I. Farnakis
| Farnekes | |
|---|---|
| Farnekes’in görselinin basıldığı Tetradrahmi | |
 | |
| 5. Pontus kralı | |
| Hüküm süresi | M.Ö. 190 ya da 185-155 |
| Önce gelen | III. Mithridatis |
| Sonra gelen | IV. Mithridatis |
| Ölüm | 155 |
| Defin | Amasya |
| Eş(ler)i | Nysa |
| Çocuk(lar)ı | V. Mithridatis, Kapadokya Kraliçesi Nysa |
| Hanedan | Mithridates Hanedanı |
| Babası | III. Mithridatis |
| Annesi | Selevkoslu Leodike |
I. Farnekes; 5. Pontus kralıdır. Babası III. Mithridatis, annesi Selevkoslu Leodike'dir. Babasından sonra genel kabule göre MÖ 185 yılında tahta geçmiştir. Ancak bu tarihi 197 yılına kadar uzatan görüşlerde bulunmaktadır.
MÖ 183'te önemli liman kenti Sinop'u ele geçirmiştir.[1] Sinopluların müttefiki Rodoslulur bu durumu Roma'ya şikâyet etse de MÖ 188'de imzalanan Apamea Antlaşması ile Anadolu topraklarında hegemonyasını genişleten Romalılar bu duruma sessiz kalmıştır.
Bu başarısından sonra daha da yayılmacı bir politika izleyen Farnekes, Pergamon Krallığı II. Eumenis ve Kapadokya Kralı IV. Ariarathes için tehdit oluşturmaya başlamıştır. Kısa süre sonra Kapadokya Krallığını işgal etmeye başlaması üzerine Pergamon Krallığı, Kapadokya, Bitinya, Kyzikos ve Hereaklia gibi krallık ve şehir devletleri kendisine karşı birlik oluşturup karşı saldırıya geçmiştir. Yaşanan çatışmalar sonucunda yenilmiş ve Roma Cumhuriyeti'nin de müdahil olmasıyla MÖ 178 gibi Sinop hariç aldığı Kapadokya ve Galatya topraklarından çekilmek zorunda kalmıştır. Yaşananlardan sonra stratejik konumu nedeniyle krallığının başkentini Amasya'dan Sinop'a taşımıştır.[2]
Sinop'tan sonra Karadeniz sahili boyunca ilerleyişini sürdüren Farnekes tarafından Giresun Kalesi inşa ettirilmiş ve burada yeni oluşturulan ya da onarılan yerleşime de Farnakyas (Farnakia) adı verilmiştir.[3]
Karadeniz kıyı şeridindeki hakimiyetini Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım yarımadası ve diğer sahil kentleriyle müttefiklik kurarak onları barbar akınlarına karşı korumak amacıyla hamilik rolü üstlenmiştir ki bu durum ilerleyen yıllarda Pontus Krallığının hakimiyet sahasının buraları da içerecek şekilde genişlemesinde önemli rol oynayacaktır.[4]
MÖ 170'de tahtta olduğu bilinmekle birlikte sonraki yılları hakkında bir süre bilgi bulunmamaktadır. Ancak Selevkos İmparatoru I. Dimitriosun diplomatik ilişkileri çerçevesinde III. Antiohos'un oğlu Prens Antiohos'un kızı Nysa ile evlendiği bilinmekte olup[5] Atina ile iyileşen ilişkilerine istinaden MÖ 160/159 yılında yeni evlendiği eşi ve kendisi adına Delos'ta yazıtlar ve bronzdan heykeller dikilirken, altından taç verildiği göz önünde bulundurulduğunda bu tarihlerde hala Pontus kralı olduğu görülmektedir.[6]
Genel kanı MÖ 155 yılında öldüğü şeklinde olup yerine kardeşi IV. Mithridatis geçmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Doonan, Owen (2006). Sinop Landscapes: Exploring Connection in a Black Sea Hinterland (İngilizce). Pennsylvania: University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology. s. 74. ISBN 1-931707-65-0.
- ^ Bakır, A., Aksoy, F., "Roma Hâkimiyetine Kadar Sinop Şehri", CAPPADOCIA JOURNAL OF HISTORY AND SOCIAL SCIENCES, Sayı:11, Sayfa:45,46 Yıl:2018. URL: http://www.cahij.com/files/cahij_arsiv/1179306266_Abdulhalik%20BAKIR-Fatih%20AKSOY-s.25-64.pdf. Erişim: 2020-1-1
- ^ Aydın, M., "GİRESUN KALESİ (1764-1840)", Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Cilt:12, Sayı:12, Sayfa:40 Yıl:2012. URL: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/106406 15 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2020-1-1
- ^ Arslan, Murat (Ocak 2007). MITHRADATES VI EUPATOR Roma’nın Büyük Düşmanı. İstanbul: Odin Yayıncılık 1. Baskı. s. 65,66. ISBN 9789120219806.
- ^ Grainger, John Downie (Ocak 2009). A Seleukid Prosopography and Gazetteer (İngilizce). Leiden: BRILL. s. 52. ISBN 90-04-10799-1.
- ^ Mcging, Brian (1986). The Foreign Policy of Mithridates VI Eupator, King of Pontus (İngilizce). Leiden: E. J. BRILL. s. 32. ISBN 90-04-07591-7.