Anne (Büyük Britanya kraliçesi)

Anne
Michael Dahl tarafından portresi (1705)
İngiltere, İskoçya ve İrlanda kraliçesi
Hüküm süresi	8 Mart 1702 – 1 Mayıs 1707
Taç giymesi	23 Nisan 1702
Önce gelen	III. William
Büyük Britanya ve İrlanda kraliçesi
Hüküm süresi	1 Mayıs 1707 – 1 Ağustos 1714
Sonra gelen	I. George
Doğum	6 Şubat 1665 Saint James Sarayı, İngiltere
Ölüm	1 Ağustos 1714 (49 yaşında) Kensington Sarayı, İngiltere
Defin	24 Ağustos 1714 Westminster Abbey
Eş(ler)i	Danimarka Prensi George (e. 1683; ö. 1708)
Çocuk(lar)ı	Gloucester dükü William
Hanedan	Stuart
Babası	II. James
Annesi	Anne Hyde
Dini	Anglikan
İmza

Anne (6 Şubat 1665, Londra - 1 Ağustos 1714, Londra), 1702'den 1714'e değin Büyük Britanya kraliçesi. Ülkesini tek başına yönetmek istediyse de yetersizliği ve sağlığının bozuk olması nedeniyle büyük ölçüde bakanlarına dayanmak zorunda kaldı. Bakanları ise İspanyol Veraset Savaşı'nda (1701-1714) İngiltere'yi, Fransa ve İspanya karşısında yer almaya yöneltti. Hükümdarlık yıllarının belirleyici özelliği olan Whigler ile Toryler arasındaki amansız çekişmeler, tahtın varisinin belirsizliği nedeniyle daha da yoğunlaşmıştır.

York dükü James (Kral II. James, h. 1685-1688) ile Anne Hyde'ın ikinci kızları olan Anne, babası Katolik olduğu halde amcası Kral II. Charles'ın ısrarıyla bir Protestan olarak yetiştirildi. 1683'te yakışıklı ama etkisiz Danimarka prensi George ile evlendi. Kocası yaşamı boyunca en yakın yandaşı oldu. Ama Anne'ın, çocukluk arkadaşı Sarah Jennings Churchill'le olan yakın ilişkisi siyasi sonuçları bakımından daha önemlidir. Güzel ve akıllı Sarah sonradan I. Marlborough dükü olan John Churchill'in karısıydı. Anne'ın nedimesi olduktan kısa bir süre sonra onu avucunun içine aldı.

Sara, Orange'ın Protestan hükümdarı ve Felemenk genel valisi III. William, 1688'de II. James'i devirdiğinde Anne'ı William'ı desteklemeye ikna etti. Haklar Bildirisi (1689) uyarınca William ile karısı (aynı zamanda Anne'ın ablası) Mary, İngiltere kral ve kraliçesi, Anne de tahtın birinci derecedeki varisi oldu. Bir süre sonra Mary ile Anne'ın araları açıldı. William, Mary'nin 1694'teki ölümünden sonra Anne'ın iyi niyetini yeniden kazanmaya çalıştıysa da, kendi İngiltere dışında bulunduğu zamanlarda, Anne'ın kral naibi olarak yerine bırakmaya yanaşmadı.

Anne 1683-1700 arasında, 18 kez gebe kalmasına karşın bebeklerinden yalnızca beşini sağ olarak dünyaya getirebildi. Bunlardan da ancak biri, bir oğlan, bebeklik çağından öte hayatta kalabildi. 1700'de oğlunun da ölmesi üzerine Anne tahtına bir varis bırakma umutlarını tümüyle yitirdi ve Hanover hanedanından olan İngiltere kralı I. James'in torunlarını tahtın vârisi ilan eden 1701 Veraset Yasası'nı kabul etmek zorunda kaldı.

Anne, Mart 1702'de William'ın ölümü üzerine kraliçe oldu. Daha başlangıçta Anglikan Kilisesi'ne olan aşırı bağımlılığı kendini belli etti. Katoliklere ve Anglikan Kilisesi'ne karşı olanlara nefret, Tory'lere ise yakınlık duydu. Aynı zamanda siyasi partilere boyun eğmemeye çalıştı. Anne'ın çoğunluğu Tory'lerden oluşan ilk bakanlar kurulunun başında iki bağımsız, Sidney Godolphin ve Marlborough dükü bulunuyordu. 1703 sonrasında, artık Marlborough düşesi olmuş olan Sarah Churchill'in Anne üzerindeki etkisi, kocası Marlborough dükünün İngiliz kuvvetlerinin komutanlığı görevini sürdürmesine karşın büyük ölçüde azalmıştı.

Kısa bir süre sonra Anne savaş stratejisi konusunda Tory'lerle aynı görüşleri paylaşmadığını fark etti. Kraliçe, Marlborough dükü ve Whig'ler İngiliz birliklerinin kara seferlerine çıkması yanlısıyken, Tory'ler İngiltere'nin düşmanla yalnızca denizde karşılaşması gerektiğine inanıyordu. Marlborough Avrupa kıtasında birbiri ardına parlak zaferler kazanınca, Anne'a bakanlar kuruluna Whig'leri de alması yolunda baskılar yayılmaya başlandı. Anne inatla direndi; dahası Whig'lerin davasını benimsemiş olan düşesten uzaklaştı. 1707'ye gelindiğinde kraliçenin gözdesi artık düşes değil, sonraları I. Oxford kontu olan Tory'lerin önderi Robert Harley'nin maşası Abigail Masham'dı. Ama Harley ve Masham'ın entrikaları Anne'ı o kadar zor durumda bıraktı ki, 1708'de Harley'nin görevine son verip Whig'lerin önde gelenlerinden birkaçını bakanlar kuruluna almak zorunda kaldı. Savaş uzadıkça halk Whig'lere karşı çıkmaya başladı. Anne de 1710'da Whig'leri azledip Tory'lerden oluşan bir bakanlar kurulu atayabildi. 1711'de de Marlborough dük ve düşesini hizmetinden azletti.

Kraliçe'nin ilerleyen yaşı ve bozulan sağlığı veraset sorununda yaşamsal önem kazandırıyordu. Önde gelen Tory'ler, Anne'ın yasayla veraset hakkından yoksun bırakılıp sürgün edilen Katolik kardeşi James ile sürekli ilişki içindeydiler. Ama Anne'ın son hastalığı ve ani ölümü, Tory'lerin James'i tahta geçirme planlarını boşa çıkardı. Anne ölümünden önce, Protestan verasetini güvenceye almak için hazine bakanlığının başına becerikli bir ılımlı olan Shrewsburry dükü Charles Talbot'ı getirdi. gerçekten de Talbot, Hanover hanedanından Prens George Louis'in (Kral I. George, h. 1714-1727) kansız bir biçimde tahta geçmesini sağladı.

• Curtis, Gila; introduced by Antonia Fraser (1972). The Life and Times of Queen Anne. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 0-297-99571-5. (İngilizce)
• Green, David (1970), Queen Anne. London: Collins. ISBN 0-00-211693-6 (İngilizce)
• Gregg, Edward (2001), Queen Anne. New Haven ve London: Yale University Press. ISBN 0-300-09024-2 (İngilizce)
• Somerset, Anne (2012), Queen Anne: The Politics of Passion. London: HarperCollins. ISBN 978-0-00-720376-5 (İngilizce)

Wikimedia Commons'ta Anne (Büyük Britanya kraliçesi) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Gregg, Edward "Anne (1665–1714), queen of Great Britain and Ireland", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, Ocak 2012 [1] (Erişim: 10 Ağustos 2016) (İngilizce)
• Britanya Ulusal Portreler Galerisi resmi websitesinde "Queen Anne (1665-1714) portreleri" maddesi [2] 11 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)