ท่าช้างวังหลวง

ท่าช้างวังหลวง

ท่าช้างในปี พ.ศ. 2550
ประเภท	ท่าเรือโดยสาร
ประเภทเรือ	เรือด่วน, เรือข้ามฟาก, เรือหางยาว
โครงสร้างท่า	สะพานเหล็กปรับระดับพร้อมทางเดินเชื่อม 6 ชุด
ที่ตั้ง	เขตพระนคร, กรุงเทพมหานคร ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา
ชื่อทางการ	ท่าช้าง (โดยกรมเจ้าท่า)
เจ้าของ	กรมเจ้าท่า
ผู้ดำเนินงาน	• เรือด่วนเจ้าพระยา  • เรือโดยสารไมน์สมาร์ทเฟอร์รี่
ค่าโดยสาร	• เรือด่วนเจ้าพระยา ธงส้ม16 บาทตลอดสาย ธงเหลือง 21 บาทตลอดสาย ธงเขียวเหลือง 14-33 บาท  • เรือไมน์สมาร์ทเฟอร์รี่  สายสีเขียว  20 บาทตลอดสาย
ข้อมูลเฉพาะ
รหัสท่า	น9 (N9)
โครงสร้างหลัก	โป๊ะลอยน้ำ 6 โป๊ะ (ด้านเหนือ 2 โป๊ะ ด้านใต้ 4 โป๊ะ)
ความยาว	10 เมตร (ด้านเหนือ) 12 เมตร (ด้านใต้)
ความกว้าง	5 เมตร (ด้านเหนือ) 6 เมตร (ด้านใต้)
ท่าก่อนหน้า เรือด่วนเจ้าพระยา ท่าต่อไป ท่าวังหลัง มุ่งหน้า ท่าน้ำนนทบุรี ธงส้ม ท่าเตียน มุ่งหน้า วัดราชสิงขร ประจำทาง

ท่าช้างวังหลวง หรือที่นิยมเรียกกันสั้น ๆ ว่า ท่าช้าง (อังกฤษ: Tha Chang Pier; รหัส: น9, N9) เป็นท่าเรือริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา ตั้งอยู่บริเวณสุดถนนหน้าพระลาน แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พื้นที่แถบนี้ถูกเรียกว่า "ท่าพระ" หรือ "ประตูท่าพระ" เนื่องจากเป็นประตูที่ใช้อัญเชิญพระศรีศากยมุนี มาเพื่อประดิษฐานไว้ ณ วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร แต่ทว่าไม่สามารถอัญเชิญเข้าได้ จึงมีการรื้อประตูและกำ��พงวังบางส่วนออก แต่ทว่าชื่อนี้ไม่ใคร่เป็นที่เรียกติดปากของผู้คนมากเท่า "ท่าช้าง" ซึ่งเป็นจุดเดียวกับบริเวณประตูเมืองที่นำช้างซึ่งเลี้ยงไว้ในพระบรมมหาราชวัง หรือพระราชวังหลวง เพื่อลงอาบน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยา จึงเรียกกันว่า "ท่าช้างวังหลวง" ต่อมาใน พ.ศ. 2351 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระศรีศากยมุนีจากสุโขทัยมาทางแพเพื่อมาประดิษฐานที่วัดสุทัศนเทพวราราม และพักแพที่ท่าช้างวังหลวงเพื่อประกอบพระราชพิธีสมโภชเป็นเวลา 3 วัน แต่พระพุทธรูปไม่สามารถผ่านประตูเมืองบริเวณนี้ได้ จึงโปรดเกล้าฯ ให้รื้อประตูและกำแพงบางส่วนออก แล้วสร้างประตูใหม่พระราชทานนามว่า "ประตูท่าพระ" แต่ประชาชนยังคงนิยมเรียกกันว่า ท่าช้าง หรือท่าช้างวังหลวง ปัจจุบันเป็นท่าเรือข้ามฟากซึ่งเอกชนได้เช่าจากกรุงเทพมหานครมาดำเนินการ ส่วนท่าพระปัจจุบันใช้เรียกท่าเรือบริเวณใกล้เคียงท่าช้างวังหลวง และยังเป็นชื่อวังท่าพระที่ตั้งอยู่บริเวณท่าช้างวังหลวงซึ่งเป็นที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ปัจจุบันคือมหาวิทยาลัยศิลปากร

บ้านเรือนและอาคารพาณิชย์แถบท่าช้างวังหลวง เป็นสถาปัตยกรรมแบบนีโอคลาสสิก หลังคาชั้นบนทรงปั้นหยา มุงกระเบื้องว่าวซีเมนต์ ชั้นล่างด้านหน้า อาคารมีกันสาดมุงด้วยสังกะสีลอนลูกฟูก โดยมีค้ำยันเหล็กและแปไม้รับน้ำหนัก ผนังและเสาอิงภายนอกทั้งสองชั้น มีลวดบัวปูนปั้นตกแต่งและเซาะร่องผนังเป็นเส้นตามแนวนอน ทั้งหมด ประตูและหน้าต่างทำจากไม้สัก โดยประตูหน้าของชั้นล่างเป็นชุดบานเฟี้ยม ตอนบนมีช่องลม ส่วนด้านหลังเป็นบานลูกฟักทึบแบบเปิดคู่หน้าต่างชั้นบนด้านหน้าเป็นบานลูกฟักทึบแบบเปิดคู่ตอนบนมีช่องลมไม้ฉลุลายรูปโค้ง ส่วนหน้าต่างด้านหลังเป็นบานเปิดคู่รูปสี่เหลี่ยม ไม่มีช่องลม บริเวณห้องริมสุดของอาคารแต่ละด้านรวมทั้งห้องมุมถนนมหาราชจะมีลักษณะพิเศษ คือ รูปด้านอาคารทำเป็นมุขยื่น มุขชั้นล่างมีเสาลอยขึ้นไปรับระเบียงชั้นบน กันสาดชั้นล่างเป็นรูปโค้ง ส่วนแผงหน้าจั่วประดับลวดลายปูนปั้น หรือซุ้มสกัดตอน และกรมศิลปากร ประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถาน อาคารพาณิชย์ริมถนนมหาราชบริเวณท่าช้างวังหลวงจำนวน 34 คูหา เมื่อปลายปี พ.ศ. 2544 และได้มีการบูรณะปรับปรุงใหม่ให้ดูแลสวยงามและใหม่ หลังจากที่ได้เสื่อมทรุดไปกับกาลเวลา พร้อมกับได้ปรับปรุงภูมิทัศน์รอบ ๆ ด้วย ^[1]

• พระบรมมหาราชวัง
• วัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว)
• สนามหลวง
• มหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ
• กรมศิลปากร
• หอพระสมุดวชิรญาณ
• วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ราชวรมหาวิหาร
• ท่าราชวรดิฐ

ท่าช้าง, รหัส: น9 (อังกฤษ: Tha Chang Pier, code: N9)^[2]

ท่าช้าง ประกอบด้วย 2 โป๊ะ แยกกันให้บริการในเส้นทางท่าช้าง-วังหลัง และท่าช้าง-วัดระฆัง^[2]

ให้บริการเรือโดยสารในเส้นทางท่าช้าง-บางใหญ่ ผ่านคลองบางกอกน้อย, เส้นทางคลองมอญ และให้บริการเรือนำเที่ยวในเส้นทางคลองฝั่งธนบุรี และเกาะเกร็ด ของเรือด่วนเจ้าพระยา^[2]

• ถนนมหาราช หน้าราชนาวีสโมสร สาย 32, 44, 47, 53, 64, 82, 503, 524^[2]

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ ท่าช้างวังหลวง
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°45′08″N 100°29′19″E / 13.752314°N 100.488542°E / 13.752314; 100.488542