İpek böcekçiliği

İpekböcekçiliği veya ipekçilik, ipek üretmek için ipekböceklerinin yetiştirilmesidir. Birkaç ticari ipekböceği türü olmasına rağmen, evcil ipekböceğinin tırtılı en yaygın kullanılan ve üzerinde en yoğun şekilde çalışılan ipekböceğidir. İpek üretiminin Çin'de Neolitik dönem'e kadar gittiğine inanılmaktadır. Brezilya, Çin, Fransa, Hindistan, İtalya, Japonya, Kore ve Rusya gibi ülkelerde ipekböcekçiliği önemli bir küçük ev endüstrisi haline gelmiştir. Bugün Çin ve Hindistan, dünyanın yıllık üretiminin %60'ından fazlasına sahip iki ana üreticilerdir.

Konfüçyüs metninlerine göre, ipek üretiminin keşfi yaklaşık MÖ 2700'e kadar uzanıyor, ancak arkeolojik kayıtlar ipek ekiminin Yangshao dönemi'ne (MÖ 5000-3000) kadar gittiğine işaret ediyor.^[1] 1977'de, Hebei, Nancun'da 5400-5500 yıl önce yapılmış ve ipekböceği gibi görünecek şekilde tasarlanmış bir seramik parçası keşfedilmiştir. Bu, ipekböcekçiliği hakkında elde edilen en eski kanıttır.^[2] Ayrıca, MÖ 2450-2000'e kadar uzanan İndus Uygarlığı'nın yerleşim yerlerinde bulunan arkeolojik ipek liflerinin dikkatli bir şekilde analiz edilmesiyle, ipeğin Güney Asya'nın geniş bir bölgesinde kullanıldığı keşfedilmiştir.^[3][4] İpek Yolu boyunca girdiği bir dizi etkileşimle, MS 1. yüzyılın yaklaşık ilk yarısında, antik Hotan'a^[5] kadar ulaşmıştır. MS 140'a gelindiğinde, ipekböcekçiliği çalışmaları Hindistan'da başlamıştı.^[6] MS 6. yüzyılda, ipekböceği yumurtalarının Bizans İmparatorluğu'na kaçırılması, çalışmaların Akdeniz'de başlamasına yol açtı ve yüzyıllar boyunca Bizans İmparatorluğu'n tekelleşmesini sağladı (Bizans ipeği ). 1147'de, İkinci Haçlı Seferi sırasında, Sicilyalı II. Roger (1095-1154), Bizans ipek üretiminin iki önemli merkezi olan Korint ve Thebes'e saldırmıştır. Saldırı sonucunda dokumacıları ve ekipmanlarını ele geçirmiştir. Böylece Palermo ve Calabria'da kendi ipek fabrikalarını kurarak^[7] bu endüstriyi Batı Avrupa'ya yaymıştır.

İpekböcekleri dut yapraklarıyla beslenirler ve dördüncü deri değişimi sonrasında yakınlarda bulunan bir dala tırmanarak ipeksi kozalarını orada örerler. İpek, her solucanın başındaki iki tükürük bezinden salgılanan fibroin proteini ve lifleri birbirine bağlayan serisin adı verilen zamktan oluşan sürekli bir filamenttir. Serisin, kozaların ipek liflerini serbest bırakan ve onları sarmaya hazırlayan sıcak suya konulmasıyla çıkarılır. Bu işlem zamk giderme olarak bilinir.^[8] Sıcak suya daldırma işlemi aynı zamanda ipekböceği pupasını da öldürmektedir.

Tekli lifler, iplik oluşturmak üzere birleştirilir ve çeşitli kılavuzlardan gerilim altında çekilerek makaralara sarılır. Bu işletme "atma" adı verilir. Bu atma işleminde, büküm miktarına ve yönüne bağlı olarak çeşitli iplikler üretilebilir.^[9] İplikler, iplik oluşturmak üzere bükülebilir (kısa ştapel uzunlukları bükülür; bkz. ipek döküntüsüne bakın). Ham ipek kurutulduktan sonra kalitesine göre paketlenir.

Geleneksel ipeğin en popüler ikamesi, ahimsa ipeği olarak da bilinen barış ipeğidir. Bu ipeği daha etik yapan en önemli faktör, güvelerin uygun şekilde, kaynatılmadan önceden kozalarından çıkıp uçup gitmelerine izin verilmesidir. Üretim sırasında hiçbir güvenin canlı canlı pişirilmediğini anlamına gelir. Ancak bilinmesi gereken büyük bir dezavantaj var. İpek yapmak için kullanılan evcilleştirilmiş ipekböcekleri, binlerce yıllık seçici üreme sürecinden geçmiştir, ancak kozalarından çıkmak için "üretilmemiştir". Uçamadıkları ve net göremedikleri için yırtıcılara karşı kendilerini savunamamaktadır. Sonuç olarak, kozalarından çıktıktan sonra tipik olarak çok hızlı ölürler.^[10]

Açık ormanlık alanlarda bulunan Tussar ipekböceklerinin kozaları, Tussar ipeği olarak da bilinen yabani ipeği üretmek için kullanılır. Geleneksel ipeğe kıyasla kozaları genellikle güveler çıktıktan sonra toplanır ve bu da onu daha etik bir seçenek haline getirir. Yabani ipekböcekleri çok çeşitli bitkileri tükettikleri için, dokuları daha az muntazam fakat daha sağlamdır. Kumaş da aynı zamanda daha az kimyasal madde ile yapılır. Buna rağmen larvalar, "yabani ipek" kullanan bazı işletmeler tarafından hasat edilirken hala kozaların içindedir.^[10]

Üretim aşamaları şu şekildedir:

1. Dişi ipekböceği 300 ila 500 yumurta bırakır.
2. İpekböceği yumurtaları, ipekböceği olarak bilinen larvaları veya tırtılları oluşturmak için çatlar.
3. Larvalar dut yapraklarıyla beslenir.
4. Birkaç kez büyüyüp kabuk değişen ipekböceği, bir ipek lifi çıkarır ve kendisini tutmak için bir ağ oluşturur.
5. İpeği oluşturacak salyasını yayarak '8' şekli çizerek bir yandan diğer yana sallanır.
6. İpek havayla temas ettiğinde katılaşır.
7. İpekböceği yaklaşık bir mil iplik örer ve yaklaşık iki veya üç gün içinde kendisini tamamen bir koza içine alır. Her kozadaki kullanılabilir kalitedeki ipek miktarı sınırlıdır. Sonuç olarak, bir pound ham ipek üretmek için yaklaşık 2.500 ipekböceği gerekmektedir.^[11]
8. Bozulmamış kozalar kaynatılarak ipekböceği pupası öldürülür.
9. İpek, filamanın dış ucunu bulmak için hasar görmemiş kozanın fırçalanmasıyla elde edilir.
10. İpek lifler daha sonra bir makaraya sarılır. Bir koza yaklaşık 1,000 yard (0,914 m) ipek ipliği içerir. Bu aşamadaki ipek, ham ipek olarak bilinir. Bir iplik, 48 adede kadar ayrı ipek lifi içerir.

Mahatma Gandhi, Ahimsa'nın "canlılara zarar vermemek" felsefesine dayanan ipek üretimini eleştiriyordu. Ayrıca yabani ve yarı yabani ipek güvelerinin kozalarından yapılan ipek ve yabani ipeği elde etmek için pupa kaynatılmadan yapılan " Ahimsa ipeği "ni de önerdi.^[12][13] The Human League ilk single'ları " Being Boiled "da ipekböcekçiliğini de eleştirdi. PETA organizasyonu da ipeğe karşı kampanya yürüttü.^[14]

Geleneksel ipek üretim yöntemi sonucunda bir kilogram ham ipek başına ~8 kg ıslak ipekböceği pupası ve ~2 kg kuru pupa ile elde edilir.^[15] Bu yan ürün tarihsel olarak ipek üreten bölgelerdeki insanlar tarafından tüketilmiştir.^[15][16]

• Macclesfield ipek müzeleri
• Caraglio İpek Değirmeni ve Müzesi
• Magnery
• Azerbaycan'da ipek endüstrisi
• Çin'de ipek endüstrisi

• Smithsonian ipekböcekçiliği geçmişi
• İpek Üretim Süreci
• İpek böceği Yaşam döngüsü fotoğrafları