Hissedar
Hissedar veya hisse sahibi, bir şirkette yasal olarak bir veya daha fazla hisse senedi sahibi olan gerçek veya tüzel kişidir. Hissedarlar; şirkette yönetim, gelir ortaklığı gibi haklara sahip olabilir. Bir sözleşme ile veya borsa aracılığıyla hissedar olunabilir. Hisselerini başkalarına para veya başka varlıklar karşılığında Rekabet Kurumu'nun, veya ilgili ülkedeki denginin, izniyle devredebilir.[1] Bir şirket, kendi kendisinin hissedarı olamaz.[2]
Hissedar hakları
[değiştir | kaynağı değiştir]Hissedar olan kurum veya kişi, hissedarı olduğu şirketin gelirine ortak olabilir. Gelir elde etme, hisse alımı sırasında yapılan sözleşmeye bağlı olarak farklı şartlarda olabilir ya da hiç olmayabilir. Genellikle büyük hissedarlar şirketin gelirinin bir kısmını paylaşırken gelirin kalan kısmı şirketin ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılır. Hissedarlara ayrılan gelire temettü denir. Ayrıca hissedarlara ayrılan gelir, genellikle hisse oranına göre paylaştırılır. Bununla beraber gelirin nasıl paylaşılacağı, yapılan sözleşmelerle belirlenir ve değiştirilebilir.[3]
Hissedarların diğer bir hakkı ise şirketin yönetiminde söz sahibi olmaktır. Genellikle sadece büyük hissedarlar yönetimde söz sahibi olurken yönetimdeki etki de hisse miktarına göre ayarlanır. Yani daha çok hissesi olan yönetimde daha çok söz sahibidir.[3]
Yönetimin paylaşımı kimi zaman bir yönetim kurulu kurularak, kimi zaman da oylama ile bir yönetici seçerek yapılır. Yönetim kurulu kurulursa kurulda alınan kararlar ile şirket yönetilir. Başkan seçmek tercih edilirse de hissedarların yönetim yetkisini devrettiği bir başkan, şirketi onlar adına yönetir. Bunların haricinde bir varlık yönetimi şirketine de yönetim devredilebilir.[3]
Hissedarlar ayrıca, eğer bulunuyorsa, şirketin gizli verilerine erişme hakkına da sahiptir. Bu veriler genellikle gelir-gider miktarları, satış adetleri, kâr-zarar durumu, gelecek planları, ticari akademik kaynaklar gibi verilerden oluşur.
Hisse devretme
[değiştir | kaynağı değiştir]Hissedarların en temel haklarından diğer biri ise hisselerini devretmektir.[3] Devredilen hisseler için bir alıcı bulmak gereklidir. Alıcı ile bir fiyatta anlaşılması durumunda hisseler devredilebilir. Bunun yanında tek bir alıcı bulmak yerine halka arz yöntemi de tercih edilebilir.
Rekabet kurumunun müdahalesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı ülkelerde hisselerin devredilmesi, ülkedeki rekabet kurumunun engeliyle karşılaşabilir. Bu engel, genellikle devir işleminin şirketler arası rekabeti engelleyebileceği ve piyasada tekelleşmeye sebep olabileceği için uygulanır. Engel gerçekleşmese de büyük satın almalar, zaman zaman rekabet kurumu denetlemeleri sebebiyle uzun süre gecikebilektedir. Örneğin Microsoft'un Activision Blizzard'ı satın alması ABD Rekabet Kurumu'nun denetlemeleri sebebiyle 20 ay uzadıktan sonra gerçekleşmişti.[4][5][6] TOFAŞ'ın Stellantis'in Türkiye kolunu satın alma girişimi ise Rekabet Kurumu tarafından tekelleşme gerekçesiyle engellenmişti.[7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Fontinelle, Amy (26 Kasım 2003). "Shareholder". investopedia.com.
- ^ "Company shareholders".
- ^ a b c d Velasco, Julian (2006). "The Fundamental Rights of the Shareholder" (PDF). U.C. Davis L. Rev. 40: 407-467. 17 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Nisan 2018.
- ^ "Microsoft, Activision Blizzard'ı satın alma anlaşmasını uzattı | Son dakika ekonomi haberleri". bloomberght.com. Erişim tarihi: 20 Şubat 2025.
- ^ "Microsoft Blizzard'ı satın aldı: Call of Duty fiyatları 10 katına çıktı - Son Dakika Teknoloji Haberleri | NTV Haber". ntv.com.tr. Erişim tarihi: 20 Şubat 2025.
- ^ "Microsoft, Activision Blizzard'ı Resmen Satın Aldı! - Webtekno". webtekno.com. Erişim tarihi: 20 Şubat 2025.
- ^ "RK TOFAŞ'ın Stellantis Türkiye'yi satın almasına hayır dedi". otoajanda.com. Erişim tarihi: 20 Şubat 2025.
