จันทน์แดง

จันทน์แดง
จันทน์แดงในอินเดีย
สถานะการอนุรักษ์
ใกล้สูญพันธุ์  (IUCN 2.3)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Rosids
อันดับ:	Fabales
วงศ์:	Fabaceae
วงศ์ย่อย:	Faboideae
เผ่า:	Dalbergieae
สกุล:	Pterocarpus
สปีชีส์:	P.  santalinus
ชื่อทวินาม
Pterocarpus santalinus L.f.
ชื่อพ้อง[1]
Lingoum santalinum (L.f.) Kuntze

จันทน์แดง หรือ รักตจันทน์ ชื่อวิทยาศาสตร์: Pterocarpus santalinus อยู่ในวงศ์ถั่ว เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง เปลือกต้นสีน้ำตาลดำ ยางสีแดงเข้ม ใบประกอบ ไม่มีหูใบ ก้านใบมีขนนุ่ม เนื้อใบคล้ายแผ่นหนัง ดอกช่อ สีเหลือง ผลรูปกลมแบนมีปีก เมล็ดเกลี้ยง สีน้ำตาลแดง พบเฉพาะในรัฐอานธรประเทศ และบริเวณใกล้เคียงเมืองมัทราสและไมซอร์ ปัจจุบันเป็นพืชปลูกในศรีลังกา อินเดีย ฟิลิปปินส์

ในประเทศไทยนั้นจันทน์แดงอาจใช้เรียกลักจั่น (Dracaena cochinchinensis) ซึ่งสรรพคุณทางยานั้นมักใช้แทนกันได้^[2]

ไม้ชนิดนี้มีการใช้ประโยชน์ตั้งแต่สมัยราชวงศ์ชิง ในภาษาจีนเรียกว่าสื่อทัน zitan (紫檀) ซึ่งใช้ทำเฟอร์นิเจอร์ที่ขนส่งไปทางตะวันตก ^[3] เนื่องจากเป็นไม้โตช้าและหายาก เฟอร์นิเจอร์จากไม้ชนิดนี้จึงหายากและราคาแพง^[4] ในอินเดีย การส่งออกไม้จันทน์แดงถือว่าผิดกฎหมาย

ไม้จันทร์แดงใช้ทำสะพานและใช้ทำส่วนคอของเครื่องดนตรีญี่ปุ่นที่เรียกชามิเซ็น^[5]

จันทน์แดงใช้เป็นยารักษาได้หลายอย่าง เช่น แก้อักเสบ โรคบิด ตกเลือด บำรุงกำลัง เป็นต้น ^[6][7]แก่นจันทน์แดง มีสารสีแดงหลายชนิดเป็นองค์ประกอบ เช่น วานทาลินเอ วานทาลินบี ไอโซบเทอโรคาร์โพโลน เทอโรคาร์ปไทรออล ไอโซปเทอร์โรคาร์พีนเทอร์โรคาร์พอล เทอร์โรคาร์ปไดโอเลน ใช้เป็นยาแก้ไข้ ยาถ่ายพยาธิ แก้ปวดบวม ^[8]

จันทน์แดงจัดเป็นไม้ใกล้สูญพันธุ์ตามรายการของ IUCN เพราะมีการใช้ประโยชน์มากในอินเดียใต้ ^[9]จัดอยู่ในภาคผนวกที่ 2 ของอนุสัญญาไซเตส ต้องการใบรับรองก่อนส่งออกเพื่อยืนยันว่าไม่มีผลต่อการอยู่รอดของสปีชีส์ ^[10]

• Jstor.org: Pterocarpus santalinus