Cam tavan
Cam tavan, toplumda kadınların ve/veya azınlık grubu oluşturan kişilerin maruz kaldıkları ve mevcut hiyerarşik düzende belli bir seviyenin üstüne yükselmelerine engel olan soyut ayrımcılığı ifade eden bir metafordur.[1]
Özellikle kadınların çalışma hayatlarında yükselişlerini engelleyen mekanizmaları ifade etmek için kullanılır. “Tavan” kelimesi kadınların kariyer basamaklarını tırmanırken karşılaştığı bariyeleri ifade eder; “cam” kelimesi bu sınır ya da bariyerlerin göreli görünmezliğini ve inceliğini gösterir.[2]
Mefaforun ortaya çıkışı ve yaygınlaşması
[değiştir | kaynağı değiştir]Cam tavan metaforu, ABD'de The Wall Street Journal adlı günlük gazetede 1986'da yayınlanan, Carol Hymowitz ve Timothy D. Schellhard'ın kaleme aldığı "Cam Tavan: Kadınlar Neden Zirvedeki Pozisyonlara Gelmelerini Engelleyen Görünmez Bariyeri Aşamıyor?" başlıklı makalede kullanıldıktan sonra yaygınlaşmıştır.[1] Yazarlar bu makalede kadın yöneticilerin, açık ayrımcılığa maruz kalmaktan ziyade “kurumsal gelenek" ve ön yargı nedeniyle engellenişlerini incelediler. Terim, daha önce 1984'te Adweek dergisinde yayımlanan bir yazıda İngiliz yazar Gay Bryant tarafından kullanılmıştı. Gay Bryant, şöyle demişti:[3]
| “ | Kadınlar belli bir noktaya ulaştı -ben buna cam tavan diyorum-. Orta düzey yönetimin tepesindeler ve orada duruyor, takılıp kalıyorlar. | ” |
Kavramın akademik camiada benimsenmesi Morrison, White ve Velsor'un 1987 yılında yayımlanan “Cam Tavanı Kırmak: Kadınlar Amerika'nın En Büyük Şirketlerinin Zirvesine Ulaşabilir mi?" başlıklı kitabı ile oldu.[2] Yazarlar cam tavanı, "örgütlerde kadınların üst yönetim kademelerine yükselmesini engelleyen bir bariyer" olarak tanımladı.
Aynı metafor, ABD şirketlerinde siyah çalışanların yükselmelerini engelleyen soyut ayrımcılığı ifade için de kullanılmıştır.[4][5] Beyazların çoğunlukta olduğu ülkelerde cam tavan sendromundan en çok mağdur olan ve "cam tavanı kırması" en zor olan kesimin, her iki grubun kesişimi noktasında bulunan azınlık (siyah) kadınlar olduğu iddia edilmiştir.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Federal Glass Ceiling Commission. Solid Investments: Making Full Use of the Nation's Human Capital. 8 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Washington, D.C.: U.S. Department of Labor, November 1995, p. 13-15.
- ^ a b Bayat, İrep; Baykal, Beril (31 Aralık 2021). "Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığının Yarattığı Engeller: Çalışma Yaşamında Varolmaya Çalışan Kadın". Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 23 (3): 745-762. doi:10.26745/ahbvuibfd.990887. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
- ^ Zimmer, Ben. "The Phrase 'Glass Ceiling' Stretches Back Decades". WSJ (İngilizce). 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022.
- ^ Bachman, Eric. "The"Glass Ceiling" For Black Corporate Executives Is Really A "Concrete Ceiling"". Forbes (İngilizce). 16 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022.
- ^ Columnist, Jeneé Osterheldt Globe; November 10, Updated; 2021; Comments, 9:39 a m Share on Facebook Share on TwitterView. "Black excellence? When you break a glass ceiling, no one talks about the scars - The Boston Globe". BostonGlobe.com (İngilizce). 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2022.
- ^ Crenshaw, Kimberlé (2011). Helma Lutz ve ark. (Ed.). "Demarginalizing the Intersection of Race and Sex:A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics". Framing Intersectionality. Ashgate. 1 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
