Hronologija raspada SFRJ
Appearance
1967.
[uredi | uredi izvor]- 18. april — Skupština SFRJ usvojila amandmane (I-VI) na Ustav SFRJ, kojima je znatno ojačan položaj federalnih jedinica u odnosu na savezne organe, čime je označen početak institucionalne razgradnje SFRJ.
1968.
[uredi | uredi izvor]- 27. novembar — U Prištini izbijaju demonstracije albanskih separatista, na kojima se zahteva da tadašnja Autonomna pokrajina Kosovo i Metohija bude izdvojena iz sastava Srbije i transformisana u posebnu republiku, sa pravom na ujedinjenje sa susednom Albanijom. To su bile prve masovne demonstracije protiv ustavnog poretka i teritorijalnog integriteta SFRJ.
- 26. decembar — Skupština SFRJ usvaja amandmane (VII-XIX) na Ustav SFRJ, kojima se dodatno jača položaj federalnih jedinica u odnosu na savezne organe, čime je označen nastavak institucionalne razgradnje SFRJ.
1971.
[uredi | uredi izvor]- 30. jun — Skupština SFRJ usvaja amandmane (XX-XLII) na Ustav SFRJ, kojima se dodatno jača položaj federalnih jedinica u odnosu na savezne organe, čime je nastavljena institucionalna razgradnja SFRJ.
1974.
[uredi | uredi izvor]- 21. februar — U Beogradu proglašen novi Ustav SFRJ, kojim je Jugoslavija transformisana u labavu federaciju, sastavljenu od šest federalnih jedinica (SR Slovenija, SR Hrvatska, SR Bosna i Hercegovina, SR Srbija, SR Crna Gora, SR Makedonija) i dve autonomne pokrajine u SR Srbiji (SAP Vojvodina i SAP Kosovo).
- 25. februar — U Beogradu proglašen novi Ustav SR Srbije, kojim su ozvaničena dodatna prava autonomnih pokrajina (SAP Vojvodina i SAP Kosovo).
- 27. februar — U Prištini proglašen prvi Ustav SAP Kosova, kojim je pokrajina afirmisala svoju punu ustavnu i zakonodavnu autonomiju. Time je postavljena osnova za dalji razvoj separatizma u odnosu na Srbiju i Jugoslaviju.
1975.
[uredi | uredi izvor]- 2. septembar — Albanski mladići iz Stereoca, kod Peći ubijaju Srpkinju iz Crne Gore Branku Đukić, koju su pokušali da pre toga siluju na planini Čakor.
1978.
[uredi | uredi izvor]- 20. septembar — Obijena je pravoslavna crkva u Dobrotinu, kraj Lipljana, na Kosovu i Metohiji, uništena brojna imovina, a odnet je i novac koji se zatekao.
1980.
[uredi | uredi izvor]- 4. maj 1980. — U Ljubljani umro Josip Broz Tito, doživotni predsednik SFRJ, i vrhovni komandant JNA.
- 15. maj 1980. — Predsedništvo SFRJ preuzima vlast u državi.
- 10. jun 1980. — U SR Sloveniji grupa od šezdesetak pisaca, pjesnika i javnih intelektualaca potpisuje peticiju tražeći prostor za vođenje intelektualnih rasprava. Takođe je zatraženo i pokretanje nezavisnog časopisa u kojem bi te rasprave bile objavljivane.
- 1. oktobar 1980. — Pet istaknutih slovenačkih intelektualaca potpisuje peticiju na nivou cjele države o slobodi javnog izražavanja nezadovoljstva režimom.
1981.
[uredi | uredi izvor]- 11. mart 1981. — Albanski studenti u Prištini započinju demonstracije sa ciljem proglašenja Kosmeta sedmom republikom SFRJ.
- 16. mart 1981. — U konaku manastira Pećke patrijaršije podmetnut požar.
- 1. april 1981. — Albanski demonstranti zvanično izlaze za zahtjevom proglašenja Kosmeta republikom.
- 2. april 1981. — Predsedništvo SFRJ šalje specijalne policijske jedinice na Kosovo da uguše demonstracije.
- 3. april 1981. — Surovo su ugušene albanske demonstracije na Kosovu.
1982.
[uredi | uredi izvor]- 2. februar 1982. — U Ljubljani održan rok-koncert podrške poljskom nekomunističkom sindikatu Solidarnost.
- maj 1982. — U Sloveniji pokrenut prvi nezavisni časopis "Nova revija".
- 2. juna 1982. U selu Samodreža, kod Vučitrna na KiM, albanski razbojnici koje predvodi Muhamed Ferat napadaju porodicu Milinčić na njihovom imanju. Danilo Milinčić (22) je ubijen iz vatrenog oružja, dok je njegova majka Danica proterana.
1983.
[uredi | uredi izvor]- 12. april 1983. — Episkopi Srpske pravoslavne crkve potpisuju peticiju protiv progona Srba sa Kosmeta.
- 23. april 1983. — Slovenačka rok grupa "Lajbah" na svom koncertu u Zagrebu prikazala je kolaže iz službenih video okvira pornografskih scena na kojima je Tito predstavljen kao penis u erekciju. Ovo je dovelo do intervencije vojske i policije, dok je grupa odmah morala napustiti Zagreb.
- jul-avgust 1983. — Muslimanski advokat i aktivista Alija Izetbegović, autor knjige iz 1980. "Islam između istoka i zapada", je od strane komunista uhvaćen sa spisima u kojima poziva sve Muslimane svijeta da ustanu i dožive preporod. Zbog ovog je pred sudom u Sarajevu osuđen na 14 godina zatvora. Izašao je nakon pet.
1984.
[uredi | uredi izvor]- 1. januar 1984. — Grupa od 26 slovenačkih intelektualaca i javnih ličnosti zahtjeva promjenu Ustava SFRJ u smislu zaštite slobode govora i javnih okupljanja.
1985.
[uredi | uredi izvor]- 1. maj 1985. — Dolazi do naglog porasta srpskog nacionalizma koji poziva na zaštitu Srba sa Kosmeta. Do toga je došlo nakon slučaja kosovskog Srbina Đorđa Martinovića koji je godinama najgore zlostavljan od strane komšija Albanaca. Ovo je ko zna koji slučaj ovog tipa.
- 25. maj 1985. — Srpska akademija nauka i umjetnosti (SANU) odlučuje donijeti memorandum koji bi odredio smjer rješavanja srpskog pitanja unutar SFRJ.
- 20. jun 1985. — Predsedništvo SFRJ prihvata zahtjev slovenačkog člana Milana Kučana da Srbi nemaju potpuno pravo stvoriti vlastitu državu zbog dvije pokrajine.
- septembar 1985. — Slovenački istoričar Jožko Šavil i filolog Matej Bor objavljuju Venetska teoriju koja tvrdi da Slovenci nisu južnoslovenski narod. Ova teorija je imala anti-jugoslovenska načela i stekla je ogromnu popularnost u SR Sloveniji.
1986.
[uredi | uredi izvor]- 6. april 1986. — Predsednik Predsedništva SR Srbije Ivan Stambolić na Kosovu polju razgovora sa kosovskim Srbima o njihovim svakodnevnim problemima sa lokalnim albanskim vlastima.
- 7. april 1986. — Par stotina kosovskih Srba zbog nacionalnih problema dolazi u Beograd, gdje ih prima makedonski član Predsedništva SFRJ Lazar Mojsov.
- april 1986. — Na 12. kongresu SKOJ Slovenije donesena je rezolucija koja podržava ljudska prava, prava homoseksualaca i pacifističke pokrete na teritoriji SR Slovenije. Rezolucijom se takođe traži i sloboda govora, javnog okupljanja i intelektualnog djelovanja.
- 28. maj 1986. — Političar Slobodan Milošević postaje predsednik Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije.
- 24-25. septembar 1986. — List Večernje novosti u dva nastavka objavljuje Memorandum SANU.
- 25. septembar 1986. — Predsednik SR Srbije Ivan Stambolić oštro kritikuje memorandum:"Memorandum je smrtonosni, šovinistički ratni manifest za srpske komesare".
1987.
[uredi | uredi izvor]- 20. april 1987. — Slobodan Milošević se na Kosovu polju prvi put sastaje sa viđenijim kosovskim Srbima.
- 24. april 1987. — Slobodan Milošević na Kosovu polju razgovora sa kosovskim Srbima o njihovim problemima sa lokalnim albanskim vlastima.Za vrijeme tog razgovora dolazi do sukoba između Srba i albanske policije i tada Milošević poručuje kosovskim Srbima:"Niko ne sme da vas bije".
- 26. jun 1987 — Oko hiljadu Srba sa Kosova u Beogradu organizuje novi protest protiv progona sa Kosova.
- 2-3. septembar 1987. — Vojnik JNA albanske nacionalnosti Aziz Keljmendi je u kasarni JNA u Paraćinu na spavanju ubio četiri, a ranio pet vojnika.
1988.
[uredi | uredi izvor]- 27. jun 1988. — Albanski dečaci u selu Grace, između Vučitrna i Prištine, na Kosovu i Metohiji, otkopavaju grobove srpskih beba iz porodice Petrović, a potom raskomadani i razbacani.
1989.
[uredi | uredi izvor]- 11. januar — U Podgorici završen miting demonstranata koji su tražili smenu državnog rukovodstva Crne Gore, što je i uspelo. A vlast u državi i SK Crne Gore preuzimaju Momir Bulatović i Milo Đukanović.
- 20. februar — Na AP Kosovu i Metohiji traje štrajk 6.000 rudara albanske nacionalnosti, zbog smene Azema Vlasija iz CK SKJ. Štrajkači su tražili obustavu Ustavnih promena i smenu Morine, Šukrije i Azemnija, funkcionera lojalnih Slobodanu Miloševiću.
- 20. februar — u Ljubljani, u Cankarjevom domu održan skup podrške albanskim rudarima na Kosmetu.
- 28. februar — 1. mart — Beogradski studenti imaju miting ispred Skupštine SFRJ, koji zahtevaju hapšenje Azema Vlasija i obračun sa separatističkim snagama na AP Kosovu i Metohiji.
- 28. februar — U Kninu došlo je do spontanih demonstracija podrške sunarodnicima na Kosovu i Metohiji koji su decenijama bili na udaru albanskog nasilja i separatizma. Tada su govorili braća Dobrota, Jovan Opačić i Dragan Bursać. Bilo je prisutno oko 2.000 ljudi, gde su bili radnici "Tvika", "Agroprerade", "Dinare", kao i učenici srednjih škola. Pokazivanje srpske trobojke bez simbola, prvi put nakon Drugog svetskog rata na kninskim ulicama, poslužilo je hrvatskim medijima da skup proglase za pročetnički. Govornici i organizatori su privedeni u kancelariju UDBE
- 1. mart — Uhapšen Azem Vlasi
- 1. mart — Na AP Kosovu i Metohiji uvedene posebne mere tj. „policijski čas. Uhapšeni Burhan Kavaja i Aziz Abraši, organizatori štrajka albanskih rudara.
- 17. mart — U Beogradu izabrana nova Vlada SFRJ, koju je predvodio premijer Ante Marković.
- 28. mart — U Beogradu Skupština SR Srbije proglasila Amandmane na Ustav SR Srbije, tako da su pokrajinama AP Vojvodini i AP Kosovu i Metohiji ukinuta široka ovlašćenja koja su imala po Ustavu SFRJ iz 1974. Za to vreme u Prištini traju velike demonstracije i sukob sa policijom.
- 15. maj — Slobodan Milošević izabran za predsednika predsedništva SR Srbije.
- 20. maj — Skupština SR Srbije donela odluku o formiranju Zajma za preporod Srbije.
- 17. jun — U Zagrebu, u tajnosti, osnovana Hrvatska demokratska zajednica, za predsednika izabran Franjo Tuđman.
- 28. jun — Na Gazimestanu se održala proslava 600 godina od Kosovske bitke, gde je procena da je bilo skoro 2.000.000 ljudi. Tada je Slobodan Milošević održao svoj čuveni govor gde spominje bitke, koje su u ostalim republikama članicama SFRJ protumačili kao poziv za rat.
- 9. jul — Na dalmatinskom Kosovu, kraj Knina u manastiru Lazarica održana proslava 600 godina Kosovske bitke. Na tom skupu su izneti zahtevi za ravnopravnost Srba u SR Hrvatskoj u pogledu kulture, pisma i jezika. Nakon toga usledila su hapšenja viđenijih Srba (Jovan Opačić) u Dalmaciji i Lici.
- avgust — Na području Kninske Krajine traju protesti povodom hapšenja Jovana Opačića.
- 8. avgust 1989. u Beogradu Skupština SFRJ usvojila amandmane na Ustav iz 1974. koji su omogućili uvođenje višepartijskog sistema u SFRJ.
- 28. septembar — Skupština SR Slovenije usvaja prve Amandmane na republički Ustav.
- 3. oktobar — Počelo suđenje Azemu Vlasiju i još 13 Albanaca za separatističko delovanje na Kosmetu.
- 22. oktobar — Poslednji put dočekan voz Bratstva i jedinstva iz SR Slovenije.
- 10. novembar — Sedamnaesta sednica CK SKJ koja je pokazala veliko neslaganje republičkih rukovodstava.
- 12. novembar — Slobodan Milošević dobio 86% glasova na referendumu za izbor predsednika Predsedništva SR Srbije.
- 1. decembar — U Ljubljani zabranjen miting istine koje je organizovalo udruženje Srba sa AP Kosova i Metohije „Božur”. SSRN Srbije izdaje proglas građanima Srbije gde se traži prekid veza sa SR Slovenijom i bojkot slovenačkih proizvoda.
1990.
[uredi | uredi izvor]Januar
[uredi | uredi izvor]- 22. januar — Prekinut rad 14. kongresa SKJ u beogradskom Sava Centru nakon što su delegati SK Slovenije i SK Hrvatske napustili kongres.
Februar
[uredi | uredi izvor]- 17. februar — U Kninu osnovana SDS, za predsednika stranke izabran Jovan Rašković.
- 24. februar — HDZ u zagrebačkoj dvorani „Vatroslav Lisinski” ima prvi osnivački skup. Franjo Tuđman poručuje: „NDH nije bila samo puka kvislinška tvorba i fašistički zločin, već i izraz povjesnih težnji hrvatskog naroda”. Ivica Račan, predsednik Saveza Komunista Hrvatske, označava HDZ kao stranku opasnih namera.
Mart
[uredi | uredi izvor]- 4. mart — Na Petrovoj Gori, na Kordunu je organizovan veliki narodni miting Srba iz SR Hrvatske i severozapadnog dela BiH, na kome su jasno istaknute želje za opstanak SFRJ i ravnopravnost Srba u SR Hrvatskoj. TV Zagreb je ovaj skup proglasila četničkim, jer je snimila nekoliko ljudi sa četničkim obeležjima.
- 22. mart — na Kosovu i Metohiji se podmeće slučaj o navodnom trovanju 300 albanske dece iz okoline Uroševca i Lipljana. Za ove događaje optužene su vlasti u Beogradu kao glavni krivci. Nakon toga Savezna vlada SFRJ šalje stručnjake sa VMA na Kosmet, koji utvrđuju jednoglasno da nema govora o trovanju albanske dece. Porast srpsko-albanskih tenzija.
April
[uredi | uredi izvor]- april/maj — Prvi višestranački izbori u SR Hrvatskoj. Hrvatska demokratska zajednica osvaja većinu mesta u Saboru, koji bira Franju Tuđmana za predsednika.
Maj
[uredi | uredi izvor]- 13. maj — Nemiri na Maksimiru između navijača Dinama i Crvene zvezde koji su ispolitizovani. Ovde su hrvatske sigurnosne službe noć ranije ušle u stadion i sipale kiselinu na zaštitnu ogradu. Dan kasnije ograda je lako pukla i veliki broj hrvatskih navijača je ušao u teren da se obračuna sa igračima i pristalicama Crvene zvezde.
- 13. maj — Blagoje Adžić, načelnik Generalštaba JNA, izdao je naredbu o preuzimanju naoružanja i municije Teritorijalne Odbrane i njihovom skladištenju u skladištima JNA.
- 14. maj — HDZ preuzima vlast u SR Hrvatskoj. Neredi na Maksimiru su poslužili vlasti HDZ da se obračuna i eliminiše srpske i nehrvatske kadrove iz policije, medija, tužilaštva, javnih i komunalnih službi.
- 19. maj — U Benkovcu kasno uveče izboden od NN lica, Miroslav Mlinar, aktivista SDS.
Jun
[uredi | uredi izvor]- 6. jun — Skupština Opštine Knin donela odluku o pokretanju inicijative za formiranje nove regionalne zajednice opština na prostorima severne Dalmacije i Like.
- 13. jun — Veliki miting opozicije u Beogradu, koja traži vanredne izbore i slobodu medija. Veliki broj demonstranata je imao četnička obeležja. Ispred zgrade TV Beograd došlo je do sukoba policije i demonstranata.
- 27. jun — Skupština Opštine Knin, postupajući na osnovu amandmana 43. na Ustav SR Hrvatske, usvojila odluku o osnivanju regionalne Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like.
- 28. jun — Skupština Opštine Donji Lapac prihvatila odluku o osnivanju regionalne Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like i donela odluku o pristupanju istoj.
- 29. jun — Skupština Opštine Gračac prihvatila odluku o osnivanju regionalne Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like i donela odluku o pristupanju istoj.
Jul
[uredi | uredi izvor]- 1. jul — Održan narodni zbor kod manastira Lazarice u dalmatinskom Kosovu, na kome je Milan Babić (predsednik SO Knin) obavestio javnost o formiranju Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like.
- 2. jul — U Prištini 14 delegata albanske nacionalnosti u Parlamentu AP Kosova i Metohije donosi na ulicama Prištine, posle 3 sata većanja, Deklaraciju o „Kosovu kao 7. republici u SFRJ”.
- 3. jul — U Kninu održana konstitutivna sednica privremenog predsedništva Skupštine Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like, na kojoj su učestvovali predstavnici opština Knin, Donji Lapac i Gračac.
- 5. jul — U Beogradu Skupština Srbije poništava odluke Parlamenta AP Kosovo i Metohija, i raspušta Skupštinu i vladu AP Kosovo i Metohija. Tako da sva pitanja vezano za Kosovo i Metohiju se rešavaju u Beogradu. MUP Srbije zauzeo zgradu TV Priština.
- 16. jul — U beogradskom Sava centru osnivačka skupština SPS (osnovana od većinom bivših članova Komunističke Partije Srbije). Slobodan Milošević postaje predsednik SPS.
- 17. jul — Skupština Opštine Dvor na Uni prihvatila odluku o osnivanju regionalne "Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like" i donela odluku o pristupanju istoj.
- 25. jul — Sabor SR Hrvatske usvojio amandmane (LXIV-LXXV) na Ustav SR Hrvatske, po kojima se iz naziva te jugoslovenske federalne jedinice izostavlja pridev "Socijalistička", tako da je zvanični naziv od tada glasio samo: Republika Hrvatska. Petokraka na zastavi zamenjena je šahovnicom.
- 25. jul — U Srbu održan veliki srpski sabor, na kojem je osnovano Srpsko nacionalno vijeće, a takođe je usvojena i Deklaraciju o suverenosti i autonomiji srpskog naroda u Hrvatskoj.
- 27. jul — Na spomen području Mrakovica, održan veliki narodni zbor gde se prisutnima obratio Ante Marković, tadašnji premijer SFRJ. Sve je proteklo u znaku bratstva i jedinstva.
- 31. jul — Srpsko nacionalno vijeće donelo odluku o raspisivanju referenduma o autonomiji Srba u Hrvatskoj.
Avgust
[uredi | uredi izvor]- 17. avgust — MUP Hrvatske uputio specijalce u srpske opštine na području severne Dalmacije i Like. Građani Knina i Benkovca podižu barikade. Radio Knin proglašava „ratno stanje”.
- 19. avgust—2. septembar — Održan referendum o autonomiji Srba u Hrvatskoj.
Septembar
[uredi | uredi izvor]- 11. septembar — U Foči dolazi do kulminacije tenzija Srba i muslimana, tako što disciplinska komisija firme „Fočatrans” dodeljuje otkaze Srbima. Kao reakcija, dešava i masovni štrajk Srba u Foči. Predsedništvo BiH, u Sarajevu, donosi odluku o zabrani svih javnih okupljanja u Foči. Uprkos tome isto veče dolazi do okupljanja preko 2.000 Srba, gde dolazi do velikog sukoba sa specijalcima milicije, pravi ulični rat. Uhapšene su 54 osobe, i uveden je policijski čas.
- 16. septembar — U Velikoj Kladuši se održava najveći skup bosanskih muslimana u poslednjih par decenija, oko 300.000 prisutnih. Bio je to osnivački skup stranke SDA u tom kraju. Prisutnima se obraća Fikret Abdić, uspešan privrednik iz socijalističkog doba, direktor Agrokomerca.
- 26. septembar — U Splitu prekinuta utakmica Hajduk — Partizan, od domaćih navijača „Torcide”, gostujućih nije bilo. Zastava SFRJ je zapaljena.
- 27. septembar — U Glini, Petrinji i Dvoru na Uni građani izlaze na ulice i obaraju drveće na puteve. Traže da ih JNA zaštiti od upada i maltretiranja hrvatske policije.
- 28. septembar — U Beogradu, Skupština Srbije, usvojila novi Ustav, prema kojem je Republika Srbija bila republika građana, a pokrajine (Vojvodina i Kosovo i Metohija) su postaju teritorijalne autonomije bez ikakvih atributa državnosti. Dotadašnja Socijalistička Republika Srbija dobila je ovim ustavom novi naziv — Republika Srbija.
- 30. septembar — Srpsko nacionalno vijeće donelo odluku da se pristupi realizaciji pune političke i teritorijalne autonomije srpskog naroda u okvirima tadašnje jugoslovenske federalne jedinice Hrvatske.
Oktobar
[uredi | uredi izvor]- 13. oktobar — U Banjaluci osnovano Srpsko nacionalno vijeće Bosne i Hercegovine, sastavljeno od istaknutih političkih i drugih predstavnika srpskog naroda sa područja Bosne i Hercegovine.
- 13. oktobar — Na graničnom prelazu Jugoslavije i Mađarske „Goričan-Letenje”, ulazi velika količina naoružanja, nekoliko šlepera, za potrebe članova HDZ i MUP-a Hrvatske.
- 19. oktobar — Na vojnom poligonu JNA Gakovo, pokraj Virovitice, Kontraobaveštajna služba tajno snimila bivšeg general-pukovnika JNA Martina Špegelja i saradnike, kako planiraju obračun sa Srbima u Hrvatskoj i pripadnicima JNA, i ilegalno naoružavanje članova HDZ i rezervnog sastava MUP-a Hrvatske.
Novembar
[uredi | uredi izvor]- 15. novembar — U Beogradu vojna lica (JNA), osnivaju svoju stranku: „Savez komunista — Pokret za Jugoslaviju”. Ova stranka se smatra ideološkim i političkim naslednikom bivšeg SKJ, jedinstven slučaj u postkomunističkoj Evropi.
- 23. novembar — Pod nerazjašnjenim okolnostima ubijen Goran Alavanja (27), policajac srpske nacionalnosti u uniformi MUP-a Hrvatske, na jednom drumskom raskršću između Obrovca, Zadra i Knina.
- 29. novembar — Željko Ražnatović Arkan je uhapšen od pripadnika MUP Hrvatske, u Dvoru na Uni, i sproveden u Zagreb, a zatim u zatvor Lepoglava.
Decembar
[uredi | uredi izvor]- 4. decembar — General armije Veljko Kadijević, savezni sekretar za narodnu odbranu SFRJ daje intervju gde izražava želju za opstanak SFRJ, uređena po demokratskom socijalizmu, preti separatističkim snagama i govori da će poreski obveznici morati uplaćivati sume koje JNA odredi.
- 8. decembar — Prvi višestranački izbori posle 5 decenija. Pobeđuje ubedljivo SPS 80% mandata, a Slobodan Milošević postaje predsednik u 1. krugu sa 65% glasova, a protivkandidat Vuk Drašković 16%. Albanci sa Kosmeta bojkotovali izbore.
- 13. decembar — Privremeno predsedništvo Skupštine Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like izradilo nacrt "Statuta" kojim se predviđa prerastanje ove zajednice opština u srpsku autonomnu oblast.
- 19. decembar — Skupština Opštine Kostajnica donela odluku o pristupanju regionalnoj Zajednici opština Sjeverne Dalmacije i Like.
- 19. decembar — Privremeno predsedništvo Skupštine Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like ozvaničilo inicijativu za prerastanje ove zajednice opština u srpsku autonomnu oblast i utvrdilo tekst "Statuta Srpske autonomne oblasti Krajine" koji je upućen skupštinama opština na razmatranje i usvajanje.
- 20. decembar — Na odvojenim sednicama, skupštine opština Knin, Donji Lapac, Gračac, Obrovac, Benkovac, Titova Korenica i Vojnić prihvatile predloženi tekst "Statuta Srpske autonomne oblasti Krajine".
- 21. decembar — Skupština opštine Dvor na Uni takođe prihvatila predloženi tekst "Statuta Srpske autonomne oblasti Krajine".
- 21. decembar — Srpsko nacionalno vijeće i Privremeno predsedništvo Skupštine Zajednice opština Sjeverne Dalmacije i Like zajednički proglašavaju stupanje na snagu "Statuta Srpske Autonomne Oblasti Krajine", čime je ozvaničeno stvaranje SAO Krajine.
- 22. decembar — Sabor Republike Hrvatske proglasio novi Ustav Republike Hrvatske, po kojem se Hrvatska proglašava za nacionalnu državu hrvatskog naroda, dok su Srbi svrstani u grupu "inih naroda i manjina". Takvim rešenjem, Srbima u Hrvatskoj oduzeta je konstitutivnost.
- 23. decembar — Momir Bulatović je izabran za predsednika SR Crne Gore, a njegova stranka Savez komunista Crne Gore osvaja 66,4%.
- 23. decembar — U Ljubljani Skupština Slovenije je proglasila suverenost te republike.
1991.
[uredi | uredi izvor]Januar
[uredi | uredi izvor]- 9. januar — Predsedništvo SFRJ donosi odluku o razoružanju svih paravojnih formacija na teritoriji Jugoslavije. SR Hrvatska i SR Slovenija odbile da tu odluku sprovedu na svojoj teritoriji.
- 12. januar — Iz Italije dolazi helikopter sa agentima CIA koji sleće u Sarajevo. Kasnije nastavlja do Ljubljane i Zagreba. Cilj je bio dati direktive i podršku muslimanskim, slovenačkim i hrvatskim separatistima u rasturanju Jugoslavije.
- 25. januar — TV Beograd javno objavljuje snimke koje je uradila Kontraobaveštajna služba, gde se govori o ilegalnom naoružavanju članova HDZ, HOS, i rezervnog sastava MUP-a Hrvatske, kao i planovima za obračun sa Srbima i JNA. Iste večeri u Borovu Naselju ubijen u svom stanu Zvonko Ostojić (34), saradnik KOS JNA, koga su ubili Merčepovi saradnici.
- 25. januar — U Skoplju Skupština Makedonije usvojila Deklaraciju o nezavisnosti.
Februar
[uredi | uredi izvor]- 16. februar — U Donjem Lapcu, SDS Jovana Raškovića donosi Deklaraciju o položaju i pravima u SR Hrvatskoj.
- 20. februar — U Zagrebu, hrvatski Sabor donosi odluku po kojoj na teritoriji SR Hrvatske ne važe zakoni SFRJ.
- 21. februar — Sabor Republike Hrvatske usvojio akt pod nazivom: Rezolucija o prihvaćanju postupka za razdruživanje SFRJ i o mogućem udruživanju u savez suverenih republika.
- 26. februar — U Osijeku Srpsko nacionalno Vijeće Slavonije, Baranje i Zapadnog Srema usvojilo je Deklaraciju o suverenosti i autonomiji Srba, kojom se Srbi u Hrvatskoj proglašavaju suverenim narodom koji ima pravo na autonomiju.
- 26. februar — U Sarajevu, Skupština BiH na predlog delegata SDA i HDZ razmatrala Deklaraciju o nezavisnosti BiH. Srpski poslanici odbili da o tome raspravljaju.
- 28. februar — Zajedničkom odlukom Izvršnog vijeća SAO Krajine i Srpskog nacionalnog vijeća usvojena "Rezolucija o razdruživanju Republike Hrvatske i SAO Krajine".
Mart
[uredi | uredi izvor]- 1. mart — U Pakracu dolazi do sukoba između Srba, koji su se protivili hrvatskom separatizmu i pripadnika MUP-a Hrvatske, gde učestvuje i JNA kao tampon-zona.
- 10. mart — Tomislav Merčep, predsednik HDZ odbora za Vukovar, postrojava više od 2.000 Hrvata u selu Bogdanovci, i većina je uzela oružje.
- 12. mart — U Beogradu održana proširena sednica Vrhovnog saveta odbrane SFRJ, na kojoj su prisustvovali članovi predsedništva SFRJ i članovi Generalštaba JNA. Sednica je trajala 3 dana, a tema je bila uvođenje vanrednog stanja u SFRJ, ali ta odluka nije donesena.
- 18. mart — Usvojene izmene Statuta SAO Krajine, po kojima se SAO Krajina redefiniše kao poseban politički entitet u sastavu Jugoslavije.
- 26. mart — Evropska zajednica je donela Deklaraciju u kojoj se naglašava da „Ujedinjena i demokratska Jugoslavija ima najbolje šanse da se integriše u EU”.
- 28. mart — U Splitu održan prvi od ukupno šest sastanaka predsednika jugoslovenskih republika, za očuvanje Jugoslavije.
- 31. mart — Oružani sukob u Nacionalnom parku Plitvice.
April
[uredi | uredi izvor]- 1. april — Bez sazivanja Skupštine SAO Krajine i bez konsultacija sa zvaničnim Beogradom, Izvršno vijeće SAO Krajine donelo odluku o ujedinjenju SAO Krajine sa Republikom Srbijom.
- 30. april — Konstituisana Skupština SAO Krajine, na kojoj je doneta odluka o raspisivanju referenduma o statusu SAO Krajine.
Maj
[uredi | uredi izvor]- 1. maj — U Polači kraj Knina ubijen Srbin Vaso Pećer, a u Bršadinu, kraj Vukovara ubijen Srbin Stevan Inić.
- 2. maj — U Borovu Selu dolazi do krvavih sukoba, gde su ranjena dva meštanina i 12 hrvatskih policajaca. Ovaj događaj je pojačao ionako već napetu situaciju oko Vukovara. Srpska sela su se zabarikadirala u strahu od najave napada.
- 2. maj — U Zadru dolazi do organizovanog rušilačkog pohoda velike grupe 2.000 hrvatskih ekstremista prema kućama i vikendicama čiji su vlasnici Srbi, i prema lokalima firmi iz SR Srbije. Ovaj događaj je poznat kao Zadarska kristalna noć.
- 2. maj — U Sarajevu je osnovana Patriotska liga. Oni su osnovani od Sefera Halilovića, dezertera JNA koji je pogazio zakletvu i po nalogu Alije Izetbegovića i formirao paravojne formacije bosanskih muslimana. Cilj je bio da se eliminišu Srbi sa prostora BiH.
- 12. maj — Održan referendum statusu SAO Krajine.
- 15. maj — Stipe Mesić treba da preuzme dužnost predsednika Predsedništva SFRJ.
- 19. maj — Hrvatska je održala referendum na kojem su se birači izjasnili za nezavisnost u odnosu na SFRJ.
- 29. maj — Usvojen Ustavni zakon SAO Krajine, kojim se SAO Krajina definiše kao posebna politički entitet u sastavu Jugoslavije.
- 29. maj - U Bariju FK Crvena zvezda je postala prvak Evrope, tako što je savladala u finalu francuski klub Olimpik iz Marseja.
Jun
[uredi | uredi izvor]- jun — Ratko Mladić postaje komandant 9. korpusa (Kninskog korpusa) JNA.
- 10. jun — U Sarajevu osnovane Zelene beretke — paravojna formacija bosanskih muslimana po nalogu Sefera Halilovića.
- 25. jun — Hrvatska i Slovenija proglasile su nezavisnost u odnosu na Jugoslaviju.
- 25. jun — Konstituisana je Velika narodna skupština Slavonije, Baranje i zapadnog Srema. Odlučeno je da se oblast SBZS-a konstituiše kao SAO SBZS-a i da treba da se otcepi od Hrvatske. Goran Hadžić je izabran za kandidata za predsednika vlade.
- 26. jun — Dan nakon proglašenja nezavisnosti Slovenije i Hrvatske, delegati iz ove dve republike trajno napuštaju Skupštinu SFRJ. Na ovaj način Skupština SFRJ postaje prva „krnja” institucija SFRJ.
- 26. jun — Savezno izvršno veće ocenilo da su odluke donete 25. juna 1991. godine o osamostaljenju Slovenije i Hrvatske nelegalne. SIV izdaje naredbu kojom zabranjuje uspostavljanje graničnih prelaza unutar teritorije SFRJ. SIV daje puno ovlašćenje Saveznom sekretarijatu unutrašnjih poslova (SSUP, odnosno savezna policija) i Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA) da uspostavi kontrolu nad državnim granicama SFRJ (odluka se odnosi na granične prelaze koje su zaposeli slovenački pogranični organi).
- 28. jun — Obaveštenje za javnost da su jedinice JNA preuzele kontrolu granica na teritoriji SR Slovenije, i time izvršile radne zadatke.
- 28. jun — Jedinice JNA počele da napuštaju Sloveniju; poslednje jedinice JNA napustile Sloveniju 26. oktobra 1991.
- 29. jun — Sporazum između predsednika SIV-a i predsednika Predsedništva Slovenije. Sporazum nalaže da se prekinu vojne operacije, da se ranjeni pripadnici JNA prebace u bolnice, da se jedinice JNA povuku sa granica i puteva u kasarne, i da se formira mešovita komisija koja će sve to nadgledati.
Jul
[uredi | uredi izvor]- 1. jul 1991 — Predsedništvo SFRJ proglasilo Stjepana Mesića za predsednika Predsedništva, a dr Branka Kostića za potpredsednika. Izboru prisustvuje tročlana delegacija Evropske zajednice. Četiri člana predsedništva (članovi iz SR Srbije, SAP Vojvodine, SAP Kosova i SR Crne Gore) traže pismenu garanciju od EZ da će Sabor Hrvatske i Skupština Slovenije poštovati moratorijum od tri meseca na sprovođenje zakona o razdruživanju.
- 7. jul — Potpisana Brionska deklaracija.
- 12. jul — Predsedništvo SFRJ prihvatilo Brionsku deklaraciju od 7. jula 1991. godine. Doneta odluka da se do 18. jula demobilišu sve oružane grupe osim JNA i redovne policije (mirnodopski sastav). Takođe doneta odluka da se na granicama SFRJ uspostavi stanje kakvo je postojalo pre 25. juna i da se deblokiraju kasarne i vojni objekti JNA.
- 18. jul — Predsedništvo SFRJ donelo odluku o povlačenju JNA iz Slovenije (dati rok je tri meseca).
- 21. jul — SIV sastavio predlog pod nazivom Dogovor o funkcionisanju zemlje u periodu moratorijuma. Predlog poslat na usvajanje Predsedništvu SFRJ, kao i svim republikama SFRJ.
- 22. jul — Sednica Predsedništva SFRJ u Ohridu u proširenom sastavu. Usvojena zajednička Izjava protiv upotrebe sile.
- 26. jul — Sednica Predsedništva SFRJ. Predsedništvo konstatovalo pogoršanje stanja. Usvojen zahtev o hitnom prekidu vatre u Hrvatskoj. Predsedništvo SFRJ predlaže Republici Hrvatskoj da ne upućuje oružane sastave u krizna područja sa većinskim srpskim stanovništvom.
- 30. jul — Na sednici Predsedništva SFRJ dogovoreno da se uspostavi državna komisija koja će kontrolisati odluku od 26. jula o prekidu vatre u Hrvatskoj. Za rukovodioca komisije izabran dr Branko Kostić. Stjepan Mesić u znak protesta napušta sednicu.
Avgust
[uredi | uredi izvor]- 1. avgust — Hrvatski predsednik, Franjo Tuđman je 1. avgusta 1991. pozvao sve Hrvate da budu spremi na opšti rat.
- 3. avgust — Predsedništvo SFRJ donosi odluku o apsolutnom i neodložnom prekidu vatre u Hrvatskoj. Takođe doneta odluka o obustavljanju daljih pokreta i razdvajanju oružanih sukobljenih snaga u Hrvatskoj. Formirana državna komisija na čelu sa Dr Brankom Kostićem koja u saradnji sa nadležnim organima Republike Hrvatske treba da nadgleda sprovođenje ovih odluka. Predsednik Predsedništva SFRJ Stjepan Mesić se isti dan obratio Saboru Hrvatske tražeći da se komisija ne prihvati.
- 6. avgust — Na sednici Predsedništva SFRJ jednoglasno usvojena odluka o proglašenju apsolutnog i bezuslovnog prekida vatre na teritoriji Republike Hrvatske.
- 13. avgust — Članovi Glavnog odbora Srpske demokratske stranke iz zapadne Slavonije održali su sednicu u Pakracu, na kojoj je odlučeno da se proglasi osnivanje SAO Zapadne Slavonije.
- 16. avgust — U Zapadnoj Slavoniji kreće velika akcija nezakonitih hapšenja, zatvaranja, kidnapovanja, mučenja Srba, uglavnom civila od strane hrvatskih paravojnih jedinica.
- 20. avgust — Proširena sednica Predsedništva SFRJ. Zaključeno da je mir najbitnija pretpostavka za dogovor o budućnosti SFRJ.
- kraj avgusta — Početak bitke za Vukovar.
- 28. avgust — Oružani sukob u Sotinu.
- 31. avgust — Snage RV i PVO JNA prinudili na sletanje avion Boing 707 Uganda Eirlajnsa na aerodrom Pleso kod Zagreba. Tom prilikom zaplenjena je veća količina naoružanja južnoafričkog porekla koja je trebalo da bude prokrijumčarena za policiju Hrvatske.[1]
Septembar
[uredi | uredi izvor]- 2. septembar — Pripadnici MUP-a Hrvatske i ZNG napadaju srpsko selo Jasenaš u Zapadnoj Slavoniji, a isti dan kreće akcija miniranja srpskih kuća na području Podravske Slatine, Daruvara, Bjelovara i Grubišnog Polja.
- 7. septembar — Svi članovi Predsedništva SFRJ putuju u Hag na početak Konferencije o Jugoslaviji u Hagu (poznate i kao Mirovna konferencija o Jugoslaviji). Članovima Predsedništva SFRJ se pridružuju predsednik SIV-a, šestorica predsednika jugoslovenskih republika i savezni sekretar za inostrane poslove. Prva plenarna sednica (iz zatvorenih vrata) održana 12. septembra.
- 12. septembar — Oružani sukob u Tovarniku.
- 14—19. septembar — Glavni deo bitke za kasarne.
- 21. septembar — Ubijeno 13 rezervista JNA, na Koranskom mostu, kraj Karlovca od strane specijalnih jedinica hrvatske policije, koje je predvodio Mihajlo Hrastov. Četvorica rezervista JNA preživeli.
- 21. septembar — JNA ušla u Tovarnik.
- 21. septembar — Pripadnici MUP-a Hrvatske i ZNG napadaju Ivanovo Selo u Zapadnoj Slavoniji.
- 18. septembar — Na zasedanju SIV-a predsednik Ante Marković postavlja pitanje o ulozi koju JNA igra u sukobima u Hrvatskoj. Ante Marković traži ostavku saveznog sekretara za narodnu odbranu (SSNO) Veljka Kadijevića i njegovog zamenika Staneta Broveta.
- 26. septembar — Predsednik Predsedništva SFRJ Stjepan Mesić odbija da održi sednicu. Potpredsednik Dr. Branko Kostić saziva sednicu, pozivajući se na Poslovnik o radu Predsedništva.
- 29. septembar — U Bjelovaru, pripadnici hrvatske paravojske i policije napadaju kasarnu JNA, želeći da otmu oružje iz skladišta JNA. Tom prilikom gine vojnik JNA Stojadin Mirković i major JNA Milan Tepić, koji je dignuo i skladište i sebe u vazduh. Gubici na hrvatskoj strani veliki.
Oktobar
[uredi | uredi izvor]- 1. oktobar — Počinje blokada Dubrovnika.
- 1. oktobar — Momir Bulatović izdao naredbu o mobilizaciji jedinice specijalne policije za vođenje borbenih operacija zajedno sa JNA i TO-om na dubrovačkom frontu.
- 3. oktobar — Održana sednica Predsedništva SFRJ. Sednica je održana u nepotpunom sastavu sa samo četiri člana (član iz SR Srbije, SAP Vojvodine, SAP Kosovo i SR Crne Gore). Predsedništvo konstatuje da su se stekli uslovi za rad i delovanje definisani ustavom SFRJ u uslovima neposredne ratne opasnosti. Od ovog dana će sednicama Predsedništva SFRJ prisustvovati samo četiri člana (u domaćim medijima ovakvo Predsedništvo postaje poznato kao „krnje Predsedništvo”).
- 4. oktobar — Predsedništvo SFRJ unapredilo Ratka Mladića u čin general-majora.
- 5. oktobar — Hrvatska započinje opštu mobilizaciju.
- 8. oktobar — Datum ostvarivanja nezavisnosti Hrvatske i Slovenije, na osnovu dogovora koji je isposredovala Evropska zajednica.
- 10. oktobar — Masakr u Lovasu.
- 11. oktobar — Jedinice za posebne namene MUP-a Hrvatske „Jesenje kiše”, osnovale u Marinom Selu logor Ribarska Koliba, gde je za 5 meseci prošlo 300 ljudi, a ubijeno 100 Srba.
- 15. oktobar — Na sastanku kluba poslanika Srpske demokratske stranke doneta je odluka o formiranju odvojene skupštine pod nazivom „Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini” koja je trebalo da zaštiti srpske interese.
- 16. oktobar — JNA prestala da koristi zvezdu petokraku kao simbol.
- 16—18. oktobar — Masakr u Gospiću.
- 20. oktobar — Baćinski masakr.
- 24. oktobar — Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini donela je odluku o raspisivanju plebiscita srpskog naroda u Bosni i Hercegovini na kome će se odlučiti o ostajanju u zajedničkoj državi Jugoslaviji sa Srbijom, Crnom Gorom, Srpskom autonomnom oblasti Krajina, SAO Zapadnom Slavonijom i SAO Istočnom Slavonijom, Baranjom i zapadnim Sremom.
- 31. oktobar — 4. novembar — Operacija Otkos 10.
Novembar
[uredi | uredi izvor]- 9. novembar — Predsedništvo SFRJ upućuje Savetu Bezbednosti Ujedinjenih nacija pismo sa zahtevom da se hitno pošalju mirovne snage UN u Hrvatsku.
- 9—10. novembar — Bosanski Srbi su održali plebiscit o pitanju da li da Bosna i Hercegovina ostane u Jugoslaviji ili da postane nezavisna država. Rezultat je velikom većinom glasova pokazao da bosanski Srbi žele da ostanu u Jugoslaviji.
- 1—28. novembar — U Borovu naselju i Vukovaru, ubijeno je preko 45 srpskih civila od strane pripadnika Zbora Narode Garde.
- 18. novembar — kraj bitke za Vukovar.
- 18. novembar — Masakr u Ovčari.
- 18. novembar — Masakr u Škabrnji.
- 23. novembar — Slobodan Milošević, Veljko Kadijević i Franjo Tuđman prihvatili sporazum koji je potpisan pod pokroviteljstvom specijalnog izaslanika Ujedinjenih nacija Sajrusa Vensa, po kom je bilo predviđeno da hrvatske snage ukinu blokade kasarni JNA, a da se snage JNA povuku iz Hrvatske. Obe strane su se obavezale na momentalnu obustavu vatre na čitavoj teritoriji Hrvatske od strane jedinica koje su „pod njihovom komandom, kontrolom ili političkim uticajem”, a pored toga su se obavezale da će obezbediti da sve paravojne ili neregularne jedinice koje su povezane sa njihovim snagama takođe poštuju prekid vatre.
Decembar
[uredi | uredi izvor]- 5. decembar — Sabor Hrvatske opoziva Stjepana Mesića iz Predsedništva Jugoslavije. Osim povodom Stjepan Mesić daje kontroverznu izjavu koja se na različite načine tumači („Mislim da sam izvršio svoju obavezu. Jugoslavija više ne postoji.”).
- 5. decembar — Viceadmiral JNA Miodrag Jokić pristaje na prekid vatre u Dubrovniku, kao i na ublažavanje pomorske blokade grada.
- 6. decembar — Granatiranje Starog grada u Dubrovniku.
- 9. decembar — Sastanak kompletnog Predsedništva SFRJ (uključujući i opozvanog Stjepana Mesića) i predsednika svih šest jugoslovenskih republika u Hagu, na inicijativu Lorda Karingtona.
- 11. decembar — U Paulin Dvoru nadomak Osijeka, pripadnici 130. brigade hrvatske vojske ubijaju 18 nenaoružanih srpskih civila i jednog Mađara.
- 12. decembar — 3. januar — Operacija Orkan
- 13. decembar — Voćinski masakr
- 19. decembar — SAO Krajina transformisana u Republiku Srpsku Krajinu.
- 20. decembar — Premijer Ante Marković podnosi ostavku jer ne želi da prihvati predlog budžeta SFRJ za 1992. godinu. Ante Marković je predlog budžeta nazvao „ratnim budžetom”.
1992.
[uredi | uredi izvor]Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
- 3. januar — Još jedan sporazum o prekidu vatre potpisali su Franjo Tuđman i Slobodan Milošević. Po Vensovom planu, uspostavljena su četiri zaštićene zone UN-a u oblastima koje su kontrolisale srpske snage. Vensovim planom se zahtevalo povlačenje JNA iz Hrvatske i povratak raseljenih lica u njihove domove u zaštićenim zonama UN-a.
- 4. januar — JNA napušta vojno-pomorski kompleks Lora (ratna luka i vojno-istražni centar) u Splitu, koga preuzimaju pripadnici hrvatske vojske. Odmah nakon preuzimanja tu je napravljen logor za mučenje Srba i nehrvata, koji je postojao do avgusta 1997.
- 7. januar — Avion JNA Mig-21 sa pilotom Emirom Šišićem greškom obara helikopter Evropske zajednice.
- 8. januar — Savezni sekretar za narodnu odbranu Veljko Kadijević podnosi ostavku.
- 9. januar — Skupština srpskog naroda Bosne i Hercegovine usvojila je deklaraciju o proglašenju Srpske Republike Bosne i Hercegovine.
- 15. januar — Evropska zajednica je priznala Hrvatsku kao nezavisnu državu.
- 26. februar — SAO zapadna Slavonija i SAO Slavonija, Baranja i zapadni Srem priključile su se SAO Krajini u okviru Republike Srpske Krajine.
- 5. mart — Izveštaj Saveznog sekretarijata za narodnu odbranu o sukobima u Hrvatskoj. Na osnovu izveštaja 1279 pripadnika JNA je poginulo na ratištima u Hrvatskoj.
- 29. februar — 2. mart — U Bosni i Hercegovini održan referendum o nezavisnosti, koji su bojkotovali bosanski Srbi. Na referendumu je 99,43% izašlih glasalo za nezavisnost.
- 1. mart — U Sarajevu ubijen srpski svat Nikola Gardović.
- 24. mart — Poslednje jedinice JNA napustile Makedoniju.
- 6. april — Sjedinjene Američke Države i Evropska zajednica formalno su priznale nezavisnost Bosne i Hercegovine.
- 27. april — Delegati „krnjeg” Saveznog veća Skupštine SFRJ usvojili Ustav SRJ. Ovim činom SFRJ je legalno prestala da postoji, a stvorena je Savezna Republika Jugoslavija.
- 3. maj — Napad na kolonu JNA u Sarajevu.
- 6. maj — potpisan Dogovor u Gracu.
- 15. maj — Napad na kolonu JNA u Tuzli.
- 20. maj — Predsedništvo SFRJ donelo odluku o reorganizaciji JNA u Vojsku Jugoslavije (VJ). JNA zvanično prestala da postoji.
- maj — JNA se povukla iz Hrvatske.
- 22. maj — Hrvatska postaje članica UN-a.
- 19. jun — Počeo muslimansko-hrvatski sukob
- 21. jun — Napad na Miljevački plato.
1993.
[uredi | uredi izvor]- 22. januar — 1. februar — Operacija Maslenica.
- 21. januar — 30. januar — kriza „Bihać” prilikom prolaska srpskih brodova Dunavom iz Ukrajine čijom prilikom je u SRJ ušlo 53—55.000 tona naftnih derivata što je bilo grubo kršenja sankcija prema SRJ.[2]
- 9. septembar — 17. septembar — Operacija Medački džep.
- 12. decembar — Održani izbori za poslanike u Skupštini Republike Srpske Krajine i izbori za Predsednika RSK.
1994.
[uredi | uredi izvor]- 12. februar — Konstituisan novi saziv Skupštine Republike Srpske Krajine.
- 18. mart — Vašingtonskim sporazumom okončan Muslimansko-hrvatski sukob u Bosni i Hercegovini.
- 2. jun — 21. avgust — Operacija Tigar Armije Republike BiH.
- 4. septembar — 12. septembar — Operacija Breza Vojske Republike Srpske.
- 21. novembar — NATO bombardovao aerodrom Udbina.
1995.
[uredi | uredi izvor]- 1. maj — Hrvatska vojska izvodi Operaciju Bljesak, nad Zapadnom Slavonijom. U roku od 2 dana je progonjeno 15.000 Srba, skoro 300 je ubijeno, a više stotina odvedeno u logore u Bjelovar i Viroviticu.
- 25. maj — Masakr na trgu Kapija u Tuzli.
- 11. jul — Vojska Republike Srpske zauzima Srebrenicu, prilikom čega je stradalo više od 8 hiljada muslimanskih muškaraca
- 25. jul — Srpske snage zauzimaju muslimansku enklavu Žepu.
- 27. jul — Skupština Republike Srpske Krajine održala sednicu u Topuskom na kojoj je izabrana nova Vlada RSK na čelu sa Milanom Babićem. To je bila poslednja sednica Skupštine RSK pre pada Krajine.
- 4. avgust — Započinje operacija Oluja, koju izvode hrvatska vojska, 5. muslimanski korpus Armije BiH, i NATO avioni, nad Kninskom Krajinom (Severna Dalmacija, Lika, Kordun i Banija). Operacija je trajala 8 dana, a za to vreme je protjerano više od 230.000 Srba i ubijeno skoro 2.000 Srba. Uništeno je više od 25.000 kuća.
- 29. avgust — 14. septembar — NATO bombardovanje Republike Srpske.
- 1. novembar — 21. novembar — Održana konferencija u Dejtonu. Glavni učesnici su bili tadašnji predsednik Srbije Slobodan Milošević, predsednik Republike Bosne i Hercegovine Alija Izetbegović, predsednik Hrvatske Franjo Tuđman, američki posrednik Ričard Holbruk i general Vesli Klark.
- 14. decembar — Dejtonski mirovni sporazum zvanično je potpisan u Parizu.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Air War over Bosnia by Peter Dancey, 2011
- ^ Bugarska i Bihaćka kriza 1993.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Petrović, Ilija (1994). Srpsko nacionalno vijeće Slavonije, Baranje i Zapadnog Srema. Novi Sad: Cvetnik.
- Petrović, Ilija (1996). Od vijeća do republike: Slavonija, Baranja i Zapadni Srem. Novi Sad: Cvetnik.
- Predmet Milošević (IT-02-54)
- Kovačević, Slobodanka (1994). Hronologija Jugoslovenske Krize. I. Beograd: Institut za evropske studije. ISBN 978-86-82057-02-4.
- Dokumentarni centar Republike Srpske: Hronologija 1990—1995.