Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Jerusalimu

Crkva Svetog Jovana Krstitelja je jedna od najstarijih u Jerusalimu. Potiče iz 5. veka i nalazi se na području Muristan u hrišćanskoj četvrti Jerusalima. Poznata je i kao srebrna crkva. U svom sadašnjem obliku, većina nadzemne crkve datira iz 11. veka, a kripta potiče iz kasnog rimskog ili vizantijskog perioda, između oko 324. i 500. godine.

Prva građevina, trolisna zgrada orijentisana u pravcu sever-jug, sagrađena je negde u 4.-5. veku i služila je za nepoznate namene. Oštećena je tokom persijskog osvajanja Jerusalima 614. godine, a zatim je znatno izmenjena. Obnovljen tokom 7. veka od strane patrijarha aleksandrijskog Jovana Milostivog.^[1]

Do 11. veka drevna građevina je potonula na najmanje 3 metra ispod nivoa tla, sa blokiranim vratima i prozorima, i služila je kao skladište za robu i vodu. Tokom ovog veka, organizacija amalfitanskih trgovaca naselila se u Jerusalimu i zauzela jugozapadni ugao Hadrijanovog zida, gde su osnovali hodočasnički hospicij, zajedno sa bolnicom i crkvom. Nova crkva je podignuta iznad drevne građevine, koja je postala njen podrum i diktirala troslojni raspored čitave crkve. Ovu crkvu držali su benediktinci. Godine 1099. u bolnici su lečeni vitezovi krstaši povređeni tokom opsade Jerusalima, a nakon oporavka počeli su da postaju redovi vitezova bolnice Sveti Jovan od Jerusalima, nazvanog po crkvi, poznati i kao Vitezovi bolničari. Nakon što je Saladin osvojio Jerusalim 1187. godine, podrum je očigledno bio ispunjen otpadom.^[2]

Krajem 15. veka, Grčka pravoslavna patrijaršija u Jerusalimu je dobila crkvu i najverovatnije je podrum pretvorila u kapelicu. Tokom 16. veka, crkva je kratko vreme korišćena kao džamija, ali su je ubrzo oporavili grčki pravoslavci, koji su 1660. godine pored nje izgradili veliki hodočasnički hospicij.

U 19. veku, kripta je očišćena, a iz zidarskog oltara iznete su relikvije.^[3]

Davno mišljenje da je originalna kasna rimska ili vizantijska struktura izgrađena kao crkva, delimično se oslanja na Džona Rufusa, koji se u svojim Plerophorijama možda odnosi na crkvu posvećenu Svetom Jovanu Krstitelju, koja postoji u Jerusalimu tokom 6. veka. Vizantijski izvori se odnose na svetilište u zapadnom delu Jerusalima koje je čuvalo relikvije Krstiteljeve glave. Ne postoji arheološki ili tekstualni dokazi da je sadašnja Crkva Jovana Krstitelja crkva na koju su možda aludirali Džon Rufus ili drugi vizantijski izvori. Kasna rimska građevina koju je Humbert iskopao u periodu 2010-2011, koja je postala kripta sadašnje crkve, nema nikakvih hrišćanskih arhitektonskih oznaka, ali to se nije moglo očekivati ni tokom 4-5. veka, kada je crkvena arhitektura još uvek pratila rimski prehrišćanske stilove. Humbert dozvoljava mogućnost da hram posvećen glavi Jovana Krstitelja ne služi liturgijskoj nameni, pa je stoga imalo neobičan raspored; ili da je prvobitno sekularna zgrada mogla biti preuređena kao crkva. On takođe sugeriše da je obnova crkve na ovom području od strane Svetog Jovana Milostivog, nakon 614. godine mogla dovesti do kasnije konfuzije. Činjenica da je hodočasnički hospicij sagrađen na ovom istom području od strane Karla Velikog uvek se pominjala kao Sv. Marija, a ne sveti Jovan, što ukazuje da je veza sa Krstiteljem kasnije nastala.

Humbert ne odbacuje mogućnost da je drevna građevina mogla biti podignuta kao sekularna građevina od strane Konstantina Velikog, ili kao hrišćanski hram ili crkva od strane Evdokije (kao što predlažu vizantijski izvori), još verovatnije Justinijan ili Anastasije I koji su oko 500. godine podigli crkvu posvećenu svetom Jovanu Krstitelju na reci Jordan.^[4]