1. maj

1. maj (01.05) je 121. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (122. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 244 dana.

• 305 — Rimski car Dioklecijan i njegov savladar Maksimijan dobrovoljno se povukli sa vlasti i prepustili položaj avgusta Galeriju i Konstanciju I Hloru.
• 1707 — Stupili na snagu Zakoni o Uniji kojom su se kraljevine Škotska i Engleska ujedinile u Veliku Britaniju.
• 1778 — U Somboru otvorena prva srpska učiteljska škola.
• 1858 — Crnogorci su u bici na Grahovcu potukli znatno jače turske trupe. Posle te pobede, uz podršku Francuske, međunarodna komisija je 1860. odredila granice između Osmanskog carstva i Crne Gore, kojoj su pripojeni Grahovo, Rudine, Nikšićka Župa i Gornji Vasojevići.
• 1866 — U Srbiji puštene u promet prve poštanske marke. Istog dana 1874. prve poštanske marke puštene su u promet u Crnoj Gori.
• 1876 — Britanski parlament usvojio Zakon o kraljevskim titulama na osnovu kojeg je kraljica Viktorija I proglašena caricom Indije.
• 1886 — U Čikagu je 50.000 radnika stupilo u štrajk, zahtevajući bolje uslove rada, izražene u paroli „tri osmice“ - po osam sati rada, odmora i kulturnog uzdizanja. U sukobu s policijom ubijeno je 6 i ranjeno oko 50 radnika. Od 1889. ovaj dan se slavi kao Međunarodni praznik rada. U Srbiji je prvi put proslavljen 1894.
• 1925 — Kipar zvanično postao britanska kolonija. Velika Britanija je 1878. Kipar preuzela od Turske, a 1914. je izvršila aneksiju ostrva.
• 1931 — Zvanično je otvoren "Empajer stejt bilding", 102 sprata visok njujorški oblakoder, tada najviša zgrada u svetu.
• 1945 — Jozef Gebels i njegova supruga Magda su otrovali cijanidom svoje šestoro dece, a zatim izvršili samoubistvo.
• 1960 — Na teritoriji Sovjetskog Saveza oboren američki špijunski avion "U-2". Pilot Frensis Pauers, koji se spasao iskakanjem, zarobljen je i u februaru 1962. razmenjen za jednog sovjetskog špijuna.
• 1978 — Japanski istraživač Naomi Uemura postao prvi čovek koji je sam stigao na Severni pol, prešavši 950 km na sankama s psećom zapregom.
• 1979 — Grenland je dobio ograničenu samoupravu od Danske, sa svojom skupštinom sa sedištem u Nuku.
• 1982 — U Poljskoj, 50.000 pristalica "Solidarnosti" demonstriralo protiv vojne vlasti. Ratno stanje u zemlji uvedeno je 13. decembra 1981, kada je general Vojćeh Jaruzelski suspendovao civilne vlasti.
• 1985 — U Gnjilanu, na istoku Kosova i Metohije, izvršeno je nasilje najmanje tri Albanca, nad Đorđom Martinovićem, radnikom Doma JNA u Gnjilanu.
• 1991 — Na Polači, kod Knina, ubijen je srpski mladić Vaso Pećer.
• 1991 — U Bršadinu, pored Vukovara, ubijene je starac Stevan Inić, železnički penzioner, od svog hrvatskog komšije Mihajla Mije Gelenčira, člana stranke HDZ.
• 1993 — Bombaš samoubica iz redova Tamilskih tigrova je ubio predsednika Šri Lanke Ranasinghea Premadasu tokom prvomajske proslave u Kolombu.
  • Objavljen je bankrot Dafiment banke.
• 1994 — U trci za "Veliku nagradu San Marina" poginuo brazilski automobilski as Airton Sena, jedan od najboljih vozača formule 1.
• 1995 — Artiljerijskim napadom na srpske položaje kod Pakrac počela je ofanziva hrvatskih snaga na zapadnu Slavoniju pod nazivom "Bljesak". Nekoliko dana kasnije Hrvatska je zauzela celo područje, a desetine hiljada Srba izbeglo je u Bosnu i Srbiju.
• 1997 — Laburistička partija Tonija Blera pobedila na parlamentarnim izborima u Velikoj Britaniji, nakon 18 godina vladavine konzervativaca.
• 1999 — U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođen putnički autobus na mostu u Lužanima. Poginulo je najmanje 60 ljudi.
• 2001 — Makedonci u Bitolju spalili su i kamenovali oko 40 kuća, firmi i prodavnica čiji su vlasnici Albanci u znak odmazde zbog pogibije osam pripadnika makedonskih snaga bezbednosti u napadu albanskih terorista kod tetovskog sela Vojce.
• 2001 — Predsednik SAD, Džordž Buš zatražio je izmenu ugovora koji su 1972. SAD sklopile sa Moskvom o antibalističkim raketama, što bi otvorilo put ka novom odbrambenom planu SAD.
• 2003 — U zemljotresu u Turskoj poginulo 176 osoba, među kojima i 25 đaka tokom spavanja u internatu koji se srušio.
• 2004 — Evropska unija proširena je za deset novih članica, čime se broj zemalja koje čine tu najveću ekonomsko-socijalnu integraciju popeo na 25 sa 450 miliona stanovnika. Punopravne članice EU zvanično su postale: Mađarska, Poljska, Češka, Slovačka, Slovenija, Kipar, Malta, Estonija, Letonija i Litvanija. To je najveće proširenje EU od osnivanja 1957. godine.
• 2016 — Kod grada Fort Makmari u kanadskoj provinciji Alberta buknuo je požar koji je uništio 1800 domova i izazvao evakuaciju više od 80.000 osoba.

• 1916 — Glen Ford, kanadsko-američki glumac. (prem. 2006)^[1]
• 1924 — Enriko Josif, srpski kompozitor. (prem. 2003)^[2]
• 1927 — Bernard Vukas, hrvatski fudbaler. (prem. 1983)^[3]
• 1929 — Ralf Darendorf, nemačko-britanski političar, sociolog i filozof. (prem. 2009)
• 1932 — Tamara Miletić, srpska glumica. (prem. 2014)^[4]
• 1934 — Kvautemok Kardenas, meksički političar.^[5]
• 1947 — Danilo Popivoda, jugoslovenski, slovenački i srpski fudbaler. (prem. 2021)^[6]
• 1947 — Miodrag Tabački, srpski scenograf, kostimograf, univerzitetski profesor i akademik SANU.^[7]
• 1950 — Džon Dil, američki glumac.^[8]
• 1950 — Den Florek, američki glumac.^[9]
• 1952 — Predrag Todorović, srpski glumac. (prem. 2015)^[10]
• 1964 — Olja Bećković, srpska glumica, novinarka i TV voditeljka.^[11]
• 1965 — Maja Maršićević Tasić, srpska novinarka i aktivistkinja. (prem. 2001)
• 1966 — Čarli Šlater, američki glumac.^[12]
• 1968 — Oliver Birhof, nemački fudbaler.^[13]
• 1969 — Ves Anderson, američki reditelj, scenarista i producent.^[14]
• 1971 — Nenad Peruničić, srpski rukometaš i rukometni trener.^[15]
• 1972 — Dejan Aleksić, srpski književnik.
• 1980 — Zaz, francuska muzičarka.^[16]
• 1981 — Aleksandar Gleb, beloruski fudbaler.^[17]
• 1982 — Džejmi Dornan, severnoirski glumac, model i muzičar.^[18]
• 1982 — Tomi Robredo, španski teniser.^[19]
• 1982 — Darijo Srna, hrvatski fudbaler.^[20]
• 1983 — Fran Vaskez, španski košarkaš.^[21]
• 1987 — Leonardo Bonuči, italijanski fudbaler.^[22]
• 1989 — Robin Bencing, nemački košarkaš.
• 1989 — Hristina Kozlovska, ukrajinska spisateljica, pesnikinja i novinarka.
• 1990 — Nikolina Moldovan, srpska kajakašica.^[23]
• 1993 — Žan Kristof Baebek, francuski fudbaler.^[24]
• 1993 — Viktorija Mone, američka muzičarka.
• 2002 — Čet Houmgren, američki košarkaš.^[25]

• 408 — Arkadije, istočnorimski (vizantijski) car (rođ. oko 377)^[26]
• 1873 — Dejvid Livingston, škotski lekar, misionar i istraživač Afrike (rođ. 1813)^[27]
• 1904 — Antonjin Dvoržak, češki kompozitor (rođ. 1841)^[28]
• 1943 — Rade Drainac, srpski pesnik (rođ. 1899)^[29]
• 1945 — Jozef Gebels, nemački nacistički političar. (rođ. 1897) i njegova žena Magda Gebles (rođ. 1901)^[30]
• 1946 — Davorjanka Paunović Zdenka studentkinja, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i nevenčana supruga Josip Broz Tito.
• 1993 — Ranasingea Premadasu, predsednik Šri Lanke (rođ. 1924)^[31]
• 1994 — Airton Sena, brazilski vozač formule 1. (rođ. 1960)^[32]
• 2023 — Đorđe Mihailović, čuvar Srpskog vojničkog groblja na Zejtinliku u Solunu (rođ. 1928).

• Međunarodni praznici
  • Praznik rada
• Srpska pravoslavna crkva slavi:
  • Prepodobnog Jovana
  • Svetog Jovana Novog Janjinskog
  • Svete mučenike Viktora, Zotika, Zinona, Akindina i Severijana

U Beogradu pre Drugog svetskog rata ovaj datum je bio rok za selidbu kirajdžija iz starih u nove stanove.^[33]

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma