Новёр якум

**Новёр якум**
Новёр якум
Сардӯшии новёр якум дар Нерӯи дарёии Русия
Кӯтаҳнивишт	форсӣ: ناویار یکم‎
Кишвар	Русия
Дараҷаи болотар	Сарновёр
Дараҷаи пойинтар	Новёр дувум
Ҳамто	Размовар; Эрон مهناوی یکم; Русия Старшина первой статьи; ИМА Petty officer first class; NATO OR-6;

Новёр якум (форсӣ: ناویار یکم‎) — дараҷае размоварӣ дар нерӯи дарёӣ, ки ҷойгоҳе болотар аз новёр дувум ва пойинтар аз сарновёр дорад ва баробар бо размдор дар нерӯҳои заминӣ ва ҳавоӣ аст^[1].

**Пайдарпаии дараҷаҳои низомӣ**
Дараҷаи пойинтар: Новёр дувум	Новёр якум	Дараҷаи болотар: Сарновёр

Вожашиносӣ

«Новёр» (форсӣ: ناویار‎) аз ду вожа сохта шудаву мақулаи дастурии он исм ва сохтвожаи он ба сурати (исм (нов) + таквож (ёр)) аст. Дар сохти ин исм аз фароянди вожасозии таркибу иштиқоқ истифода шудааст.

нов (форсӣ: ناو‎ < порсии миёна: nāv- < порсии бостон: nāvam- ‘киштӣ’ + ёр.

Дар забони форсии имрӯз таквожи «ёр», сарфи назар аз ин ки пасванд шумурда шавад ё вожае мустақил, ба исми ҳирфа ё исми масдар мепайвандад ва исми ҳирфае месозад, ки дар як сохтори силсиламаротибӣ зери дасти як мақоми болотар анҷоми вазифа мекунад^[2]. Пасванди «-ёр» дар вожаҳое чун «сарҳангёр», «додёр» (муовини додситон; додситонёр), «донишёр», «устодёр» ҳамин маъноро мерасонад^[3].

Рутбабандӣ

Новёр ҳамчун дараҷаи размоварӣ соли 1991 дар нерӯи дарёии Сипоҳи посдорон ҷорӣ шуда ва се рутба дорад^[4]:

новёр якум = разморо;
новёр дувум = размдор;
новёр севум = размовар;

Пешина

Ҳамтои дараҷаи «новёри якум» дар Нерӯи дарёии Иттиҳоди Шуравӣ «старшинаи дараҷаи якум» (русӣ: старшина первой статьи) буд, ки соли 1940 ҷорӣ шуда буд^[5]. Ҳамтои ин дараҷа дар Нерӯи дарёии Артиши Эрон «меҳновӣ» аст, ки соли 1935 ҷорӣ шуда ва се рутба дорад^[6]:

меҳновии якум
меҳновии дувум
меҳновии севум

Эзоҳ

↑ Рубинчик Ю.А. Персидско-русский словарь. - М.: Русский язык, 1970. — 1613 с.
↑ Таботабоӣ, Алоъуддин. Фарҳанги тавсифии дастури забони форсӣ. – Теҳрон: «Фарҳанги муъосир», 1395. – 640 с. ISBN 978-600-105-121-0. – с. 115 – 116
↑ Фарҳангномаи форсӣ: вожагон ва аълом. Ғуломҳусайн Садрии Афшор, Насрин Ҳакамӣ, Настаран Ҳакамӣ. Теҳрон: «Фарҳанги муъосир», 1388. – 3 ҷилд. ISBN: ҷ. 1: 978-964-8637-92-2; ҷ. 2: 978-964-8637-89-2; ҷ. 3: 978-964-8637-91-5
↑ Қонуни муқаррароти истихдомии Сипоҳи посдорони инқилоби исломӣ. 14 Декабри 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 августи 2013.
↑ РУТБАИ ҲАРБӢ // Энсиклопедияи тоҷикӣ
↑ Алиев Г. Г. канд. филол. наук. Персидско-русский и русско-персидский военный словарь / Под ред. канд. филол. наук, доц. А. М. Шойтова. — М.: Воениздат, 1972. — С. 279; 606; 653. — 655 с. — 3 500 экз.

Пайвандҳо

Нигаред

[Рубинчик-1] Рубинчик Ю.А. Персидско-русский словарь. - М.: Русский язык, 1970. — 1613 с.

[2] Таботабоӣ, Алоъуддин. Фарҳанги тавсифии дастури забони форсӣ. – Теҳрон: «Фарҳанги муъосир», 1395. – 640 с. ISBN 978-600-105-121-0. – с. 115 – 116

[3] Фарҳангномаи форсӣ: вожагон ва аълом. Ғуломҳусайн Садрии Афшор, Насрин Ҳакамӣ, Настаран Ҳакамӣ. Теҳрон: «Фарҳанги муъосир», 1388. – 3 ҷилд. ISBN: ҷ. 1: 978-964-8637-92-2; ҷ. 2: 978-964-8637-89-2; ҷ. 3: 978-964-8637-91-5

[4] Қонуни муқаррароти истихдомии Сипоҳи посдорони инқилоби исломӣ. 14 Декабри 2021 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 августи 2013.

[5] РУТБАИ ҲАРБӢ // Энсиклопедияи тоҷикӣ

[6] Алиев Г. Г. канд. филол. наук. Персидско-русский и русско-персидский военный словарь / Под ред. канд. филол. наук, доц. А. М. Шойтова. — М.: Воениздат, 1972. — С. 279; 606; 653. — 655 с. — 3 500 экз.

[1]