Çalan Kalesi
| Çalan Kalesi | |
|---|---|
| Hatay, Türkiye | |
| Koordinatlar | 36°39′34″K 36°18′33″D / 36.65944°K 36.30917°D |
| Tip | Kale |
Çalan Kalesi veya Roche-Guillaume, Türkiye'nin Hatay ilinde Belen Geçidi yakınında bulunan Tapınak Şövalyeleri'ne ait bir Orta Çağ kalesiydi.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tapınakçıların kaleyi ilk ele geçirdiği tarih bilinmemektedir ancak kalenin daha önce de la Roche ailesi tarafından ikamet edildiği biliniyor.[2]
Efsaneye göre 1188 yılında Selahaddin Eyyubi, intikam almak istediği şövalye Jean Gale'in orada olması nedeniyle kaleyi kuşatma altına almıştır.[3][a] Yıllar önce Gale, cinayet suçundan dolayı Hristiyan cemaatinden aforoz edilmiş ve Müslüman topraklarında Selahaddin Eyyubi'nin yanına sığınmıştı. Selahaddin, Gale'i yeğeninin eğitimiyle görevlendirdi, ancak Hristiyanlar arasındaki konumunu yeniden kazanmak isteyen Gale, Selahaddin'in yeğenini Tapınakçılara teslim ederek Selahaddin'i intikam almaya itti. Selahaddin, Roche-Guillaume'u almış olabilir, ancak Filistin'den gelen, Kral Lüzinyanlı Guy'ın, Üçüncü Haçlı Seferi'nin ataları olarak şövalyeleri Trablusşam'a götürdüğü haberi, kale kuşatmasının erken sona ermesini sağladı.[2]
1203'te Küçük Ermenistan kralı kaleyi ele geçirdi, ancak 1237'de Tapınakçılar tarafından geri alındı, yaklaşık 15 kilometre uzakta bulunan Darb-ı Sak Kalesi'ni yeniden ele geçirmek için bir harekât başlattılar. Çalan Kalesi, 1298-99'da Mısır sultanının kuzey Suriye'yi işgal etmek için bir ordu göndermesiyle Müslümanlar tarafından yeniden fethedildi. Seferde Savranda Kalesi de ele geçirildi.[2]
1298 ya da 1299'da, askerî tarikatlar (Tapınak Şövalyeleri ve Hospitalier Şövalyeleri) ve Jacques de Molay, Otton de Grandson ve Hospitalier Büyük Üstadı da dahil olmak üzere liderleri, Memlûkler'in istilasına karşı koymak için kısa bir süre Ermenistan'da sefer düzenledi.[5][6][7] Ancak başarılı olamadılar ve kısa süre sonra Tapınakçılar'ın Antakya'daki son kalesi olan Çalan kalesi Müslümanlar'a kaybedildi.[5]
Konum ve özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yazarlar bu kalenin kesin konumu konusunda aynı fikirde değiller.[8] Paul Deschamps'a göre Çalan Kalesi olacaktı,[9] ancak Claude Cahen, Çalan'ın bir başka Tapınakçı kalesi olan Roche de Roissel olabileceğini savundu.[10] Ancak hepsi onu Antakya Prensliği ile Küçük Ermenistan sınırındaki Nur Dağları'na yerleştirme konusunda anlaştılar. Diğerleri ise onu daha doğuya, Fırat Nehri yakınındaki Karasu Çayı ovasının yukarısındaki 1.250 metrelik kayalık uçurumdaki bir platoya yerleştirdiler. Kale aynı zamanda Antakya'ya giden yolu ve aşağıdaki ovayı da kontrol ediyordu.
Bugün Roche-Guillaume'den kalıntılar dışında çok az kalıntı bulunmaktadır. Ancak bunlar, kaleyi inşa edenlerin, kalenin üzerine inşa edildiği kayayı kesme temel olarak kullandıklarını göstermektedir. Kalenin kalıntıları, yapının Bizans kökenli olabileceğini ya da en azından bir süre Bizanslılar tarafından korunduğunu gösteriyor.
Kalenin en iyi korunmuş kısmı askeri kalelerde yaygın olan şapeldir. Şapelin varlığı ve mevcut durumu ayrıca Bizans'ın velayetini de akla getirmektedir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Age of Empires II: The Saladin Campaign'in anlatıcısı Jean Gale olabilir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hill 2018.
- ^ a b c Forteresses d'Orient. "Roche Guillaume, la (Turquie) :: Principauté d'Antioche". 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2024.
- ^ Guizot 1835, s. 175.
- ^ "Age of Empires II: The Saladin Campaign". ign.com. 20 Haziran 2012. 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2024.
- ^ a b Demurger, pp. 142–143
- ^ Hayton of Corycus mentions "Otton de Grandson and the Masters of the Temple and of the Hospitallers as well as their convents, who were at that time [1298 or 1299] in these regions [Cilician Armenia]", quoted in Demurger, p.116
- ^ Newman, p. 231, that says that De Molay had an "ill-fated expedition to Armenia around 1299, in which the last Templar holding in that kingdom was lost."
- ^ "Roche de Roissol, Roche Guillaume". templiers.net (Fransızca). 19 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2024.
- ^ Deschamps 1934.
- ^ Cahen 1940.
Bibliyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Alain Demurger, The Last Templar
- Guizot, François-Pierre-Guillaume (1835). Table générale et analytique des mémoires relatifs à l'histoire de France. Paris: Dépôt central de la librairie.
- Hill, Paul (2018). The Knights Templar at War, 1120–1312. Grub Street Publishers. ISBN 9781473874947.
- Newman, Sharan (2006). Real History Behind the Templars. Berkley Publishing Group. 978-0-425-21533-3.
- Cahen, Claude (1940). La Syrie du nord a l'époque des croisades (Fransızca).
- Deschamps, Paul (1934). Les Châteaux des Croisés en Terre Sainte, vol. III. La Défense du Comité de Tripoli et de la Principauté d'Antioche (Fransızca). Institut Français d'Arquéologie de Beyrouth.
