Cuauhtémoc

Cuauhtémoc (İspanyolca telaffuz: [kwawˈtemok] ⓘ ; y. 1497 - y. 1525), 1520'den 1521 yılına kadar Aztek başkenti Tenoştitlan hükümdarı (tlatoani) olarak görev yapmış, son Aztek hükümdarı. Cuauhtemōc ismi "kartal gibi inen" anlamına gelir; bu, bir kartalın kanatlarını kapatıp avına saldırmak üzere hızla aşağıya daldığı anı belirterek, saldırganlık ve kararlılığı ima etmektedir.

Cuauhtémoc, 1520'de Cuitláhuac'ın halefi olarak tahta geçti ve eski imparator II. Montezuma'nın kuzeniydi. Daha sonra Isabel Moctezuma olarak bilinen genç eşi, Moctezuma'nın kızlarından biriydi. Yaklaşık 25 yaşında tahta çıktığı sırada Tenoştitlan, İspanyollar tarafından kuşatılmış ve İspanyolların, Amerika'ya getirdiği çiçek hastalığı salgınıyla harap olmuş durumdaydı. Büyük Tapınak'taki katliamlar sebebiyle, muhtemelen bu pozisyonu alabilecek az sayıda Aztek kaptanı kalmıştı.

Tenoştitlan'ı (Meksiko), 1521'deki istilaya kadar İspanyollara karşı korumuştu. Tenoktitan'ın düşüşü Aztek medeniyetinin sonu olmuştu. 1525'te İspanyol Hernan Cortes Cuauhtémoc'u, şehri ele geçirdikten sonra İspanyollara karşı geldiği için öldürdü. Öldürülmeden önce işkence gördü.^[1] Bugün, Meksikalılar Cuauhtémoc'u ulusal kahraman olarak görürler.

Erken yaşamı

Cuauhtemoc, tarihi kayıtlarda imparator olmasından sonra yer almaya başlaması sebebiyle doğum tarihi bilinmemektedir.^[2] Cuauhtemoc, İmparator Ahuitzotl'un^[3] en büyük meşru oğluydu ve muhtemelen Aztek takviminde yeni 52 yıllık bir döngünün başlangıcını işaret eden son Yeni Ateş törenine katılmıştı.^[4] Muhtelif kaynaklara göre annesi Tiyacapantzin, bir Tlatelolco prensesiydi.^[5] Cuauhtemoc'un hayatının erken dönemlerine dair bilgilerin geri kalanı, yaşına ve onun rütbesindeki birinin muhtemel olayları ve yaşam yoluna dayanarak çıkarılmaktadır.^[6] Soylu erkek çocuklar için olan calmecac adındaki okulda eğitim aldıktan ve askeri hizmetini tamamladıktan sonra, 1515 yılında "kartal hükümdar"^[7] anlamına gelen cuauhtlatoani lakabıyla Tlatelolco'nun yöneticisi olarak tayin edilmiştir.^[8] Bu yöneticilik pozisyonuna ulaşmak için, Cuauhtemoc'un soylu bir aileden gelmesi, bir erkek olması ve kurban edilmek üzere düşmanları esir almış bir savaşçı olması gerekiyordu.^[9] Cuauhtemoc, daha sonra Isabel Moctezuma olarak bilinen Aztek prensesiyle evlenmiştir.^[10]

Mirası

Meksiko'daki Paseo de la Reforma üzerinde, adına yapılan ve açılışı 1887'de gerçekleştirilen bir anıt bulunmaktadır.^[11]

Kaynakça

^ Cipolla, Carlo M. (17 Şubat 2003). Fatihler, Korsanlar, Tüccarlar. Altınova, Tülin tarafından çevrildi. Tarih Vakfı Yurt Yayınları. s. 3. ISBN 978-975-333-167-8. 23 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2024.
^ Paul Gillingham, Cuauhtemoc's Bones: Forging National Identity in Modern Mexico. Albuquerque: University of New Mexico Press 2011, p. 11
^ Gillingham, Cuauhtemoc's Bones, p. 14 and footnote 8, p. 242. Gillingham discusses the sources for this contention, including Tezozomoc, Fernando Alva Ixtlilxochitl, Juan de Torquemada, and Bernardino de Sahagún.
^ Miguel León-Portilla, "Cuauhtémoc" in The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Cultures, David Carrasco, ed. New York: Oxford University Press 2001, vol. 1, p. 289
^ León-Portilla, Miguel. "Cuauhtémoc." In The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Cultures. : Oxford University Press, 2001
^ Gillingham, Cuauhtemoc's Bones, 14–15.
^ León-Portilla, "Cuauhtemoc" ibid.
^ Gillingham, Cuauhtemoc's Bones, p. 19
^ Gillingham, Cuauhtemoc's Bones, p. 19.
^ Chipman, Donald E. (2005), Moctezuma's Children: Aztec Royalty Under Spanish Rule, 1520–1700, Austin: University of Texas Press, pp. 40–41, 60. 0292706286, OCLC 57134288
^ Lares, Urzaiz (1997). Arquitectura en tránsito (İspanyolca). UADY. s. 19. ISBN 9687556617.

[1] Cipolla, Carlo M. (17 Şubat 2003). Fatihler, Korsanlar, Tüccarlar. Altınova, Tülin tarafından çevrildi. Tarih Vakfı Yurt Yayınları. s. 3. ISBN 978-975-333-167-8. 23 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2024.

[2] Paul Gillingham, Cuauhtemoc's Bones: Forging National Identity in Modern Mexico. Albuquerque: University of New Mexico Press 2011, p. 11

[3] Gillingham, Cuauhtemoc's Bones, p. 14 and footnote 8, p. 242. Gillingham discusses the sources for this contention, including Tezozomoc, Fernando Alva Ixtlilxochitl, Juan de Torquemada, and Bernardino de Sahagún.

[4] Miguel León-Portilla, "Cuauhtémoc" in The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Cultures, David Carrasco, ed. New York: Oxford University Press 2001, vol. 1, p. 289

[5] León-Portilla, Miguel. "Cuauhtémoc." In The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Cultures. : Oxford University Press, 2001

[6] Gillingham, Cuauhtemoc's Bones, 14–15.

[autogenerated1-7] León-Portilla, "Cuauhtemoc" ibid.

[8] Gillingham, Cuauhtemoc's Bones, p. 19

[9] Gillingham, Cuauhtemoc's Bones, p. 19.

[10] Chipman, Donald E. (2005), Moctezuma's Children: Aztec Royalty Under Spanish Rule, 1520–1700, Austin: University of Texas Press, pp. 40–41, 60. 0292706286, OCLC 57134288

[11] Lares, Urzaiz (1997). Arquitectura en tránsito (İspanyolca). UADY. s. 19. ISBN 9687556617.

[1]