Modon Kuşatması (1500)

Modon Kuşatması
1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı
Kemal Reis'in gŏge tipi gemisi
Tarih 20 Haziran-9 Ağustos 1500 Bölge Modon, İyon Denizi, Mora Sonuç Kesin Osmanlı zaferi Coğrafi Değişiklikler Modon fethedildi, Koron ve Navarin kaleleri teslim oldu
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Venedik Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
II. Bayezid Sinan Paşa Mustafa Paşa Ali Paşa Kemal Reis	Antonio Grimani
Güçler
15 ilâ 20.000 piyade 320 parça gemi (67'si kalyon, 200'e yakın ufak gemi)	3 ilâ 5.000 piyade 164 parça gemi (47'si kalyon)

Modon Kuşatması, 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda bir evre. 20 Haziran-9 Ağustos 1500 arasında Mora'nın ucundaki bu stratejik Venedik kalesini karadan ve denizden kuşatan Osmanlı ordusu ve donanması 51 günlük kuşatmadan sonra kaleyi fethetti.

Osmanlı Devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasında 1479'dan beri süregelen barış halinin 1499 yılında bozulmasıyla Osmanlıların amacı Mora'daki Venedik varlığının sonlandırılması oldu. II. Bayezid'in bu amaca yönelik ilk hedefi olan İnebahtı 1499 yılında fethedilmiş, aynı yıl Barak Adası Muharebesiyle Osmanlı donanması Venediklileri ilk kez büyük bir yenilgiye uğratarak denizde de üstünlüğü ve taarruz kabiliyetini ele geçirmeye başlamıştı.

1500 yılında ise II. Bayezid'in hedefi Venedik Cumhuriyeti'nin iki gözü olan Modon ve Koron oldu. Nitekim, Mora'nın güneybatısındaki bu iki kale keza Venedik'in elindeki Girit'in ister güneyinden ister kuzeyinden olsun İyon Denizi'ne girişi gözettliyordu (Korfu adası ise Adriyatik Denizi'nin girişine hâkimdi).

20 Haziran 1500'de Anadolu Beylerbeyi Sinan Paşa ve Mora Sancak Beyi Ali Paşa komutasındaki kara birlikleri kale önüne ulaşarak kuşatmayı başlattılar. 5 Temmuz'da Rumeli Beylerbeyi Mustafa Paşa idaresindeki birlikler de kuşatmayı icra eden orduya katıldı. 8 Temmuz'da ise II. Bayezid komutasındaki birlikler kuşatmaya dahil oldu. Aynı esnada Kemal Reis komutasındaki 320 Türk donanması da üç tarafı denizlerle çevrili kaleyi 19 Temmuz'dan itibaren denizden etkili bir ablukaya aldı.^[1]

Kuşatma, Osmanlıların son 50 yıldır giderek gelişen üstün ateş gücüne sahne oldu ve kale gerek karadan gerek denizden etkin bir bombardımana tutuldu. Görgü tanıkları Osmanlıların top atışlarına gün doğmadan iki saat önce başlayıp, gece saat ikiye kadar devam ettiklerini ve top atışlarının günde 130 ilâ 150 arasında değiştiğini söylemektedir. Kuşatmada havan toplarının da etkin bir şekilde kullanıldığı kesindir. Zira, kaynaklar kalenin bir cenahındaki havan toplarının her birinin günde 20 ilâ 30 arası atış yaptığını da belirtir.^[2]

Kuşatma sürerken yardıma gelen Venedik donanması 24 Temmuz'da kale açıklarındaki Modon Deniz Muharebesi'nde kayda değer bir yenilgiye uğratıldı. 8 Ağustos'a doğru ise Venedik tarafından gönderilen 4-5 takviye gemisi limana girip kaleye ulaşmayı başardıysa da bunun sonucu beklenenin tam tersi oldu. Yardıma gelen gemileri gören savunmacılar heyecanla deniz tarafına yönelince karaya bakan taraftaki müdafaanın disiplini bozuldu ve savunmacıların sayısı bir hayli azaldı. Bu durumdan istifade eden Türk askerleri ise 9 Ağustos'ta ani bir hücumla merdiven ve ipler vasıtasıyla surları tırmanarak kaleyi ele geçirdi.

Modon'un fethinden sonra bölgedeki diğer önemli Venedik kaleleri Koron ve Navarin de sonbaharda direnmeden teslim oldu. Koron'daki Venedik Merkez Kilisesi (II. Bayezid Camii adıyla) camiye çevrildi Atik (Hadım) Ali Paşa da kasabaya bir hamam ile bir muallimhâne yaptırdı.^[3]

Navarin’in kısa süreliğine tekrar Venedik’in eline geçmesi üzerine Kemal Reis donanmayla, Vezîriâzam Atik (Hadım) Ali Paşa da orduyla gelerek 28 Mayıs 1501'de kaleyi yeniden ele geçirdi. Mora Sancakbeyi Ali Paşa’nın kalenin hemen onarılması için yaptığı başvuru ertesi yıla ertelendi ve bir miktar gemi limanda bırakılarak Kemal Reis'in İstanbul'a dönmesine karar verildi. Ardından ise Vezîriâzam Hadım Ali Paşa Navarin'de bir muallimhâne, evkafına bağlı hamam, dükkân, oda ve başhâne yaptırdı.^[4]

Mora'daki son iki Venedik kalesinden Anabolu ise (diğeri Benefşe) kuşatılmasına rağmen alınamadı.

Osmanlı ordusunca tamamen boşalmış bir şekilde ele geçirilen Modon ise Mora'nın her köyünden beşer ailenin göç ettirilmesiyle yeniden iskân edildi. Tahrip edilmiş surlar onarıldı ve yeni bir bölme duvarla iç kale inşa edildi. Ayrıca liman girişindeki kayalık küçük adaya top kulesi ve bir batarya yeri yapıldı (bu adakale ilk defa Piri Reis'in 1525 tarihli Kitâb-ı Bahriye’sindeki ilgili minyatürde de tasvir edilmektedir). Şehre ise bir garnizon yerleştirildi. Fethin ardından Müslüman halk da Modon'a yerleşmek için şehre gelmeye başladı. II. Bayezid, şehrin Gotik tarzdaki üç nefli Saint Jean adlı başkilisesini camiye çevirdi. Mora Sancakbeyi Hadım (Atik) Ali Paşa, bir okul ve şehrin surlarla çevrilmiş bölümünün içinde ve dışında olmak üzere iki hamam yaptırdı. Modon, Anadolu’da Şahkulu İsyanı'ndan sonra takibata uğrayıp yakalanan Safevî yanlısı Türkmen gruplarının sürgün yeri de oldu.^[5]

• 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı
• Modon Deniz Muharebesi (1500)

• Fernando Fernandez Lanza, "1500’de Türklerin Modon’u Kuşatması ve İşgali"
• Özlem Kumrular, "Türkler ve Deniz", İstanbul (2007), s. 201-229.
• Sinoplu Safâi, "Fetihnâme-i İnebahtı ve Moton", Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, R. 1271.