กระทงลาย
| กระทงลาย | |
|---|---|
| |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Rosids |
| อันดับ: | Celastrales |
| วงศ์: | Celastraceae |
| สกุล: | Celastrus |
| สปีชีส์: | C. paniculatus |
| ชื่อทวินาม | |
| Celastrus paniculatus Willd. | |
| ชื่อพ้อง | |
|
Celastrus dependens Wall. | |
กระทงลาย หรือกระทุงลาย หรือหมากแตก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Celastrus paniculatus; ภาษาสันสกฤต: jyotishmati ज्योतीष्मती, ภาษาฮินดี: Mal-kangani माल-कांगनी, ภาษาจีน: deng you teng 灯油藤)[1][2][3] เป็นพืชในวงศ์ Celastraceae เป็นพืชที่พบในอินเดีย[1][4] และในประเทศไทย เป็นไม้เลื้อย ใบเดี่ยว ดอกช่อ ออกที่ปลายกิ่งหรือซอกใบ ดอกแยกเพศ แยกต้น ดอกตัวผู้มีฐานรองดอกรูปถ้วย กลีบดอกสีเขียว ผลกลม แห้งแตก เมล็ดมีเยื่อสีน้ำตาลแดงหรือแดงสด ยอดอ่อนลวกรับประทานกับน้ำพริก ลำต้นใช้เป็นส่วนผสมในยารักษาโรคมาลาเรีย โรคบิด หรือใช้เป็นยากระตุ้นประสาท เมล็ดมีน้ำมัน คั้นมาทำน้ำมันใส่ตะเกียง หรือใช้นวดให้กล้ามเนื้อคลายตัว ในอินเดียใช้น้ำมันของพืชนี้เป็นยา[1][5] สารสกัดด้วยน้ำจากเมล็ดช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของความจำ[6] เมล็ดรับประทานไม่ได้ ทำให้ระคายคอ
อ้างอิง
[แก้]- สถาบันวิจัยวลัยรุกขเวช มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. พรรณไม้พื้นบ้านอีสาน เล่ม 1. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. 2544 หน้า 83
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Premila, M. S. (2006). Ayurvedic Herbs: A Clinical Guide to the Healing Plants of Traditional Indian Medicine. New York: Haworth Press. ISBN 0-7890-1768-7.
- ↑ H. F. Macmillan (1989). Handbook of Tropical Plants. Columbia, Mo: South Asia Books. ISBN 81-7041-177-7.
- ↑ Putz, Francis E.; Mooney, Harold A. (1991). The Biology of vines. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-39250-0.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์) - ↑ Zhixiang Zhang, Michele Funston: Celastrus, in Flora of China, Vol. 11
- ↑ Chopra, R. N. Indigenous Drugs of india. Kolkata: Academic Publishers. ISBN 978-81-85086-80-4.
- ↑ Bhanumathy M. Harish MS. Shivaprasad HN. Sushma G."Nootropic activity of Celastrus paniculatus seed.Pharmaceutical Biology. 48(3):324-7, 2010 Mar.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- Caldecott, Todd (2006). Ayurveda: The Divine Science of Life. Elsevier/Mosby. ISBN 0-7234-3410-7. Contains a detailed monograph on Celastrus paniculatus (Jyotishmati) as well as a discussion of health benefits and usage in clinical practice. Available online at http://www.toddcaldecott.com/index.php/herbs/learning-herbs/351-jyotishmati เก็บถาวร 2013-05-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน