Mūj

Dar in maqola pajvand ba sarcaşmahoi ittillot namerasad. Ittiloot bojad isbotpazir boşad, dar aksi hol on zeri şubha va hazf qaror megirad. Şumo metavoned in maqolaro isloh karda, pajvandhoro ba sarcaşmahoi mu'tabar ilova namoed. In joddoşt dar ta'rixi {{subst:CURRENTDAY}} {{subst:CURRENTMONTHNAMEGEN}} {{subst:CURRENTYEAR}} guzoşta şudaast.

Mūj (Pili) — torhoi najcamonandi mahin va nozuke, ki az pūst merūjand.

Mūj ba ƣajr az kafi dast, poşnai poj, puşti buƣumhoi noxundor, lab va ba'ze qismhoi digar qarib tamomi badani odamro faro giriftaast. Mūji daroz (dar sar, zanax, zeri nof, zeri kaş), qilmonand (abrūvon, miƶgon va ƣajra) va paşmakmonand (dar tamomi badan) meşavad.

Mūī az tor, ki berun az pūst va reşa (dar zeri pūst çoj girifta, bo pijozaki mūj intiho mejobad) iborat ast. Reşai mūj jakçoja bo pijozaki on dar follikulai mūj çojgir buda, rohi ƣadudhoi carb ba on rafta merasand. Follikulai mūj (ƣajr az follikulai Mūīi qilmonand) doroi bandcai muşakhoi sufta ast, ki onho Mūjro bardoşta meistand va ba xolī şudani ƣadudhoi carb musoidat mekunand. Ba pijozaki mūj pistonaki pajvastbofta, ki bo raghoi xun va naxhoi asab faro girifta şudaast, vorid meşavad. Mūj asosan az keratin, ki sulfuru nitrogeni bisjor dorad, iborat ast. Rangi mūj ba pigmenti tarkibaş vobasta ast. Bo mururi sinnu sol miqdori pigment kam va taqsimoti on vajron meşavad, mūj safed megardad. Mūjhoi bepigment, odatan, safedand, ki onro albinizm menomand.

Sabzişi mūj ba tufajli zijod şudani huçajrahoi pijozak surat megirad. Mūj mohe taqr. 1 sm daroz meşavad. Vaj muhlati muajjani sabziş doşta, pas az on merezad, ba çojaş Mūji nav mebarojad. Davomoti hajoti mūj sari mardon ba hisobi mijona 2 sol, mūji zanon 4 — 5 sol, davomoti sabzişi miƶgon 3 — 5 moh meboşad. Har rūz ba hisobi mijona 30 — 50 tor mūj merezad. Muajjan şudaast, ki Mūj bahoru tobiston nisbat ba zimistonu tiramoh va rūz nisbat ba şab teztar mesabzad. Mūji solim baquvvat va candir ast (M. 100—200 g borro bardoşta metavonad). Ba candiriji mūj ravƣane, ki ƣadudhoi carb ixroç menamojand, musoidat mekunad. Ba sur'atu davomoti sabziş va xususijathoi mūj omilhoi gunogun ta'sir merasonand: sinnu sol (mūji pironsolon borik va sabzişi onho sust meşavad), holati asabija va uzvhoi endokrinī, çarajoni mubodilai moddaho dar organizm, xususijati ƣizo, nigohubini Mūj va ƣ. Az ta'siri harorat, işqor (spirti navşodir, karbonati natrij, sobuni çomaşūj va ƣajra) tarkibi Mūj taƣjir jofta, on kamquvvat va mūrd meşavad. Ixroçi barzijodi carbi pūst va taƣjir joftani tarkibi ximijaviji on, ki dar natiçai vaz'i noguvori asabu uzvhoi endokrinī ba amal meojad, boisi sercarbiji mūj, zud iflos va caspak şudani ba'ze torhoi on megardad. Dar natiçai az bemorī jo nigohubini nodurust (zud-zud şustan, istifodai obi duruşt, atr, mahlulhoi spirtnoki ravƣanbar, sobuni işqordor, tez-tez çingila kardan) sust gardidani kori ƣadudhoi carb M. az had zijod mexuşkad. Cunin mūj xiraju beçilo buda, zud merezad va monandi mūqalam tit meşavad.

Ixtiloli fa'olijati ƣadudhoi carb dar barobari taƣjir joftani xususijati mūj boisi dar pūsti sar pajdo şudani qabati ravƣan jo sabūsak niz megardad, ki onho alomati seboreja meboşand. Ixtiloli sabzişi mūj va bo mūji nav ivaz gaştani on, ki binobar sababhoi gunogun ba amal meojad, ba rextani mūj (to daraçai tosşavī) jo bar'aks, ba sabzişi barzijodi on ovarda merasonad. Kallapūşhoi vaznin va tang, mudom pūşida gaştani mūi orijatī rextani mūjro zijod mekunand. Muddati duru daroz sari luc dar oftob gaştan niz çoiz nest, zero on sababi xele xuşku mūrd şudani mūj megardad. Dar mavsimi zimiston niz sarluc gaştan zarar dorad, cunki harorati past ixtiloçi raghoi boloi pūstro ba amal meorad, dar natiça ƣizogiriji mūj kohiş mejobad. Ta'siri omilhoi gunoguni angeziş (mas., nodurust taroşidani mūj) boisi qat şudan va ba daruni pūst sabzidani on (mūjhoi furūrafta) va minba'd rux namudani iltihob megardad. Aksar vaqt hangomi kasalihoi zanbūruƣiji pūst — mikrosporija, trixofitija, tossarī tarkib va butuniji Mūj xalal mejobad. Dar mavridi hama guna kasalihoi mūj ba duxtur muroçiat kardan zarur ast. Nigohubini mūjro bojad jakçoja bo tadbirhoi mustahkam namudani organizm — xobi mū'tadil, sajrugaşti harrūza, xūroki serƣizo, varziş, obutobdihī amalī soxt.

Mūji ravƣaninro haftae 1 marotiba, M.-i xuşku mū'tadilro dar 10 — 14 rūz 1 marotiba meşūjand. Baroi şustani Mūj, novobasta ba holati on, az obi narm (foriƣ az namakhoi kalsij, magnij, ohan), ki bo rohi çūşondan jo ba ob ilova namudani tanakor (1 qoşuqca ba 1 l ob) hosil karda meşavad, istifoda mebarand. Baroi M. maxsusan obi haror. 50 — 55°S musoid ast. Ba M. bevosita sobun zadan lozim nest, cunki vaj oseb mejobad (behtaraş bo kafki sobun şust). Ba M. az had zijod sobun molidan niz zijon dorad, zero on xuşkida zudşikan meşavad. Baroi nigoh doştani rang, çilo va candirī M.-i mallaro ba'di şustan bo çūşobi bobuna, M.-i sijohro bo obi sirkodor (1 qoşuq sirko ba 1 l ob) mecajqonand. Mūjro bo sobuni çomaşūjī nabojad şust. M.-i xuşkro bo sobunhoi serravƣan (muşkin, kosmetikī va ƣajra) meşūjand. Az zardiji tuxm, ki dar on moddahoi ravƣanmonand bisjor ast (zardiji tuxmro az safediaş çudo karda, bo obi garm meomezand) jo çurƣot (onro ba M. ba miqdori zijod molida, 5 — 10 daq. sarro bo rūjmol basta memonand va ba'd M.-ro bo obi garm mecajqonand) istifoda burdan mumkin ast. Baroi ravƣanin şudan ba M.-i xuşk cand soat peş az şustan ravƣani garmi rustanī (kanadona) memoland. Baroi şustani M.-i xuşk az sobun jo xamirai sulsenī istifoda burdan mumkin ast (mohe jak bor). M.-i xuşkro bo obe, ki şarbati limu jo sirko dorad (1 qoşuq ba 1 l ob), cajqondan muvofiqi maqsad ast. M.-i ravƣaninro bo hama nav'hoi sobun (qatronī, şampun, sobuni obakī va ƣajra) metavon şust. Ba çoi sobun xardalro niz istifoda burdan mumkin ast. 2 — 3 soat peş az şustani M.-i ravƣanin ba pūsti sar molidani şirai sabr (aloe), sabzī, pijoz jo vasoiti maxsus — arnikol, karmazin, biokrin, biotol naf' dorad. Baroi cajqondani M.-i ravƣanī çūşobai gijohhoi dorūī maslihat doda meşavad. Jak qoşuq omextai gijohho (miqdori barobari çojkahak, būimodaron, pūstloxi bulut)-ro ba zarfe andoxta obi çūşida (1 l) merezand va bolojaşro pūşonda, 1 soat dar daruni degi obaş çūşidaistoda memonand. Ba'd onro mepolojand va xunuk mekunand. Baroi cajqondani M.-i behad ravƣanin az obe, ki spirti navşodir dorad (1 qoşuqca ba 1 l ob), istifoda burdan mumkin ast. Ba odamoni pirsol maslihat doda meşavad, ki sifathoi ba in sinnu sol xosi M. (borikī, murdī, xuşkī, zudreziji on)-ro ba nazar girifta, 20 — 30 daq. peş az sarşūjī ba on omextai zardiji tuxmu ravƣan (zardiro bo ravƣani rustanī xub meomezand) moland, sarro avval bo rūjmolcai polietilenī, ba'd bo rūjmoli muqarrarī bandand. Sarro bo kafki sobun meşūjand. Baroi on ki M.-i safed rangi dilkaşi nuqrafom girad, onro bo obi sinkador metavon cajqond. M.-ro ehtijotkorona va bo sacoqi narm xuşkondan lozim. Ba in maqsad istifodai fen maslihat doda nameşavad, zero on M.-ro az had zijod mexuşkonad. Sarro xuşk naşuda bastan lozim nest. Dar pirsolī ba'di şustani M. va xuşkondani on kame krem molidan mufid ast (on mūjro ravƣanin va çilodor mekunad).

Mūjro bodiqqat va durust şona kardan zarur ast. Hangomi daƣalona şona kardan, M. mekanad, gireh mezanad, monandi mūqalam tit meşavad. M.-i kūtohro az bexaş, M.-i darozro az nūgaş sar karda şona mekunand. Baroi şona kardan, behtaraş cūtkai qilaş tabiī istifoda burda şavad. Agar M. bisjor rezad, onro bo şonai dandonsirak şona mekunand. Az cūtkai polietilenī va cūtkahoi az dig. mavod soxtaşuda boehtijot istifoda mebarand, cunki onho ba M. oseb rasonda, pūstro angeziş medihand. M.-ro saxt kaşidan va şona kardan, incunin saxt boftan zarar dorad. Mashi harrūzai sar mufid ast. Bo in maqsad har rūz onro 5 — 7 daq. bo harakati davraşakli anguşton (az farqi sar to pojon va ba hama tarafhoi on) mash mekunand. Az cūtkahoi maxsusi massohī niz istifoda burdan mumkin ast. Şonaju cūtkai har kas bojad alohida boşad; onhoro bojad şusta, bo spirti navşodir toza kard.

Kūtoh kardani mūj ahamijati gigienī va estetikī dorad. Kūtoh kardani mūj az davrai şirxoragī oƣoz mejobad. Mūji avvalini kūdak bequvvatu borik buda, ba nigoh doştani on zarurate nest. Mardho dar 3 — 4 hafta jak marotiba, zanho az rūi zarurat Mūji xudro kūtoh mekunand. Kūtoh kardan va taroşidani Mūj sabzişi onro behtar namegardonad.

Taroşidani rişu mūjlab ba mardon az 19 — 20-solagī tavsija doda meşavad. Vobasta ba sabzişi M. rişu mūjlabro har rūz jo rūzdarmijon megirand. Bo in maqsad az riştaroşaki almosī, poku jo rişgiraki elektrī istifoda mebarand. Rişgiraki elektrī dar barobari giriftani riş pūstro mash niz mekunad. Peş az rişgirī bo riştaroşaki almosī jo poku bo cūtkaca ba pūst kafki garmi sobun memoland (baroi in behtaraş az kremi riştaroşī istifoda kard). Krem mūjro narm karda, pūstro az angeziş emin medorad, laƣzişi riştaroşak oson megardad. Rişro boehtijot (pūstro andake kaşida istoda) metaroşand. Hangomi rişgirī bo rişgiraki elektrī ba pūst sobun namemoland. Baroi peşgirī namudani angezişi pūst peş az rişgirī ba on upoi ravƣanin mezanand. Hangomi az rişgiraki elektrī istifoda burdan, onro ba pūst andake paxş karda, davraşakl harakat medihand. Ba çojhoi buridai pūst atr, losjon, spirt jo jod memoland. Ba'di rişgirī pūstro bo losjon va dig. mahlulho pok mekunand, rūjro avval bo obi garm, sipas bo obi xunuki sirkodor (1 qoşuqca ba 2 istakon ob) meşūjand; baroi pūsti xuşk losjon, gulob jo obi muşkin tavsija doda meşavad. Ba'd ba pūsti rūj jak qabati tunuk kremi maxsusi doroi vitamini «Ƣ» memoland. Agar pūst angeziş jobad, pas az taroşidani riş ba vositai mahluli 1-foizai rezorsin, çūşobai reşai guli xajrī (dokai 3 — 4-qabataro ba mahlul tar karda, obaşro kame mefişurand va ba'd 5 — 7 daq. dar boloi pūst nigoh medorand) pūstro tarbandī mekunand. Ba'di rişgirī ba pūst upo zadan tavsija doda meşavad. Baroi on ki pūst sirojat najobad, hangomi rişgirī ba qoidahoi behdoşt qat'ijan rioja bojad kard. Sacoqcaho bojad tozaju darzmolkarda boşand; cūtkacai navi rişgiriro peşakī 5 — 6 soat dar mahluli ƣafsu garmi sobuni çomaşūī nigoh doşta, ba'd şustan lozim.

Mūi zeri kaş va zihorro mohe jak marotiba bojad cid. Agar pūst angeziş jobad, dokaro ba mahluli kislotai borat (1 qoşuqca ba 1 istaon ob) tar karda, 5 — 10 daq. ba rūi pūst memonand. Çingila kardani mūj bo usuli permanentī jo bo rohi xunukoxunuk xobondani on ba amal ovarda meşavad. Permanenti ci garm va cī xunuk (ximijavī) mūjro der vaqt çingila nigoh medorad. Ammo dar ajni hol Taroşidani rişu mūjlab ba mardon candiriji xudro gum karda mexuşkad. Hangomi permanenti garm mūjro ba gilzahoi filizī peconda dar asbobi maxsus, ki dar on harorat bo joriji çarajoni elektr to 90°S merasad, muddati daroz garm mekunand. In boisi behad xuşkidan, zudşikanī va rextani M. (ba'zan to haddi tosşavī) megardad. Az in rū, çingilakuniji permanentiji garm ba onhoe, ki Taroşidani rişu mūjlab ba mardoni xuşku borik dorand, tavsija doda nameşavad. Moddae, ki hangomi çingilakuniji ximijavī istifoda meşavad (kislotai tioglikol), soxti mūjro taƣjir medihad, dar natiça on kamquvvat megardad. Dar davrai şifojobī az bemorihoi sirojatī, dar oxiri davrai homilagī, hangomi hajz permanentkunī tavsija doda nameşavad. Baroi M. çingilakuniji xunukoxunuk bezarar ast. Mūjro mustaqilona ba mūtobak (bigudi) peconda, çingila kardan mumkin ast. Hangomi pecondani mūj pivo istifoda burda meşavad. Onhoe, ki mūi borik dorand, bojad mūtobakhoro peş az xob kuşoda girand. Baroi nigoh doştani oroişi mūj az loki mūj niz istifoda mekunand.

Baroi rang kardani mūj az ranghoi nabotī istifoda burdan behtar ast. Marhami mūj, ki baroi barqaror kardani rangi asliji mūjhoi safed peşbinī şudaast, surb dorad, az in lihoz onro muddati zijod istifoda kardan xub nest. Istifodai marhami mūj ba zanhoi homila va bacamakkon, onhoe ki giriftori bemorihoi gurdaand, man' ast.

Miƶgoni zicu daroz husnro meafzojad. Baroi mustahkam namudani miƶgon va sabzişi onho bo joriji cūtka, ki ba ravƣani kanadona tar karda şudaast (cand qatra vitamini A niz hamroh kardan mumkin), ohista mash kardani pilkhoi caşm mufid ast. Hangomi mash ehtijot şudan lozim ast, ki ravƣan ba daruni caşm nadarojad (in metavonad boisi angezişi multahima gardad). Ravƣani oftobparast, vazelin, ravƣani zajtun jo maƣzi şaftolu niz miƶgonro narm karda, sabzişi onhoro behtar megardonad. Alalxusus ba'di muddati tūlonī istifoda burdani rang, ki dar natiça miƶgonho mūrd va xuşk meşavand, istifodai ravƣan muvofiqi maqsad ast. Miƶgonro bo ranghoi şustanaşavanda (dar kabinethoi kosmetikī) va tuşhoi harranga (sijoh, qahvarang, kabud, sabz, bunafş) vobasta ba saru libosi zan, rangi caşmu mūj, rūşnoī va ƣ. rang mekunand. Tuşro boehtijot (to in ki ba caşm nadarojad) bo joriji cūtkaca ba miƶgoni xuşk az bolo ba pojon (az pilki caşm to nūgi miƶgon) memoland. Peş az xob tuşro toza mekunand, vagarna miƶƶaho meşikanand va meaftand. Tuşro bo joriji ravƣani rustanī, kremi ƣizobaxş jo obi garm toza bojad kard. Bo obu sobun şustani miƶgon maslihat doda nameşavad, cunki in ba xuşk şudani pūsti pilki caşm, pajdoişi cin va rextani miƶgon ovarda merasonad. Abruvonro bo qalami maxsus rang mekunand. Baroi ba abruvon şakli dilxoh baxşidan, jak qismi mūi onro bo mūjcinak kanda mepartojand. Tez-tez va daƣalona kandani mūi abruvon (maxsusan agar mūjho ba rafti sabzişi onho kanda naşavand) boisi gazaki pūst va bo mikrobhoi moddaovar sirojat joftani on şuda metavonad. Az in rū, in korro dar kabinethoi pardozgari ba ço ovardan behtar ast.

Sermūī dar ruxsora jo digar qismhoi badan va çoi mūīhoi narm beştar sabzidani mūīhoi duructro gujand. Muj dar sari odam va badani hajvonot meşavad. Muj agar dar sari odam bisjor boşad odam zebo menamojad.