Melayer Muharebesi
| Melayer Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1730-1732 Osmanlı-İran Savaşı | |||||||||
 Hemedan | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Safevî Devleti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Timur Mehmed Paşa |
Nadir Şah | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 15-20.000 | 25-30.000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 2.000 | Daha az | ||||||||
Melayer Muharebesi, 1730-1732 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre.
Nadir Şah komutasındaki Safevî ordusu Osmanlı ordusunu mağlup ederek 1730-1732 Osmanlı-Safevî Savaşı'nı başlattı ve kısa sürede Hemedan ve Kirmanşah'ı ele geçirdi.
Muharebe öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
İran'da Safevî hakimiyetini Şah II. Tahmasb lehine yeniden tesis eden Nadir Şah, İstanbul'a Rıza Kulu Han'ı elçi olarak göndererek 1723-1727 Savaşı'nda Osmanlıların ele geçirdiği geniş toprakları talep etti. Elçiden haber gelmeyince, 1730 Mart'ında Şiraz'dan Irak-ı Acem'e hareket ederek Şuşter, Dizfûl ve Hürremabad üzerinden Burucerd'e geldi ve Hüseyin Han Zengene komutasındaki bir kuvveti Kirmanşah üzerine gönderirken, kendisi de İran ordusuyla Nihavend üzerine yürüyerek burayı bir baskınla ele geçirdi.[1] Hemedan Muhafızı Abdurrahman Paşa, bu gelişme karşısında toplayabildiği kuvvetleri Van Beylerbeyi Timur Mehmed Paşa komutasında Nadir Şah'ın üzerine gönderdi.
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]İki ordu Temmuz başında Melayer Vadisinde karşı karşıya geldi. Sayıca çok daha üstün Safevî ordusu Osmanlıların tedbirsiz de davranmasından faydalanarak sağ kanattan süvari hücumuna geçti. Yakın mesafedeki mücadele Osmanlı tüfekçilerinin avantajını yitirmesine neden olunca Osmanlı ordusu yaklaşık 2.000 kayıp vererek Hemedan'a çekildi.
Muharebe sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Nadir Şah'ın Osmanlı topraklarına saldırdığı haberinin İstanbul'a ulaşması üzerine Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa büyük bir meclis topladı ve Safevî Devleti'ne savaş ilan edilerek İran elçisi tutuklanıp Limni'ye gönderildi (24 Temmuz 1730).[2]
Yenilgi üzerine Hemedan Muhafızı Abdurrahman Paşa kuvvetlerinin Safevî ordusu karşısında çok az olduğunu değerlendirerek 7 Temmuz 1730 sabahı Hemedan'ı terk ederek Bağdat'a çekildi.[3] Ardından Nadir Şah Hemedan ve Kirmanşah'a, 12 Ağutos'ta ise savaşsız Tebriz'e girdi.[4]
Nadir Şah'ın Tebriz'e girince burada kalan Sünni halka karşı büyük bir katliama girişmesi Osmanlı başkenti İstanbul'da büyük galeyan uyandırdı ve Patrona Halil İsyanı'nın patlama nedenlerinden biri oldu.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "I. Mahmud Devri Osmanlı-İran İlişkileri, Alper Yıldırım, Eskişehir (2017), s.37
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.14, s. 130
- ^ "Abdi Tarihi - 1730 Patrona İhtilali Hakkında Bir Eser", Abdi, (yay. F. Reşit Unat), Ankara (1943), s.12-14
- ^ "The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant", Michael Axworthy, I.B. Tauris (2006), ISBN 1-85043-706-8.
- ^ "Avşarlı Nadir Şah ve Döneminde Osmanlı-İran Mücadeleleri", Abdurrahman Ateş, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta (2001), s.51