วิกิพีเดีย:โครงการคำทับศัพท์/การทับศัพท์ภาษาเปอร์เซีย

เนื่องจากภาษาเปอร์เซียยังไม่เคยมีหลักเกณฑ์การทับศัพท์มาก่อน หน้านี้จึงเป็นแนวทางการทับศัพท์ภาษาเปอร์เซียสำหรับชื่อเฉพาะต่าง ๆ เพื่อใช้ในสารานุกรมวิกิพีเดียภาษาไทย

1. การทับศัพท์ภาษาเปอร์เซียนี้ยึดการออกเสียงตามภาษาเปอร์เซียที่ใช้ในประเทศอิหร่าน (ภาษาฟอร์ส) ซึ่งมีลักษณะทางเสียงบางอย่างแตกต่างจากภาษาเปอร์เซียที่ใช้ในประเทศอัฟกานิสถาน (ภาษาดารี) ภาษาเปอร์เซียที่ใช้ในประเทศทาจิกิสถาน (ภาษาทาจิก) และภาษาเปอร์เซียที่ใช้ในประเทศอื่น ๆ

2. ภาษาเปอร์เซียสมัยใหม่เขียนด้วยอักษรเปอร์เซียซึ่งมีพื้นฐานมาจากอักษรอาหรับ โดยทั่วไปอักษรอาหรับแต่ละตัวใช้แทนหน่วยเสียงที่ต่างกันในภาษาอาหรับ แต่บางหน่วยเสียงไม่ปรากฏในระบบเสียงภาษาเปอร์เซีย ผู้พูดภาษาเปอร์เซียจึงออกเสียงตัวอักษรอาหรับที่ใช้แทนหน่วยเสียงเหล่านั้นด้วยเสียงที่ปรากฏในภาษาของตนแทน^[1] ส่งผลให้ชุดตัวอักษรเปอร์เซียมีอักษรจำนวนหนึ่งที่ออกเสียงเหมือนกัน ระบบการถอดอักษรเปอร์เซียด้วยอักษรโรมันในปัจจุบันมีหลายระบบ ในที่นี้จะแสดงไว้ 2 ระบบ ได้แก่ ระบบของสมาคมบูรพคดีเยอรมัน (เดเอ็มเก) ซึ่งเน้นการถอดอักษรที่ต่างกันแต่ละตัวเพื่อให้ทราบที่มาของคำและเพื่อให้สามารถถอดกลับไปเป็นอักษรเปอร์เซียได้ และระบบของกลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านชื่อภูมิศาสตร์แห่งสหประชาชาติ (อังเกเกิน) ซึ่งเน้นการถอดอักษรแบบถ่ายเสียงเป็นหลักเพื่อให้สอดคล้องกับระบบเสียงภาษาเปอร์เซียและเพื่อให้นำไปใช้งานได้ง่าย เช่น

อักษรอาหรับ/ เปอร์เซีย	หน่วยเสียง		อักษรโรมันสำหรับ ถอดอักษรเปอร์เซีย
	ภาษาอาหรับ	ภาษาเปอร์เซีย	เดเอ็มเก[2]	อังเกเกิน[3]
ز	z	z	z	z
ذ	ð	z	ẕ	z
ض	dˤ	z	ż	z
ظ	ðˤ	z	ẓ	z

ในที่นี้จะแสดงอักษรโรมันตามระบบของสมาคมบูรพคดีเยอรมันก่อน จากนั้นจึงแสดงอักษรโรมันตามระบบของกลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านชื่อภูมิศาสตร์แห่งสหประชาชาติ ทั้งนี้ ถ้าอักษรโรมันจากทั้งสองระบบสะกดเหมือนกันก็จะแสดงเพียงครั้งเดียว

3. "สระสั้น" ภาษาเปอร์เซียสมัยใหม่มีเสียงสระเดี่ยว 6 เสียงซึ่งตามธรรมเนียมดั้งเดิมจัดอยู่ในสองประเภท ได้แก่ "สระสั้น" คือ /æ/ /e/ และ /o/ และ "สระยาว" คือ /ɒː/ /iː/ และ /uː/ อย่างไรก็ตาม ในการออกเสียงจริง สิ่งที่ทำให้เสียงสระเหล่านี้มีลักษณะเปรียบต่างคือระดับและตำแหน่งของลิ้นมากกว่าที่จะเป็นความสั้นยาว โดย "สระสั้น" ในบางบริบทสามารถออกเสียงกึ่งยาวหรือเสียงยาวได้เช่นเดียวกับ "สระยาว"^[4][5] นอกจากนี้ อักขรวิธีภาษาไทยในปัจจุบันไม่มีรูปสระที่สามารถแสดงเสียงสระสั้นในบางบริบทได้อย่างเหมาะสม การทับศัพท์ในที่นี้จึงไม่คำนึงถึงความเป็น "สระสั้น" หรือ "สระยาว" และให้ถอดเสียง "สระสั้น" ในภาษาเปอร์เซียโดยใช้รูปสระยาวในภาษาไทย เช่น

بد سپهر اردن

bad sepehr Ordon

[bæd] [sepʰehr] [ʔordon]

แบด เซเพฮร์ โอร์โดน

"แย่, เลว" "ท้องฟ้า, สวรรค์" "ประเทศจอร์แดน"

อนึ่ง เนื่องจากตัวเขียนอักษรเปอร์เซียโดยทั่วไปไม่แสดงเครื่องหมายที่บ่งชี้ "สระสั้น" (ได้แก่ ـِ ـَ และ ـُ) จึงอาจเกิดความสับสนว่า "สระสั้น" ในคำหนึ่ง ๆ คือเสียงสระใดระหว่าง /æ/ /e/ และ /o/ ผู้ที่ไม่คุ้นเคยกับคำที่จะเขียนทับศัพท์จำเป็นต้องเทียบกับตัวเขียนอักษรโรมันหรือตรวจสอบจากพจนานุกรมการออกเสียง

4. พยัญชนะ پ (p); ت (t); ط (ṭ, t) และ ک (k) เมื่ออยู่ในตำแหน่งต้นพยางค์จะออกเสียงพ่นลมมาก แต่เมื่ออยู่ในตำแหน่งท้ายพยางค์จะออกเสียงไม่พ่นลมหรือพ่นลมน้อย^[5][6] จึงทับศัพท์โดยใช้อักษรไทยดังนี้

4.1 เมื่ออยู่ในตำแหน่งต้นพยางค์ ทับศัพท์เป็น พ ท และ ค ตามลำดับ เช่น

پاپوش تافتن طوطی کیهان

pāpūš, pāpuš tāftan ṭūṭī, tuti keyhān

[pʰɒːpʰuːʃ] [tʰɒːftʰæn] [tʰuːtʰiː] [kʰejhɒːn]

พอพูช ทอฟแทน ทูที เคย์ฮอน

"รองเท้าแตะ" "บิด, ฟั่น" "นกแก้ว" "จักรวาล"

4.2 เมื่ออยู่ในตำแหน่งท้ายพยางค์ ทับศัพท์เป็น ป ต และ ก ตามลำดับ เช่น

چپ فرصت خطه کودک

čap forsat ḫaṭṭe, xatte kūdak, kudak

[t͡ʃæp] [forsæt] [xættʰe] [kʰuːdæk]

แชป โฟร์แซต แฆตเท คูแดก

"ซ้าย" "โอกาส" "ดินแดน" "เด็กอ่อน, ทารก"

5. เสียงพยัญชนะบางเสียงที่ไม่มีในภาษาไทย ทับศัพท์ดังนี้

5.1 เสียงพยัญชนะไม่ก้อง ʃ ทับศัพท์เป็น ช เช่น

شهاب شش

šahāb šeš

[ʃæhɒːb] [ʃeʃ]

แชฮอบ เชช

"ดาวตก" "หก (จำนวน)"

5.2 เสียงพยัญชนะก้อง ʒ ทับศัพท์เป็น ฌ เช่น

ژیرش ژاژ

žīreš, žireš žāž

[��iːreʃ] [ʒɒːʒ]

ฌีเรช ฌอฌ

"กิริยา (ฟิสิกส์)" "การคุยเรื่อยเปื่อย"

5.3 เสียงพยัญชนะหยุด ɡ และ ɢ ทับศัพท์เป็น ก เช่น

گران قشنگ

gerān qašang

[ɡerɒːn] [ɢæʃæŋɡ]

เกรอน แกแชงก์

"แพง" "สวยงาม"

5.4 เสียงพยัญชนะเสียดแทรก x และ ɣ ทับศัพท์เป็น ฆ เช่น

خاکی قورباغه

ḫākī, xāki qūrbāġe, qurbāqe

[xɒːkʰiː] [ɢuːrbɒːɣe]

ฆอคี กูร์บอเฆ

"กากี" "กบ"

6. การใช้เครื่องหมายทัณฑฆาต มีหลักดังนี้

6.1 เสียงพยัญชนะ r h และ ʔ ในตำแหน่งท้ายพยางค์ เมื่อทับศัพท์ให้ใช้ ร ฮ และ อ ตามลำดับ และใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตกำกับไว้ เช่น

کارزار صحیح تعرفه

kārzār ṣaḥīḥ, sahih taʿrefe, taʾrefe

[kʰɒːrzɒːr] [sæhiːh] [tʰæʔrefe]

คอร์ซอร์ แซฮีฮ์ แทอ์เรเฟ

"สนามรบ" "ถูกต้อง" "พิกัดอัตรา"

6.2 เสียงพยัญชนะควบในตำแหน่งท้ายพยางค์ เมื่อทับศัพท์ให้ใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตไว้บนพยัญชนะตัวสุดท้ายเพียงแห่งเดียว เช่น

کوشک قشم چتر ظهر دغد بانگ لعل

kūšk, kušk Qešm čatr ẓohr, zohr doġd, doqd bāng laʿl, laʾl

[kʰuːʃk] [ɢeʃm] [t͡ʃætr] [zohr] [doɣd] [bɒːŋɡ] [læʔl]

คูชก์ เกชม์ แชตร์ โซฮร์ โดฆด์ บองก์ แลอล์

"วัง, คฤหาสน์" "ชื่อเกาะในประเทศอิหร่าน" "ร่ม" "เที่ยงวัน" "เจ้าสาว" "เสียง, เสียงรบกวน" "รัตนชาติสีแดง"

แต่ถ้าพยัญชนะแรกของพยัญชนะควบนั้นเป็นเสียง r เมื่อทับศัพท์ให้เลื่อนเครื่องหมายทัณฑฆาตไปไว้บน ร แทน เช่น

گرگ خرس صرع

gorg ḫers, xers ṣarʿ, sarʾ

[ɡorɡ] [xers] [særʔ]

โกร์ก เฆร์ส แซร์อ

"หมาป่า" "หมี" "ลมชัก"

6.3 เสียงสระประสม ej เมื่อทับศัพท์ให้ใช้ เ–ย์ เช่น

ایوان حسین

ayvān, eyvān Ḥosayn, Hoseyn

[ʔejvɒːn] [hosejn]

เอย์วอน โฮเซย์น

"มุข, เฉลียงลอย" "ชื่อบุคคล"

แต่ถ้ามีเสียงพยัญชนะ r ตามมาอีกในพยางค์เดียวกัน เมื่อทับศัพท์ไม่ต้องใส่ ย และใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตไว้บน ร แทน เช่น

نخیر

naḫayr, naxeyr

[næxejr]

แนเฆร์

"ไม่"

6.4 เสียงสระประสม ow เมื่อทับศัพท์ให้ใช้ โ–ว์ เช่น

جو صنوبر

ǧaw, jow ṣanawbar, sanowbar

[d͡ʒow] [sænowbær]

โจว์ แซโนว์แบร์

"ข้าวบาร์เลย์" "ต้นสน"

แต่ถ้ามีเสียงพยัญชนะท้ายตามมาอีกในพยางค์เดียวกัน เมื่อทับศัพท์ให้เลื่อนเครื่องหมายทัณฑฆาตไปไว้บนพยัญชนะตัวสุดท้ายแทน เช่น

صوت

ṣawt, sowt

[sowt]

โซวต์

"เสียง"

7. ในภาษาเปอร์เซียมีคำอนุภาคที่เรียกว่า เอซอเฟ (اضافه; eżāfe, ezāfe) ซึ่งเชื่อมคำต่าง ๆ เข้าด้วยกันเพื่อแสดงลักษณะหรือคุณภาพ แสดงความเป็นเจ้าของ หรือระบุชื่อของบุคคล ตระกูล สถานที่ วัน และฤดูกาล โดยใช้โครงสร้าง คำนามหลัก + เอซอเฟ + ส่วนขยาย คำอนุภาค เอซอเฟ ออกเสียงได้ 2 แบบขึ้นอยู่กับเสียงที่อยู่ท้ายคำนามหลัก จึงทับศัพท์แตกต่างกันดังนี้

7.1 ถ้าคำนามหลักลงท้ายด้วยพยัญชนะ จะออกเสียงคำอนุภาค เอซอเฟ เป็น [e] แต่เนื่องจากตามธรรมเนียมดั้งเดิมถือว่า [e] เป็น "สระสั้น" ตัวเขียนอักษรเปอร์เซียโดยทั่วไปจึงไม่แสดงรูปไว้ ส่วนตัวเขียนอักษรโรมันจะแสดงด้วยรูป -e เมื่อทับศัพท์ให้ใช้ เ– โดยโอนพยัญชนะท้ายคำนามหลักมาเป็นพยัญชนะต้นของ เ– เขียนติดกันทั้งวลี และไม่ต้องใส่เครื่องหมายยัติภังค์ เช่น

چای سبز کتاب حمید شهر تبریز

čāy-e sabz ketāb-e Ḥamīd, ketāb-e Hamid Šahr-e Tabrīz, Šahr-e Tabriz

[t͡ʃɒː.je.sæbz] [kʰe.tʰɒː.be.hæ.miːd] [ʃæh.re.tʰæb.riːz]

ชอเยแซบซ์ เคทอเบแฮมีด แชฮ์เรแทบรีซ

"ชาเขียว" "หนังสือของแฮมีด" "นครแทบรีซ"

7.2 ถ้าคำนามหลักลงท้ายด้วยสระหรือรูปพยัญชนะ ه (h) ที่ไม่ออกเสียง จะออกเสียงคำอนุภาค เอซอเฟ เป็น [je] ตัวเขียนอักษรเปอร์เซียบางครั้งจะแสดงด้วยรูป ی หรือ هٔ (แต่บางครั้งก็ไม่แสดง) ส่วนตัวเขียนอักษรโรมันจะแสดงด้วยรูป -ye เมื่อทับศัพท์ให้ใช้ เย โดยเขียนติดกันทั้งวลีและไม่ต้องใส่เครื่องหมายยัติภังค์ เช่น

دریای سیاه هفته‌ی دیگر خانهٔ ما

Daryā-ye Siyāh hafte-ye digar ḫāne-ye mā, xāne-ye mā

[dær.jɒː.je.si.jɒːh] [hæf.tʰe.je.diː.ɡær] [xɒː.ne.je.mɒː]

แดร์ยอเยซียอฮ์ แฮฟเทเยดีแกร์ ฆอเนเยมอ

"ทะเลดำ" "สัปดาห์ถัดไป" "บ้านของพวกเรา"

8. เมื่อชื่อตัวและนามสกุลของผู้พูดภาษาเปอร์เซียปรากฏอยู่ด้วยกัน ในการออกเสียงจะแทรกคำอนุภาค เอซอเฟ ตามข้อ 7. ด้วย แต่เนื่องจากคำอนุภาค เอซอเฟ มิใช่ส่วนหนึ่งของชื่อตัวอย่างแท้จริง จึงไม่นิยมแสดงรูปเป็นอักษรโรมัน เมื่อทับศัพท์ให้เขียนชื่อตัวและนามสกุลแยกกันโดยไม่ต้องถอดเสียงของคำอนุภาค เอซอเฟ เช่น

بیژن مرتضوی‎ اصغر فرهادی

Bīžan Mortażavī, Bižan Mortazavi Aṣġar Farhādī, Asqar Farhādi

[biː.ʒæ.ne.mor.tʰæ.zæ.vi] [ʔæs.ɣæ.re.fær.hɑː.diː]

บีแฌน โมร์แทแซวี แอสแฆร์ แฟร์ฮอดี

9. หน่วยคำเติม ستان‎ (-stān, -estān) ในชื่อสถานที่ที่ไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของชื่ออื่นอีก เมื่อทับศัพท์ให้ใช้ สถาน หรือ เ–สถาน เช่น

هندوستان گلستان گلستان تابستان

Hendustān Golestān golestān tābestān

[henduːstʰɒːn] [ɡolestʰɒːn] [ɡolestʰɒːn] [tʰɒːbestʰɒːn]

เฮนดูสถาน โกเลสถาน โกเลสทอน ทอเบสทอน

"ประเทศอินเดีย" [ชื่อสถานที่] "ชื่อจังหวัดในประเทศอิหร่าน" [ชื่อสถานที่] "สวนกุหลาบ" [คำนามทั่วไป] "ฤดูร้อน" [คำนามทั่วไป]

10. คำที่มีใน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน และ กำหนดชื่อประเทศ ดินแดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง เช่น กุหลาบ จาระบี สุหร่าย เตหะราน รวมทั้งชื่อสถานที่ที่ครอบคลุมหลายประเทศและนิยมทับศัพท์ตามภาษาอื่น เช่น เคอร์ดิสถาน ให้สะกดตามนั้น

อักษรเปอร์เซีย	อักษรโรมัน	เงื่อนไข	เสียง	อักษรไทย	ตัวอย่าง
					อักษรเปอร์เซีย	อักษรโรมัน	คำอ่าน	คำทับศัพท์	ความหมาย
ؤ, ئ, أ	ʾ[# 1]	–	ʔ	อ	مسئول	masʾūl, masʾul	[mæsʔuːl]	แมสอุล	ที่รับผิดชอบ
					سؤال	soʾāl	[soʔɒːl]	โซออล	คำถาม
					تأکید	taʾkīd, taʾkid	[tʰæʔkʰiːd]	แทอ์คีด	การเน้น
ب	b	–	b	บ	بهبود	behbūd, behbud	[behbuːd]	เบฮ์บูด	สุขภาพ, สุขภาวะ
					بشقاب	bošqāb	[boʃɣɒːb]	โบชฆอบ	จาน
پ	p	เมื่ออยู่ต้นพยางค์	pʰ	พ	پنج	panǧ, panj	[pʰænd͡ʒ]	แพนจ์	ห้า
		เมื่ออยู่ท้ายพยางค์	p	ป	چپ	čap	[t͡ʃæp]	แชป	ซ้าย
ت	t	เมื่ออยู่ต้นพยางค์	tʰ	ท	تافتن	tāftan	[tʰɒːftʰæn]	ทอฟแทน	บิด, ฟั่น
		เมื่ออยู่ท้ายพยางค์	t	ต	تفاوت	tafāvot	[tʰæfɒːvot]	แทฟอโวต	ความต่าง
ث	s̱, s	–	s	ซ (เมื่ออยู่ต้นพยางค์)	ثانیه	s̱āniye, sāniye	[sɒːnije]	ซอนีเย	วินาที
				ส (เมื่ออยู่ท้ายพยางค์)	اثبات	es̱bāt, esbāt	[ʔesbɒːt]	เอสบอต	การพิสูจน์
ج	ǧ, j	–	d͡ʒ	จ	جوجه	ǧūǧe, juje	[d͡ʒuːd͡ʒe]	จูเจ	ลูกไก่
					خارج	ḫāreǧ, xārej	[xɒːred͡ʒ]	ฆอเรจ	ข้างนอก
چ	č	–	t͡ʃ	ช	چهار	čahār	[t͡ʃæhɒːr]	แชฮอร์	สี่
					بچه	bačče	[bæt͡ʃːe]	แบชเช	เด็ก
ح	ḥ, h	–	h	ฮ	حیوان	ḥayvān, heyvān	[hejvɒːn]	เฮย์วอน	สัตว์
					صحیح	ṣaḥīḥ, sahih	[sæhiːh]	แซฮีฮ์	ถูกต้อง
خ	ḫ, x	–	x	ฆ	خرما	ḫormā, xormā	[xormɒː]	โฆร์มอ	อินทผลัม
					تخت	taḫt, taxt	[tʰæxt]	แทฆต์	บัลลังก์, เตียง
د	d	–	d	ด	داماد	dāmād	[dɒːmɒːd]	ดอมอด	เจ้าบ่าว
					دغد	doġd, doqd	[doɣd]	โดฆด์	เจ้าสาว
ذ	ẕ, z	–	z	ซ	ذرت	ẕorrat, zorrat	[zorːæt]	โซร์แรต	ข้าวโพด
					کاغذ	kāġaẕ, kāqaz	[kʰɒːɣæz]	คอแฆซ	กระดาษ, จดหมาย
ر	r	–	r[# 2]	ร	رفتار	raftār	[ræftʰɒːr]	แรฟทอร์	ความประพฤติ
					راهبردی	rāhbordī, rāhbordi	[rɒːhbordiː]	รอฮ์โบร์ดี	ทางยุทธศาสตร์
ز	z	–	z	ซ	زانو	zānū, zānu	[zɒːnuː]	ซอนู	เข่า
					غاز	ġāz, qāz	[ɢɒːz]	กอซ	ห่าน
ژ	ž	–	ʒ	ฌ	ژرفا	žarfā	[ʒærfɒː]	แฌร์ฟอ	ความลึก
					خاژغان	ḫāžġān, xāžqān	[xɒːʒɣɒːn]	ฆอฌฆอน	กาน้ำ
س	s	–	s	ซ (เมื่ออยู่ต้นพยางค์)	سده	sade	[sæde]	แซเด	ศตวรรษ
				ส (เมื่ออยู่ท้ายพยางค์)	دوست	dūst, dust	[duːst]	ดูสต์	เพื่อน
ش	š	–	ʃ	ช	شمشیر	šamšīr, šamšir	[ʃæmʃiːr]	แชมชีร์	ดาบชนิดหนึ่ง
					شپش	šepeš	[ʃepʰeʃ]	เชเพช	แมลงจำพวกเห็บเหา
ص	ṣ, s	–	s	ซ (เมื่ออยู่ต้นพยางค์)	صحرا	ṣaḥrā, sahrā	[sæhrɒː]	แซฮ์รอ	ทะเลทราย
				ส (เมื่ออยู่ท้ายพยางค์)	رقص	raqṣ, raqs	[ræɣs]	แรฆส์	การเต้นรำ
ض	ż, z	–	z	ซ	ضخیم	żaḫīm, zaxim	[zæxiːm]	แซฆีม	หนา
					عضو	ożv, ozv	[ʔozv]	โอซฟ์	สมาชิก
ط	ṭ, t	เมื่ออยู่ต้นพยางค์	tʰ	ท	طوطی	ṭūṭī, tuti	[tʰuːtʰiː]	ทูที	นกแก้ว
		เมื่ออยู่ท้ายพยางค์	t	ต	غلط	ġalaṭ, qalat	[ɢælæt]	แกแลต	ผิด
ظ	ẓ, z	–	z	ซ	ظهر	ẓohr, zohr	[zohr]	โซฮร์	เที่ยงวัน
					حافظ	ḥāfeẓ, hāfez	[hɒːfez]	ฮอเฟซ	ผู้พิทักษ์
ع	ʿ, ʾ[# 1]	–	ʔ	อ	عبرت	ebrat	[ʔeb.ræt]	เอบแรต	บทเรียน
					عقاب	oqāb	[ʔoɣɒːb]	โอฆอบ	นกอินทรี
					صنعت	ṣanʿat, sanʾat	[sænʔæt]	แซนแอต	อุตสาหกรรม
					تعرفه	taʿrefe, taʾrefe	[tʰæʔrefe]	แทอ์เรเฟ	พิกัดอัตรา
					طعم	ṭaʿm, taʾm	[tʰæʔm]	แทอม์	รสชาติ
					شروع	šorūʿ, šoruʾ	[ʃoruːʔ]	โชรูอ์	การเริ่มต้น
					جمع	ǧamʿ, jamʾ	[d͡ʒæmʔ]	แจมอ์	ฝูงชน
					صرع	ṣarʿ, sarʾ	[særʔ]	แซร์อ	ลมชัก
غ	ġ, q	เมื่ออยู่ต้นคำหรือวลี เมื่อตามหลังพยัญชนะ  นาสิก หรือเมื่อซ้ำเสียงต่อเนื่อง	ɢ[5]	ก	غژگاو	ġažgāv, qažgāv	[ɢæʒɡɒːv]	แกฌกอฟ	จามรี
					غژب	ġožb, qožb	[ɢoʒb]	โกฌบ์	องุ่น
		เมื่ออยู่ในตำแหน่งอื่น ๆ	ɣ[5]	ฆ	زاغی	zāġī, zāqi	[zɒːɣiː]	ซอฆี	นกสาลิกา
					فروغ	forūġ, foruq	[foruːɣ]	โฟรูฆ	ความสว่าง
ف	f	–	f	ฟ	فلفل	felfel	[felfel]	เฟลเฟล	พริก
					نفت	naft	[næft]	แนฟต์	น้ำมัน, ปิโตรเลียม
ق	q	เมื่ออยู่ต้นคำหรือวลี เมื่อตามหลังพยัญชนะ  นาสิก หรือเมื่อซ้ำเสียงต่อเนื่อง	ɢ[5]	ก	قایق	qāyeq	[ɢɒːjeɣ]	กอเยฆ	เรือ
					نقاشی	naqqāšī, naqqāši	[næɢːɒːʃiː]	แนกกอชี	จิตรกรรม
		เมื่ออยู่ในตำแหน่งอื่น ๆ	ɣ[5]	ฆ	حقیقت	ḥaqīqat, haqiqat	[hæɣiːɣæt]	แฮฆีแฆต	ข้อเท็จจริง
					زقاق	zoqāq	[zoɣɒːɣ]	โซฆอฆ	ถนน
ک	k	เมื่ออยู่ต้นพยางค์	kʰ	ค	کوشک	kūšk, kušk	[kʰuːʃk]	คูชก์	วัง, คฤหาสน์
		เมื่ออยู่ท้ายพยางค์	k	ก	کمک	komak	[kʰomæk]	โคแมก	ความช่วยเหลือ
گ	g	–	ɡ	ก	گوزن	gavazn	[ɡævæzn]	แกแวซน์	กวาง
					گرگ	gorg	[ɡorɡ]	โกร์ก	หมาป่า
ل	l	–	l	ล	لاله	lāle	[lɒːle]	ลอเล	ทิวลิป
					لعل	laʿl, laʾl	[læʔl]	แลอล์	รัตนชาติสีแดง
م	m	–	m[# 3]	ม	مخمل	maḫmal, maxmal	[mæxmæl]	แมฆแมล	กำมะหยี่
					ختم	ḫatm, xatm	[xætm]	แฆตม์	เสร็จสมบูรณ์
ن	n	โดยทั่วไป	n	น	نشان	nešān	[neʃɒːn]	เนชอน	เครื่องหมาย, เป้าหมาย
					نیرومند	nīrūmand, nirumand	[niːruːmænd]	นีรูแมนด์	แข็งแรง, มีพลัง
		เมื่อนำหน้าพยัญชนะริมฝีปาก เช่น ب (b)	m	ม	پنبه	panbe	[pʰæmbe]	แพมเบ	ฝ้าย
					دوشنبه	došanbe	[doʃæmbe]	โดแชมเบ	วันจันทร์
		เมื่อนำหน้าพยัญชนะเพดานอ่อน  เช่น ک (k), گ (g)	ŋ	ง	کنکور	konkūr, konkur	[kʰoŋkʰuːr]	โคงคูร์	การสอบเข้ามหาวิทยาลัย
					سخنگو	soḫangū, soxangu	[soxæŋɡuː]	โซแฆงกู	โฆษก
		เมื่อนำหน้าพยัญชนะลิ้นไก่ เช่น ق (q)	ŋ̠[5]	ง	منقار	menqār	[meŋ̠ɢɒːr]	เมงกอร์	จะงอยปากนก
و	v	–	v	ว (เมื่ออยู่ต้นพยางค์)	ولایت	velāyat	[velɒːjæt]	เวลอแยต	จังหวัด
				ฟ (เมื่ออยู่ท้ายพยางค์)	تذرو	taẕarv, tazarv	[tʰæzærv]	แทแซร์ฟ	ไก่ฟ้า
ه	h[# 4]	–	h	ฮ	هزینه	hazīne, hazine	[hæziːne]	แฮซีเน	ค่าใช้จ่าย
					هیزم	hīzom, hizom	[hiːzom]	ฮีโซม	ฟืน
					دانشگاه	dānešgāh	[dɒːneʃɡɒːh]	ดอเนชกอฮ์	มหาวิทยาลัย
ی	y	–	j	ย	یواش	yavāš	[jævɒːʃ]	แยวอช	ช้า
					ثریا	s̱orayyā, sorayyā	[soræjːɒː]	โซแรย์ยอ	กระจุกดาวลูกไก่
					پایمال	pāymāl	[pʰɒːjmɒːl]	พอยมอล	ที่ถูกเหยียบย่ำ
					جویبار	ǧūybār, juybār	[d͡ʒuːjbɒːr]	จูยบอร์	ธารน้ำ

หมายเหตุ

1. ↑ ^{1.0 1.1} ไม่นิยมถอดเสียงพยัญชนะ أ (ʾ) และ ع (ʿ, ʾ) เป็นอักษรโรมันเมื่ออยู่ต้นคำ
2. ↑ หน่วยเสียง /r/ มีการแปรระหว่าง [r] [ɾ] และ [ɹ] แต่เนื่องจากไม่มีผลต่อการทับศัพท์ จึงไม่ได้แจกแจงไว้ในที่นี้
3. ↑ หน่วยเสียง /m/ มีหน่วยเสียงย่อย 3 หน่วยเสียง ได้แก่ [m] [m̥] และ [ɱ] แต่เนื่องจากไม่มีผลต่อการทับศัพท์ จึงไม่ได้แจกแจงไว้ในที่นี้
4. ↑ พยัญชนะ ه (h) เมื่อตามหลังสระ ـِ (e) และอยู่ท้ายคำจะไม่ออกเสียง จึงไม่นิยมถอดพยัญชนะ ه ในตำแหน่งดังกล่าวเป็นอักษรโรมัน

อักษรเปอร์เซีย[# 1]	อักษรโรมัน	เสียง	อักษรไทย	ตัวอย่าง
				อักษรเปอร์เซีย	อักษรโรมัน	คำอ่าน	คำทับศัพท์	ความหมาย
ـَ	a	æ	แ–	برادر	barādar	[bærɒːdær]	แบรอแดร์	พี่ชาย, น้องชาย
				قلم	qalam	[ɢælæm]	แกแลม	ปากกา
				ضعف	żaʿf, zaʾf	[zæʔf]	แซอฟ์	ความอ่อนแอ
ىٰ, آ, ـَا	ā	ɒː~ɒ	–อ	واژگان	vāžegān	[vɒːʒeɡɒːn]	วอเฌกอน	วงศัพท์
				کارزار	kārzār	[kʰɒːrzɒːr]	คอร์ซอร์	สนามรบ
				آشتی	āštī, āšti	[ʔɒːʃtʰiː]	ออชที	สันติ
ـِ,  ـِه (เมื่ออยู่ท้ายคำ)	e	e	เ–	الیکا	Elīkā, Elikā	[ʔeliːkʰɒː]	เอลีคอ	ชื่อบุคคล
				خرس	ḫers, xers	[xers]	เฆร์ส	หมี
				هزینه	hazīne, hazine	[hæziːne]	แฮซีเน	ค่าใช้จ่าย
ـِی, ـِیـ	ī, i	iː~i	–ี	بیرونی	bīrūnī, biruni	[biːruːniː]	บีรูนี	ภายนอก, รอบนอก
				هیچ	hīč, hič	[hiːt͡ʃ]	ฮีช	เล็กน้อย
				تیر	tīr, tir	[tʰiːr]	ทีร์	ลูกศร, ลูกดอก
ـُو, ـُ	o	o	โ–	عبید	Obayd, Obeyd	[ʔobejd]	โอเบย์ด	ชื่อบุคคล
				گل	gol	[ɡol]	โกล	ดอกไม้, ดอกกุหลาบ
				بزرگ	bozorg	[bozorɡ]	โบโซร์ก	ใหญ่
ـُو	ū, u	uː~u	–ู	کوتاه	kūtāh, kutāh	[kʰuːtʰɒːh]	คูทอฮ์	สั้น, เตี้ย
خوب				ḫūb, xub	[xuːb]	ฆูบ	ดี
شاپور				Šāpūr, Šāpur	[ʃɒːpʰuːr]	ชอพูร์	ชื่อบุคคล
ـِیْ	ay, ey	ej	เ–ย์ (โดยทั่วไป)	ایوان	ayvān, eyvān	[ʔejvɒːn]	เอย์วอน	มุข, เฉลียงลอย
				حسین	Ḥosayn, Hoseyn	[hosejn]	โฮเซย์น	ชื่อบุคคล
			เ– (เมื่อนำหน้า ร)	خیر	naḫayr, naxeyr	[næxejr]	แนเฆร์	ไม่
ـُوْ	aw, ow	ow	โ–ว์ (เมื่อเป็นพยางค์เปิด)	دولت	dawlat, dowlat	[dowlæt]	โดว์แลต	รัฐ, รัฐบาล
			โ–ว (เมื่อเป็นพยางค์ปิด)	اُوج	awǧ, owj	[ʔowd͡ʒ]	โอวจ์	ยอด, ปลาย
				چطور	čeṭawr, četowr	[t͡ʃetʰowr]	เชโทวร์	อย่างไร

หมายเหตุ

1. ↑ ตัวเขียนอักษรเปอร์เซียโดยทั่วไปไม่แสดงเครื่องหมายที่บ่งชี้ "สระสั้น" (ได้แก่ ـِ ـَ และ ـُ)