Çarın Nehri
| Çarın Шарын (Kazakça) Чарын / Кеген / Шалкудысу (Rusça) | |
|---|---|
 Çarın Millî Parkı yakınlarındaki Çarın nehri
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Kazakistan
|
| Eyalet(ler) | Almatı |
| İlçe(ler) | Rayımbek, Uygur |
| Şehir(ler) | Kegen |
| Genel bilgiler | |
| Aktığı yer | İli → Balkaş Gölü |
| Kaynak | Ketmen Dağları[1] 43°20′47″N 80°31′13″E / 43.346400°K 80.520200°D |
| Kaynak rakımı | y. 3.216 m (10.551 ft)[2] |
| Ağız | İli Nehri[3] 43°55′52″N 79°25′39″E / 43.931111°K 79.4275°D |
| Ağız rakımı | y. 499 m (1.637 ft)[2] |
| Yükseklik farkı | y. 2.717 m (8.914 ft)[2] |
| Uzunluk | 427 km (265 mi)[4] |
| Havza alanı | 7.720 km2 (2.980 sq mi)[4] |
| Debi | 35,4 metreküp/saniye (1.250 cu ft/s) (ağızdan 84 km yukarıda)[4] |
Çarın (Kazakça: Шарын, Şarın; Rusça: Чарын, Çarın ya da Şarın (Шарын), orta kesimlerde Kegen (Кеген), üst kesimlerde Şalkudısu (Шалкудысу), Kazakistan'da Almatı Eyaletinin Rayımbek ve Uygur ilçelerinden akan bir nehirdir. İli'nin sol koludur. Çarın Milli Parkı içinden akar. İli Nehri, Balkaş Gölü'ne akan en büyük ana arter olarak kabul edilir.[4]
Nehir yolu
[değiştir | kaynağı değiştir]Çarın, Ketmen Dağları'nın (Хребет Кетмень) güney yamacından yükselir. Yukarı kesimlerde Cholkodagsu (Шолкодагсу), orta kesimlerde Kegen (Кеген) olarak da adlandırılır. Başlangıçta yüksek bir vadi boyunca batı yönünde akar ve Moinak rezervuarına ulaşır. Buraya inşa edilen Moinak Hidro Elektrik Santrali 300 MW kapasiteye sahiptir.[5] Rezervuardan sonra kuzeydoğuya döner ve Çarın Milli Parkı'nda bulunan Çarın Boğazı boyunca akar. Ardından İli Nehri'ne sol kol olarak katılır. Çarın nehri 427 km (265 mi) uzunluğundadır ve yaklaşık 7.720 km2 (2.980 sq mi)'lik bir drenaj havzasına sahiptir. Ağızdan 84 km yukarıda debi 35,4 metreküp/saniye (1.250 cu ft/s)'dir. Nehir kar suların erimesiyle beslenir. Genellikle Kasım - Şubat aylarında donar, Mart - Nisan başında erir. Nehrin suyu sulama amaçlı kullanılmaktadır.[4][6]
Çarın Kanyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Teskey Ala Dağları ve Küngöy Ala dağları'nın kuzey yamacından kendisine akan birçok kol nedeniyle Çarın nehri dolup taşmaktadır. Sularıyla Zhalanash depresyonunun doğu kısımları ve Toraigyr dağları boyunca Çarın Kanyonu'nu oluşturur. Zhalanash vadisinde kanyon, trapezoidal şekli nedeniyle Kazakça'da Beyaz akıntı anlamına gelen Aktogay olarak adlandırılır.[7][8]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Çarın nehri -
Çarın Kanyonu -
Çarın Kanyonu -
Çarın Kanyonu -
Çarın Kanyonu -
Çarın Kanyonu
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sovyet haritasındaki kaynak yeri (haritada: Шалкудысу) (Rusça) 1:500.000". 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
- ^ a b c Google Earth
- ^ "Sovyet haritasındaki ağız yeri (haritada: Чарын) (Rusça) 1:100.000". 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
- ^ a b c d e Чарын 19 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Büyük Sovyet Ansiklopedisi
- ^ Kalymov, Asset (3 Aralık 2013). "SPAIID Project Providing Power to Southern Kazakhstan - The Astana Times". The Astana Times. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ "K-44 Topographic Chart (maps.vlasenko.net) (Rusça) 1:1.000.000". 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
- ^ "About park". Charyn State National Natural Park. 2016. 7 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ Brummell, Paul (2011). Kazakhstan (İngilizce). Bradt Travel Guides. s. 170. ISBN 9781841623696.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
