Президенти Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ

Президенти Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ
Президенти Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ
Ишғоли вазифа ; Сирил Рамафоса
Иқомати расмӣ	Mahlamba Ndlopfu[d]
Пайдошавии вазифа	10 май 1994
Сайт	ThePresidency.gov.za

Президенти Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ — сарвари давлат ва хукумат дар Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ мебошад.

Таърих

Дар доираи низоми апартеид, дар моҳи январи соли 1991 гуфтушунидҳои машваратӣ байни ҳизбҳои сиёсии мухолиф, аз ҷумла Ҳизби Миллӣ ва Конгресси Миллии Африқо барои ҷорӣ кардани низоми сиёсии бисёрнажодпарастии демократӣ оғоз ёфтанд. Дар рафти музокираҳое, ки моҳҳои июн-июли соли 1993 барпо гардиданд, санаи баргузории аввалин интихоботи гуногуннажод дар таърихи кишвар - 27 апрели соли 1994 ба мувофиқа расид. Дар ин рӯз шаҳрвандхои Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ ба парлумони муваққатӣ вакил интихоб карданд, ки мақсад аз он тартиб додани конститутсияи нави доимӣ буд. Конгресси миллии Африқо аз 400 курсии парлумон 252 курсиро гирифт ^[1] . Конститутсияи муваққатӣ моҳи декабри соли 1993 ба тасвиб расид ва 27 апрели соли 1994 эътибор пайдо кард. Рӯзи 10 май, пас аз якдилона интихоб шуданаш аз ҷониби порлумон Нелсон Мандела дар бинои Иттиҳодия дар Претория ^[2] ба ҳайси президенти нави Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ савганд ёд кард. 4 декабри соли 1996 Суди конститутсионӣ Конститутсияи нави Африқои Ҷанубиро, ки аз ҷониби Ролф Мейер ва Сирил Рамафоса ^[3] таҳия шуда буд, тасдиқ кард ва 4 феврали соли 1997 ^[4] эътибор пайдо кард.

7 июли соли 1999 Нелсон Мандела нияти истеъфои худро бидуни дархости дубора интихоб шудан эълон кард ^[5], ки аз пешбарии Табо Мбеки ба унвони номзади президент ^[6] пуштибонӣ кард.

Пас аз пирӯзии куллӣ дар интихоботи парлумонии соли 1999 Табо Мбекиро вакилони порлумон рӯзи 14 июн ба ҳайси президент тасдиқ карданд ва 16 июн савганд ёд кард ^[7] .

Дар соли 2005, Мбеки Ҷейкоб Зумаро ба далели даст доштан дар моҷарои коррупсионӣ аз вазифаи муовини раиси Конгресси Миллии Африқо (КМА) озод кард, ки ин боиси он шуд, ки КМА ба ду гурӯҳ тақсим шавад. 16 декабри соли 2007, дар Конфронси 52-юми Миллии Конгресси Миллии Африқо дар Полокване дар музофоти Лимпопо, Мбеки дар овоздиҳии номзадии президентӣ ба Ҷейкоб Зума мағлуб шуд ^[8] . Дар моҳи сентябри соли 2008, Ҷейкоб Зума аз ҷониби додгоҳ аз тамоми иттиҳомоти коррупсионӣ пок карда шуд, ки ба қарори Кумитаи Иҷроияи Миллии КМА дар бораи аз байн бурдани Мбеки бо сабаби дахолати сиёсӣ ба мурофиаи судӣ ^[9] . Рӯзи 24 сентябр Табо Мбекӣ дар як номаи расмӣ ба ҳукумат ^[10] истеъфои худро эълон кард.

Рӯзи 25 сентябр бо 269 раъйи вакилон Кгалема Мотлантеро қабл аз баргузории интихоботи парлумонӣ нав, президент интихоб карданд ^[11], .

6 майи соли 2009 дар парлумон овоздиҳӣ оид ба масъалаи интихоби президенти нав баргузор шуд ^[12] . Рӯзи 9 май Ҷейкоб Зума савганд ёд кард ^[13] .

Пас аз интихоботи парлумонии соли 2014, ки дар он КМА 249 курсиро ба даст овард ^[14], рӯзи 21 май Ҷейкоб Зума ба далели набудани номзадҳои дигар ^[15] бидуни овоздиҳӣ дубора ба давраи дуввуми президентӣ ^[16] интихоб шуд . Маросими савгандёдкунӣ рӯзи 24 май ^[17] ^[18] баргузор шуд .

Қонунгузорӣ

Тибқи Конститутсия, президент сарвари давлат, ҳокимияти иҷроия ва фармо��деҳи олии қувваҳои мусаллаҳ мебошад. Ӯ дар ҷаласаи якуми Маҷлиси миллӣ пас аз интихобот аз ҳисоби вакилони он ба мӯҳлати 5 сол бо ҳуқуқи як бори дигар интихоб мешаванд ^[19] .

Ба салоҳиятҳои Президент, ки Конститутсия ва қонунгузорӣ ба ӯ додаанд, инҳоянд:

тасдиқ ва имзо намудани лоиҳаи қонунҳо;
фиристодани лоиҳаи қонун ба Маҷлиси миллӣ барои аз нав дида баромадани конститутсионии лоиҳа;
фиристодани лоиҳаи қонун ба Суди конститутсионӣ барои ҳаллу фасли конститутсионии лоиҳа;
даъват намудани мачлисҳои ғайринавбатии Маҷлиси миллӣ, Шӯрои миллии музофотҳо ё парлумон;
қабули таъиноти расмӣ;
таъин намудани комиссияи тафтишот;
тасдиқи раъйпурсии умумихалқӣ оид ба санади парлумон;
қабул ва эътирофи намояндагони дипломатӣ ва консулии хориҷӣ;
таъини сафирон, вакилони мухтор, намояндагони дипломатӣ ва консулӣ;
ҳуқуқи бахшидан ва сабук кардани ҳама гуна ҷазо;
додани мукофотҳо ^[20] .

Феҳристи президентҳои Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ (аз соли 1994)

Ҳизби

██ Конгресси миллии Африқо

Президент			Мӯҳлат			Ибтидо	Ҳизб
№	Акс	Ном	Ибтидо	Анҷом	Муддати ваколат	Ибтидо	Ҳизб
1		Нелсон Мандела (1918—2013)	10 май 1994	16 июн 1999	5 солу 27 рӯз	1994	Конгресси миллии Африқо
2		Табо Мбеки (1942—)	16 июн 1999	24 сентябр 2008 (ба истеъфо рафт)	9 солу 100 рӯз	1999 ва 2003	Конгресси миллии Африқо
3		Кгалема Мотланте (1949—)	25 сентябр 2008	9 май 2009	226 рӯз	2008	Конгресси миллии Африқо
4		Ҷейкоб Зума (1942—)	9 май 2009	14 феврал 2018	8 солу 281 рӯз	2009 ва 2014	Конгресси миллии Африқо
5		Сирил Рамафоса (1952—)	15 феврал 2018	Президенти амалкунанда		2018	Конгресси миллии Африқо

Ҳамчунин нигаред

Феҳристи сарварони Африқои Ҷанубӣ

Эзоҳ

↑ 1994: Mandela becomes SA's first black president(пайванди дастнорас — таърих). BBC. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 феврали 2013.
↑ Nelson Mandela is inaugurated as South Africa's first black president(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.
↑ Юар. государственный строй и политика // Энциклопедия Кольера. — Открытое общество. — 2000.
↑ Constitution of the Republic of South Africa, 1996(пайванди дастнорас — таърих). Правительство ЮАР. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 июни 2014.
↑ SA President Nelson Mandela to step down(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 феврали 2015.
↑ Нельсон Мандела. Победитель апартеида(пайванди дастнорас — таърих). Euronews (5 Декабри 2013). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 апрели 2018.
↑ President Thabo Mbeki is inaugurated at Union Buildings(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.
↑ Thabo Mbeki resigns as South Africa’s second democratic president(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 Январ 2019.
↑ Thabo Mvuyelwa Mbeki(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 Январ 2021.
↑ President Thabo Mbeki`s letter of resignation to Cabinet(пайванди дастнорас — таърих). Африканский национальный конгресс. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.
↑ Kgalema Motlanthe elected as South African president(пайванди дастнорас — таърих). The Guardian (25 сентябри 2008). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 май 2014.
↑ Voting completed to elect new President(пайванди дастнорас — таърих). SA News (6 май 2009). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 Декабри 2013.
↑ Zuma sworn in as president of South Africa(пайванди дастнорас — таърих). The Guardian (9 май 2009). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.
↑ На парламентских выборах в ЮАР победила правящая партия(пайванди дастнорас — таърих). ИТАР-ТАСС (10 май 2014). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 май 2014.
↑ Президент ЮАР Джейкоб Зума избран парламентом на второй пятилетний срок(пайванди дастнорас — таърих). ИТАР-ТАСС (21 май 2014). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 май 2014.
↑ Zuma re-elected SA president(пайванди дастнорас — таърих). IOL News (21 май 2014). 18 июни 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.
↑ ЮАР: Джейкоб Зума пошел на второй президентский срок(пайванди дастнорас — таърих). BBC Russian (24 май 2014). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 июли 2014.
↑ Состоялась инаугурация президента ЮАР Джейкоба Зумы(пайванди дастнорас — таърих). Russian.News.Cn (24 май 2014). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.
↑ ЮАР. Государственное устройство(пайванди дастнорас — таърих). Кругосвет. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 феврали 2014.
↑ Constitution of the Republic of South Africa, 1996 - Chapter 5: The President and National Executive(пайванди дастнорас — таърих). Правительство ЮАР. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.

Пайвандҳо

thepresidency.gov.za — вебгоҳи расмии Президенти Ҷумҳурии Африқои Ҷанубӣ
Главы ЮАР Архивная копия от 9 января 2017 на Wayback Machine (англ.) на сайте Rulers.org

[1] 1994: Mandela becomes SA's first black president(пайванди дастнорас — таърих). BBC. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 феврали 2013.

[2] Nelson Mandela is inaugurated as South Africa's first black president(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.

[3] Юар. государственный строй и политика // Энциклопедия Кольера. — Открытое общество. — 2000.

[4] Constitution of the Republic of South Africa, 1996(пайванди дастнорас — таърих). Правительство ЮАР. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 июни 2014.

[5] SA President Nelson Mandela to step down(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 феврали 2015.

[6] Нельсон Мандела. Победитель апартеида(пайванди дастнорас — таърих). Euronews (5 Декабри 2013). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 19 апрели 2018.

[7] President Thabo Mbeki is inaugurated at Union Buildings(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.

[8] Thabo Mbeki resigns as South Africa’s second democratic president(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 9 Январ 2019.

[9] Thabo Mvuyelwa Mbeki(пайванди дастнорас — таърих). South African History Online. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 Январ 2021.

[10] President Thabo Mbeki`s letter of resignation to Cabinet(пайванди дастнорас — таърих). Африканский национальный конгресс. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.

[11] Kgalema Motlanthe elected as South African president(пайванди дастнорас — таърих). The Guardian (25 сентябри 2008). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 май 2014.

[12] Voting completed to elect new President(пайванди дастнорас — таърих). SA News (6 май 2009). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 Декабри 2013.

[13] Zuma sworn in as president of South Africa(пайванди дастнорас — таърих). The Guardian (9 май 2009). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.

[14] На парламентских выборах в ЮАР победила правящая партия(пайванди дастнорас — таърих). ИТАР-ТАСС (10 май 2014). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 май 2014.

[15] Президент ЮАР Джейкоб Зума избран парламентом на второй пятилетний срок(пайванди дастнорас — таърих). ИТАР-ТАСС (21 май 2014). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 21 май 2014.

[16] Zuma re-elected SA president(пайванди дастнорас — таърих). IOL News (21 май 2014). 18 июни 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.

[17] ЮАР: Джейкоб Зума пошел на второй президентский срок(пайванди дастнорас — таърих). BBC Russian (24 май 2014). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 15 июли 2014.

[18] Состоялась инаугурация президента ЮАР Джейкоба Зумы(пайванди дастнорас — таърих). Russian.News.Cn (24 май 2014). 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.

[19] ЮАР. Государственное устройство(пайванди дастнорас — таърих). Кругосвет. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 феврали 2014.

[20] Constitution of the Republic of South Africa, 1996 - Chapter 5: The President and National Executive(пайванди дастнорас — таърих). Правительство ЮАР. 11 июли 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июли 2014.

[1]