İçeriğe atla

Irak Türkmen Soykırımı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Irak Türkmen Soykırımı
Karatepe şehrinde IŞİD karşıtı küçük bir yerel milisten Şii Türkmen savaşçıları
Tarih1 Ağustos 2014 – 31 Ağustos 2017[1]
KurbanlarEn az 2,200 ile 3,500 arası kişi katledildi, 600,000 kişiden fazlası yurdundan edildi,[2] 4,900 kişi kayıp[3]
ŞüphelilerIŞİD
SebepTürk karşıtlığı,[4] Araplaşma,[5] İnsan ticareti

Irak Türkmen Soykırımı, Irak Türkmenlerinin Irak ve Şam İslam Devleti tarafından bir dizi katliam, tecavüz, infaz, sürgün ve zorla cinsel köle haline getirilmesini içermektedir.[6] IŞİD'in 2014 yılında Iraklı Türkmenlerin topraklarını ele geçirmesiyle başladı ve IŞİD Irak'taki tüm topraklarını kaybedene kadar devam etti. 2017 yılında IŞİD'in Iraklı Türkmenlere uyguladığı zulüm Irak Parlamentosu tarafından resmen soykırım olarak tanındı.[7][8] 2018 yılında ise Iraklı Türkmen kızların ve kadınların cinsel köleliğe maruz kalması Birleşmiş Milletler tarafından resmen tanındı.[9][10]

Arka plan ve başlangıç

[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak Türkmenleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak Türkmenleri Irak'ın üçüncü büyük etnik grubudur. Türk asıllıdırlar ve güneyde Araplar, kuzeyde ise Kürtlerle çevrili tarihi Türkmeneli bölgesinde yaşamaktadırlar.[11] Sünni ve Şii olarak neredeyse eşit bir şekilde bölünmüş olmaları zulme uğramalarında büyük rol oynamıştır. Soykırımda hem Sünni hem de Şii Türkmenler doğrudan hedef alınmıştır. [12] Daha önce de Altınköprü katliamı, Gavurbağı katliamı, 1959 Kerkük katliamı, 1924 Kerkük katliamı gibi katliamların hedefi olmuşlardır.

Öncülük

[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran 2014'teki Kuzey Irak taarruu sırasında IŞİD, Musul, Telafer, Tikrit ile Kerkük ve Diyala vilayetlerinin bir kısmı gibi Türkmenlerin çoğunlukta olduğu veya önemli Türkmen nüfusuna ev sahipliği yapan birçok bölgeyi işgal etti.[13]

Soykırım

[değiştir | kaynağı değiştir]
Makale serilerinden
Yerli halklar
Osmanlı toplu katliamları
Sovyet
İkinci Dünya Savaşı
Soğuk Savaş
Sömürge sonrası Afrika
Modern

Haziran 2014'te IŞİD militanları Telafer'i ilk defa işgal ettiklerinde yaklaşık 700'ü erkek, 470'i kadın ve 130'u çocuk olmak üzere 1.300 Iraklı Türkmen'i esir almıştır. Irak Türkmen Cephesi(ITF) 1.300 kişiden sadece 42'sinin geri dönebildiğini, geri kalanlardan ise bir daha haber alınamadığını belirtmiştir.[14] 300 Türkmen daha sonra toplu katliama uğradı.[15] Türkmenlerin evleri yakıldı, hayvanları çalındı ve birçoğu kaçmak zorunda kaldı.[16] Eylül 2014'te çoğunluğu Telafer'den gelen en az 350.000 Türkmen yurdundan edildi. Açlıktan ölme tehdidi altında kaldılar.[17] Bölge sakinleri ve yerel sivil toplum aktivistlerine göre, saldırılardan bu yana Telafer'deki Türkmenlerin yaklaşık yüzde 90'ı bölgeden göç etmek zorunda kaldı.[18] Irak eski İnsan Hakları Bakanı ve Türkmen Kurtarma Vakfı sözcüsü Mehdi el-Bayati, Şubat 2017'de Türkmen mülteci sayısının 600.000'e yükseldiğini belirtti.[19] Mehdi el-Beyati ayrıca Türkmen bölgelerinin tüm altyapısının IŞİD tarafından ağır şekilde tahrip edildiğini öne sürdü.[20] Eylül 2014'te Birleşmiş Milletler işlenen suçları araştırmak üzere Irak'a bir ekip gönderdi ve Uluslararası Af Örgütü IŞİD'in Türkmenlere karşı etnik temizlik yaptığına dair kanıtlar ortaya koydu.[21]

Birçok IŞİD militanı, Irak Türkmen'i katleden ve zulmeden bir geçmişi olan Saddam Hüseyin komutasındaki Irak Ordusu'nun eski askerleriydi.[22][23][24][25]

9 Haziran'da Telaferli 15 Türkmen esir Musul'da IŞİD tarafından katledildi. Aynı kasabada bir Şii camisinin bombalanmasının akabinde çok sayıda insan şehirden göç etmeye başladı ve dokuz mülteci hayatını kaybetti.[26] Yezidi ve Türkmen topluluklarından 65 çocuk Musul'daki bir yetimhaneye bırakılmıştır ve bu çocuklar ebeveynlerinin katledilmesine bizzat şahit oldukları için travma geçirmişlerdir. Bu çocuklardan bazıları cinsel istismara uğramıştır.[27]

16 Haziran 2014 tarihinde IŞİD, Kerkük şehri yakınlarındaki 4 farklı bölgede (Çardağlı, Karanaz, Beşir, Biravçi) en az 40 Türkmen'i katletmiştir.[26][28] IŞİD ayrıca Türkmenleri etnik kökenleri nedeniyle hedef almıştır.[29][30] Bir gün sonra Beşir'de 52 Türkmen daha öldürüldü ve yerel halka tarafından katliamın etnik köken temelli olduğu ifade edildi.[31] Aynı bölgede 18 Haziran'da ve 20-21 Haziran tarihleri arasında bir kez daha beş ve ardından 17 sivil katledilmiştir.[32] Beşir'den gelen bir görgü tanığına göre de kasabada 700 Türkmen katledildi.[33] Haziran 2014'te IŞİD, El Şemsiyat köyünden 26 Şii Türkmen'i kaçırdı.[26] Aynı ay içinde Şii Türkmenler, IŞİD'in tehditleri üzerine El Kibba ve Şreyhan'dan kaçtı.[34] Telafer, Beşir, Biravçi ve Karanaz köylerinde yaşayan pek çok Türkmen de IŞİD militanları tarafından daha fazla tehdit aldıktan sonra bölgeden ayrıldı.[35]

18 Haziran'da IŞİD ile Irak Kara Kuvvetleri arasında Amirli ve Tuz arasında çıkan çatışmalarda en az 20 Türkmen sivil katledildi.[32] Amirli kuşatması sırasında, aralarında 50 çocuk ve 10 yeni doğanın da bulunduğu 150 kişi zorlu koşullar nedeniyle öldü.[36] Amirli'nin 2014 yılında düşmesinin ardından kasabanın elektrik, gıda ve su tedariki kesildi. Aralarında hamile kadınların da bulunduğu onlarca kişi insani yardım ulaştırılamadan hayatını kaybetti. Karanaz, Çardağlı ve Biravçi'deki evler ve okulların yanı sıra camiler de ateşe verildi.[37]

IŞİD, 23 Haziran'da Guba, Şrikhan ve Telafer bölgelerinden en az 75 Türkmen'i kaçırdı. Guba'nın kuzeyindeki bir vadide sadece 2 ceset bulundu. Muhtemelen kurbanlar infaz edildiler. IŞİD'in talep etmesi üzerine 950 Türkmen aile bölgeden zorunlu göç etmek zorunda kaldı.[38][39] Aynı köylerde üç Şii ibadethanesi dinamitle havaya uçuruldu [40] ve saldırılarda 25 kişi hayatını kaybetti.[41] 7 Ağustos'ta Sincar'da 100 Türkmen idam edildi.[27]

Toplam 600 Türkmen kadının IŞİD tarafından esir alındığı ve cinsel köle olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Bunlardan yaklaşık 400-500'ü Suriye'deki IŞİD'in geçici kamplarına gönderildi. Şubat 2018'de bir grup kadın Kerkük'teki BM İnsan Hakları Bürosu'nun önünde protesto gösterisi düzenledi. Protesto göz ardı edilmesine rağmen, pankartlar taşıdılar ve Irak hükûmetinden kayıp yaklaşık 450 Türkmen kadının kurtarılması için bir şeyler yapmasını talep ettiler.[42] ITC'nin lideri Hasan Turan, Türkmen kadınlarının geri dönmesi durumunda aileleri tarafından namus cinayetlerine maruz kalmalarının muhtemel olmasından korkmaktaydı. "Pek çok kız geri dönemeyecek ve eğer dönerlerse ailelerinin onları yine de kabul etmesini umuyorum. Onlar kurban." 2018'in sonlarında BM nihayet Türkmen kadınlarına yönelik cinsel köleliği tanıdı.[9][14] IŞİD'den sağ kurtulan Tikrit yakınlarındaki küçük El Alam kasabasından ismi açıklanmayan bir Türkmen kadın BBC Türkçeye, IŞİD'in bakire kızları evli kadınlardan ayırdığını ve balire kızlara herkesin gözü önünde tecavüz etmeye başladığını söyledi. IŞİD ayrıca kasabanın Türkmen dili öğretmenini de tecavüz ederek öldürdü.[43] Birçok Irak Türkmen ve insan hakları örgütü, Irak ve Şam İslam Devleti'nin Irak Türkmenlerine yönelik soykırımının Türk karşıtlığından dolayı yapıldığını belirtti.[44][45]

Çocuklar da genellikle eğitim amacıyla kaçırılma olaylarının kurbanı olmuşlardır. Ninova'da 13 Mart'ta yaşları 10 ila 17 arasında değişen 25 Türkmen çocuk Bara'am yetimhanesinden zorla kaçırılmış ve Telafer'deki çocuk toplama kamplarına gönderilmiştir.[46]

Mart ayında Kerkük yakınlarındaki Beşir'de 16 Türkmen'e ait bir toplu mezar bulundu.[47] Yine Mart ayında IŞİD, Ninova'nın Karakuyan bölgesinde eşleri IŞİD militanları tarafından öldürülen 9 Türkmen dul kadını katletti. Kadınların katledilme gerekçesi IŞİD militanlarıyla evlenmeyi reddetmiş olmalarıydı.[48] IŞİD, Biravcılı köyünde 23 köy sakinini katlettikten sonra iki Türkmen'i de zorla kaçırdı. Guba ve Shrikhan'da 60 Türkmen erkek ve çocuk zorla kaçırıldı. Aynı ay Erhan Camcı isimli genç bir Türkmen Kerkük'teki evinden zorla kaçırıldı.[35]

Bir yıl sonra, Ağustos 2015'te Musul'da IŞİD, 700 Irak Türkmenini daha katletti ve onları dinden dönmekle itham etti.[49]

2015 yılında Selahaddin vilayetinde IŞİD'in araba bombalamasında 40 Türkmen hayatını kaybetmişti. ITF, IŞİD'in Irak Türkmenlerine yönelik saldırılarının stratejik bir etnik temizlik olduğunu belirtti.[4] Telafer'de 125'i kadın 540 Türkmen sivil yine IŞİD'in elinde kaybolmuştur, bunlardan sadece 22'si bulunmuştur.[50]

2015 yazında 3.000 Türkmen Amerli ilçesinden sığındı. 2015 yılının sonlarında 1.500 Türkmen aile (7.500 kişi) Kerbela'ya sığındı.[51]

Taza Khurmatu'ya 8 Mart'ta kimyasal silahlarla saldırı düzenlenmiş, üç kişi ölmüş, 1.500 kişi de yaralanmıştı. 25.000 kişi de kasabadan bu olaylar sonrası ayrıldı. Aynı yıl Beşir köyüne de kimyasal silahlarla saldırı düzenlendi.[52][53] Beşir'in %90'ı 2016'da geri alınırken 250 ev de dahil olmak üzere yıkıldı.[54] Türkmen köyü Beşir'de 9 kadın zorla kaçırıldı, tecavüze uğradı ve herkesin gözü önünde elektrik direğine asıldı. Yine aynı köyde 12 yaşındaki bir kız çocuğu toplu tecavüze uğradıktan sonra elektrik direğine asıldı. Türkmen halkı kızın cesedini getirmeye çalıştığında, 15 erkek IŞİD'in keskin nişancı ateşiyle katledildi. Haziran ayında Tuzhurmatu'nun düşmesinden sonra da tecavüz vakaları kayıtlara geçti.[55]

Ocak ayında Irak Silahlı Kuvvetleri tarafından Musul yakınlarındaki Raşidiye'de bir toplu mezar bulundu. Mezar, katledilen 27 Türkmen erkek ve erkek çocuğuna ait olduğu ortaya çıktı. Vücutlarında işkence izleri bulunmaktaydı.[56] 2017 yılında kaybolan Türkmen kadın, kız ve çocuk sayısı 1.200'e kadar yükseldi.[20] 2018'de 100 kişi daha kayboldu.[57]

Tarihi mirasların yok edilmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

IŞİD, Irak Türkmenleri için önemli olan tarihî eserlerin yok edilmesinin de baş sorumlusudur. Sünni ya da Şii olsun birçok asırlık cami ve kütüphaneler yok edildi. Telafer'deki en eski kütüphane havaya uçurulurken, Diyala'da 1.500'den fazla tarihî eserin bulunduğu bir diğer kütüphane yerle bir edildi. Yok edilen tarihî eserler arasında Yahya Ebu el-Kasım Türbesi (1293 yılında Zengiler tarafından inşa edilmiş, 2014 yılında yıkılmıştır), İmam Avnüddin Türbesi (1248 yılında Zengiler tarafından inşa edilmiş, 2014 yılında yıkılmıştır), Kadı el-Ban Musuli Türbesi (Musul Atabegleri tarafından inşa edilmiş, 2014 yılında yıkılmıştır) bulunmaktadır, El İmam Muhsin Camii (Selçuklular tarafından inşa edilmiş, 2015'te ağır hasar görmüştür), El-Nuri Ulu Camii (1172'de Zengiler tarafından inşa edilmiş, 2017'de yıkılmıştır), İmam El Baher Camii (1259'da inşa edilmiş, 2014'te yıkılmıştır) ve Paşa Camii (1881'de Osmanlılar tarafından inşa edilmiş, yıkılmıştır).[39]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Arango, Tim (31 Ağustos 2017). "ISIS Loses Another City to U.S.-Backed Iraqi Forces". The New York Times. 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  2. ^ Shams, Alex. "Iraq's Turkmen mobilise for a post-ISIL future". www.aljazeera.com (İngilizce). 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  3. ^ "IŞİD'ın Irak'ta Türkmen Coğrafyasındaki Katliamları". 21yyte.org. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2023. 
  4. ^ a b "Iraqi MP: ISIS killed hundreds and displaced thousands of Turkmens". Daily Sabah. 28 Temmuz 2015. 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  5. ^ "Iraq crisis: Islamic State accused of ethnic cleansing". BBC News (İngilizce). 2 Eylül 2014. 15 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024. 
  6. ^ Cömert, İlhan Yılmaz (12 Temmuz 2017). "IŞİD'ın Irak'ta Türkmen Coğrafyasındaki Katliamları" [ISIS Massacres in Turkmen Region in Iraq]. 21yyte.org. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023. 
  7. ^ "albarlaman aleiraqiu yuetabar jarayim "daeish" bihaqi alturkuman 'iibadat jamaeiatan" [The Iraqi Parliament considers ISIS crimes against the Turkmen to be genocide]. www.aa.com.tr (Arapça). 13 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023. 
  8. ^ "Iraqi parliament recognizes ISIS persecution of Turkmen as genocide". Rudaw Media Network. 20 Temmuz 2017. 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023. 
  9. ^ a b McKay, Hollie (5 Mart 2021). "The ISIS War Crime Iraqi Turkmen Won't Talk About". New Lines Magazine (İngilizce). 13 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  10. ^ Baban, Goran (4 Şubat 2021). "Turkmen women call to uncover fate of 1300 missing Turkmen abducted by ISIS". Kirkuknow (İngilizce). 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  11. ^ Oğuzlu, Tarik H. (2004). "Endangered community: the Turkoman identity in Iraq". Journal of Muslim Minority Affairs. Routledge. 24 (2): 309-325. doi:10.1080/1360200042000296681. 
  12. ^ Oğuzlu 2004.
  13. ^ Urban, Mark (23 Haziran 2014). "Iraq crisis: Where next in the struggle for the country?". BBC News. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  14. ^ a b "Turkmen women call to uncover fate of 1300 missing Turkmen abducted by ISIS". Kirkuknow (İngilizce). 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  15. ^ "UNPO: IS Persecution brings Renewed Suffering for the Voiceless Iraqi Turkmen". webcache.googleusercontent.com. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  16. ^ "UNPO: Iraqi Turkmen: Intense Summer Heat Poses Danger for Refugees in Iraq". unpo.org. 25 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  17. ^ AA (21 Eylül 2014). "Turkmen refugees in danger of starvation: Turkmen MP". Daily Sabah (İngilizce). 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  18. ^ "Iraq: ISIS Kidnaps Shia Turkmen, Destroys Shrines". Human Rights Watch (İngilizce). 27 Haziran 2014. 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  19. ^ Shams, Alex. "Iraq's Turkmen mobilise for a post-ISIL future". Al Jazeera (İngilizce). 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  20. ^ a b "UNPO: Iraqi Turkmen: Looking Ahead to the Future after Daesh". unpo.org. 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  21. ^ "Iraq crisis: Islamic State accused of ethnic cleansing". BBC News (İngilizce). 2 Eylül 2014. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024. 
  22. ^ "How Saddam's men help Islamic State rule". 11 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2024. 
  23. ^ Bruno, Alessandro (31 Ağustos 2015). "The Ba'athist Roots of Islamic State". Geopolitical Monitor (İngilizce). 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2024. 
  24. ^ "Saddam's Ex-Officer: We've Played Key Role In Helping Militants". 16 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2024. 
  25. ^ Simmons, Mary Kate (1997), Unrepresented Nations and Peoples Organization: Yearbook, Martinus Nijhoff Publishers, s. 88, ISBN 904110223X 
  26. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  27. ^ a b Report on the Protection of Civilians in Armed Conflict in Iraq: 6 July – 10 September 2014 (PDF). Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. 13 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  28. ^ "Shiite villagers describe "massacre" in northern Iraq". The Washington Post. 16 Haziran 2014. 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  29. ^ "ISIS genocide of Yezidis and Christians – Department of Information Technology, KRG". us.gov.krd (İngilizce). 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  30. ^ "Iraq crisis: Islamic State accused of ethnic cleansing". BBC News (İngilizce). 2 Eylül 2014. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  31. ^ Institute (GPPi), Global Public Policy. "Iraq after ISIL: Kirkuk". www.gppi.net (İngilizce). 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  32. ^ a b "Report on Human Rights in Iraq: January-June 2014" (PDF). UNAMI Human Rights Office/OHCHR. 2014. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  33. ^ "Women and children among massacred Iraqi Turkmen". www.aa.com.tr. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  34. ^ "UNPO: Iraqi Turkmen: Minorities Face Discrimination And Violence In ISIS-controlled Areas". unpo.org. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  35. ^ a b "UNPO: Urgent Action For Iraq's Vulnerable Components Needed: June 2014". unpo.org. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  36. ^ "Turkmens of Iraq: The Third Ethnic Component of Iraq" (PDF). 2015. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  37. ^ "UNPO: Iraqi Turkmen: Intense Summer Heat Poses Danger for Refugees in Iraq". webcache.googleusercontent.com. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  38. ^ "Iraq: ISIS Abducting, Killing, Expelling Minorities". Human Rights Watch (İngilizce). 19 Temmuz 2014. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  39. ^ a b Between the Millstones: The State of Iraq's Minorities Since the Fall of Mosul. 1st (İngilizce). Brussels, Belgium: IILHR, MRG, NPWJ and UNPO. 2015. ISBN 978-1-907919-58-9. 
  40. ^ "Iraq: ISIS Kidnaps Shia Turkmen, Destroys Shrines". Human Rights Watch (İngilizce). 27 Haziran 2014. 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  41. ^ "UNITED NATIONS Assistance Mission for Iraq (UNAMI) Human Rights Office" (PDF). Report on the Protection of Civilians in the Non International Armed Conflict in Iraq: 5 June – 5 July 2014. Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. s. 19. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  42. ^ "Iraqis rally to free abducted Turkmen women in Syria". www.aa.com.tr. 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  43. ^ "Iraqi Turkmen woman recalls horrors of IS captivity". BBC News (İngilizce). 15 Ekim 2017. 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  44. ^ "Iraqi MP: ISIS killed hundreds and displaced thousands of Turkmens". Daily Sabah. 28 Temmuz 2015. 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  45. ^ "ISIS genocide of Yezidis and Christians – Department of Information Technology, KRG". us.gov.krd (İngilizce). 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  46. ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. "Refworld | Report on the Protection of Civilians in the Armed Conflict in Iraq: 1 November 2015 – 30 September 2016". Refworld (İngilizce). 27 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  47. ^ Agency, Anadolu (15 Mart 2015). "Mass grave of Turkmen fighters killed by ISIS discovered near Kirkuk". Daily Sabah (İngilizce). 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  48. ^ "d11681 :: Mar 13: Nine widows killed in Qara Quean village, Ninewa :: Iraq Body Count". www.iraqbodycount.org. 22 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  49. ^ "UNPO: Iraqi Turkmen: ISIS Massacre in Mosul Goes Unnoticed by the International Community". unpo.org. 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  50. ^ "The untold tragedy of Iraq's Turkmen women abducted by Islamic State". Middle East Eye (İngilizce). 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 
  51. ^ "Shiite Militias Are Crashing the Mosul Offensive". The Washington Institute (İngilizce). 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  52. ^ "Daesh shells Turkmen village with chemical weapons". www.aa.com.tr. 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  53. ^ "UNPO: Iraqi Turkmen: Inside Taza Village after the Chemical Attacks". unpo.org. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  54. ^ "Iraqi Turkmen village struggles after expulsion of Daesh". www.aa.com.tr. 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  55. ^ Puttick, Miriam (2015). "No Place to Turn: Violence against women in the Iraq conflict" (PDF). CESAFIRE Center for Civilian Rights. 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024 – Minority Rights Group International vasıtasıyla. 
  56. ^ "Army forces find mass grave containing remains of 27 Turkmens near Mosul". Iraqi News (İngilizce). 29 Ocak 2017. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2023. 
  57. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 13 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Irak_Türkmen_Soykırımı&oldid=34008853" sayfasından alınmıştır