Muzareti Kilisesi
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Çakırüzüm, Göle |
| Koordinatlar | 40°48′05″K 42°34′00″D / 40.80139°K 42.56667°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | ? |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Taş |
Muzareti Kilisesi (Gürcüce: მუზარეთის ეკლესია), tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Muzareti olan Çakırüzüm köyünde ortadan kalkmış eski bir Gürcü kilisesidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski bir Gürcü yerleşimi olan Muzareti köyünün yer aldığı Kola bölgesi, tarihsel Gürcistan'ın bir parçasıydı. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Kiliseye ait Gürcüce yazı da Osmanlıların eline geçmeden önce buranın bir Gürcü köyü olduğunu göstermektedir.[1] Daha sonra köy halkının Müslüman olduğu bilinmektedir. Kilise de bunun sonucunda işlevsiz kalmış olmalıdır. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından Göle bölgesindeki Müslüman Gürcülerin Osmanlı ülkesine göç ettiğini ve boşalan köylere Rus yönetimin yeni nüfus yerleştirdiğini yazmıştır. Nitekim Muzareti köyüne Rumlar yerleştirilmişti ve köyün 1886 yılındaki nüfusu 187 Rumdan oluşuyordu. Takaişvili’nin bulunduğu 1907 yılında Rumlar, Gürcü kiliseni tamamen yıkmış ve taşlarıyla yeni bir kilise inşa etmişti. Köyde ikinci bir eski kilise bulunuyordu; ancak bu kilise de yıkılmış ve yerine söz konusu tarihte yeni kilisesin inşası sürüyordu.[2][3]
Kalıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Muzareti Kilisesi’nin varlığını 1907 yılında Ekvtime Takaişvili tespit etmiştir. Ancak bu sırada kilise Rumlar tarafından yıkılmış ve taşlarıyla yeni bir kilise inşa edilmişti. Yeni kilisede bulunan ve Gürcü kilisesine ait bir taşta Gürcü alfabesinin Asomtavruli harfleriyle "წ~ო გ~ი" yazısı bulunuyordu. Bu yazı, yıkılmış olan kilisenin Gürcü azizi Giorgi adına inşa edildiğini gösteriyordu. Dört harften oluşan yazı "წმინდაო გიორგი" (Aziz Giorgi) şeklinde okunmaktadır. Bir köy kilise olan Muzareti Kilisesi'nden geriye başka bir şey kalmamıştı. Bu kilisenin taşlarıyla inşa edilmiş olan Rum kilisesi de günümüze ulaşmamıştır.[1][4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (���რქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 15". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 10, 15". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 461". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2023.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 183, ISBN 978-9941-478-17-8.