rumeli Kavağı Kalesi'nin Hikayesi". Fikriyat Gazetesi. 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
- ^ a b Uzun, Mert (30 Temmuz 2019). "Rumeli Feneri Kalesi ve Tarihi". Boğazda.org Blog. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
- ^ RUMELİFENERİ KALESİ 1 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. envanter.gov.tr, erişim 26 Ocak 2014
 | İstanbul ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Arkeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |