Carl Ebert
Carl Anton Charles Ebert | |
|---|---|
 Carl Ebert | |
| Doğum | 20 Şubat 1887 Berlin, Alman İmparatorluğu |
| Ölüm | 14 Mayıs 1980 (93 yaşında) Santa Monica, Kaliforniya, ABD |
| Milliyet | Alman |
| Meslek | Oyuncu, yönetmen |
Carl Ebert (20 Şubat 1887, Berlin - 14 Mayıs 1980, Kaliforniya), Alman tiyatro yönetmeni ve oyuncusu, opera yönetmeni, eğitmen.
Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’de on yıl yaşamış olan sanatçı, Türk modern tiyatrosunun kurucuları arasındadır. Ankara'da Devlet Konservatuvarı ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü'nün kuruluşuna çok büyük emek ve katkılar sağlamış, Devlet Tiyatrosu'nun ilk yönetmenlerinden biri olmuştur.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1887 yılında Berlin’de dünyaya geldi.
1909 - 1914 yılları arasında oyunculuk yaptığı Max Reinhardt'ın Tiyatro Sanatı Okulu'ndan mezun olan sanatçı, ilk olarak Alman Ulusal Tiyatrosu'nda rol alarak sanat hayatına başladı. Berlin ve Frankfurt'ta kendi çabalarıyla oluşturduğu sanat okullarında yönetmen ve oyuncu olarak görev yapan Ebert, 1927'de operaya geçti; Berlin Şehir Operası'nda birçok esere imza attı. 1933’te işbaşına gelen Hitler rejimini eleştirmeye başlayınca işine son verildi.[1]
Berlin’de işine son verilmesi üzerine ülkeden kaçan sanatçı Arjantin'e gitti ve 1933-1936 arasında ülkenin en önemli sanat kurumu olan Teatro Colon`da görev yaptı. Ayrıca 1934'te Almanya'daki rejimden kaçan iki arkadaşı ile birlikte İngiltere'de Glyndebourne Opera Festivali'nin başlatıcısı oldu.
1936’da Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestrası ile genel sahne işlerinin örgütlendirilmesi konusunda görüşmek ve tavsiyelerinden yararlanmak üzere, Ankara’ya davet edildi. 1940’a kadar aralıklı olarak Türkiye’ye gelip gitmeye devam etti; Ankara Devlet Konservatuvarı’nın tiyatro ve opera bölümlerinin kuruluşu, ders planlarının saptanması konusunda görüşlerini başvuruldu.
1940 yılından itibaren 9 yıl boyunca anlaşmalı uzman olarak Türkiye’de kaldı; Devlet Konservatuvarı Tiyatro Tatbikat Sahnesi ile Opera Stüdyos’unu yönetti. Karl Ebert'in Ankara Devlet Konservatuvarı’nın opera stüdyosundaki eğitim öğretimle ilgili çalışmaları, başlangıçta, uluslararası opera literatürünün standart eserlerinden alınan örneklerle, Türkçe metinli denemeler halinde oluşup gelişti. Bu alanda öğrencilerin sahneye koydukları ilk oyun, Mozart'ın bir perdelik “Bastien and Bastienne” adlı operası oldu. Türkiye'de Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın eşliğinde ilk olarak Türkçe metinle oynanmış bulunan bu eser, zamanın basınında geniş ilgi yarattı. Bu ilk başarıdan sonra 1940 yılında Türkiye'de ilk olarak, ünlü besteci Puccini'nin Madame Butterfly operasının sadece ikinci perdesi, 1941 yılının mayıs ayında ise Puccini'nin Tosca operasının sadece 2. perdesi, konservatuvarın opera stüdyosu elemanları tarafından, Türkçe librettolarla sahneye kondu. Mahir Canova, Ertuğrul İlgin ve Melek Ökte; Ebert'in Türkiye'deyken çevirmenliklerini yapmışlardır.
Ebert, Musiki Muallim Mektebi içinde idareten kurulup faaliyete geçirilmiş olan devlet konservatuvarı sınıflarının Devlet Konservatuvarı'na dönüşmesi için çaba gösterdi ve bu 16 Mayıs 1940 tarihinde yürürlüğe giren bir yasa ile mümkün oldu. 1947'ye kadar Tatbikat Sahnesinde çeşitli oyunların rejisörlüğünü yaptı, sayısız öğrenci yetiştirdi. Bunca başarı ile Türkiye’de modern tiyatronun kurucuları arasında yer aldı.
1948-1954 yıllarında Kaliforniya’da öğretim görevlisi ve tiyatro öğretmeni olarak görev yapan Ebert; 1954ten sonra 1961’deki emekliliğine kadar[2] Berlin Devlet Operası'nın da yönetmenliğini yaptı. 14 Mayıs 1980'de Santa Monica'da (Kaliforniya) öldü.
Türkiye'de yönettiği tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Carl Ebert, Şalom Gazetesi, 12.12.2007". 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2011.
- ^ "Time Magazine US, Milestones, Jun. 2,1980". 20 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2011.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Carl Ebert23 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İngilizce Vikipedi'de Carl Ebert5 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
