Petar Jerusalimski

Petar Jerusalimski (jez-gr starogrčki Πετρος Ιεροσολυμων) je bio patrijarh Jerusalima od 524. godine do svoje smrti 544. ili 552. godine. Njegovo vreme upravljanja Jerusalimskom crkvom obeležili su sukobi sa monofizitima i origenistima.

Njegov život pre nego što je preuzeo patrijaršijsku tron nije poznat. Godine 524. postao je naslednik patrijarha Jovana III. Moguće je da je Petar prvi zvanično nazvan „patrijarh Jerusalimski“ ^[1]. Godine 530, po naređenju Petra Jerusalimskog, čuveni monah Sava Osvećeni otišao je u Carigrad da odgovori na optužbe protiv palestinskog monaštva. Ova misija se završila uspehom, a Sava je dobio i pomoć od cara Justinijana I da obnovi crkve porušene tokom ustanka Samarjanaca koji se dogodio neposredno pre toga ^[1].

Nakon održanog Sabora u Carigradu 2. maja 536. protiv episkopa antiohijskog Severa, carigradskog Antima, Petra Apamejskog i sirijskog monaha Zoore optuženih za monofizitstvo, 19. septembra iste godine Petar je održao sličan sabor u Jerusalimu. . 530-ih godina, pozicije origenista su ojačale u Palestini. Ne zna se pouzdano da li je njima pripadao patrijarh Petar, ali edikt Justinijana protiv origenista iz 543. godine nije bio uperen protiv njega lično ^[1]. Međutim, Petar je odbio da potpiše ovaj dokument, jer je sumnjao da se radi o osudi Halkidonskog sabora. Pozvan u prestonicu, pod pritiskom cara, bio je prinuđen da stavi svoj potpis. Prema svedočenju Kirila Skitopoljskog, čiji je život Save Osvećenog glavni izvor podataka o životu patrijarha, u isto vreme, pod uticajem origeniste Teodora Askide, dodeljena su dva sinkela Petru da ga uhode ^[1] . Posle Petrove smrti 552. godine, radikalni origenisti su uspeli da postignu izbor svog pristaša Makarija za patrijarha ^[1]. Postoji i verzija da je Petrova smrt nastupila 544. godine.

Petar je bio autor najmanje nekoliko propovedi. Prema belgijskom istoričaru Mišelu van Esbruku, koji ih je proučavao, oni svedoče o Petrovim simpatijama prema origenizmu, odnosno njegovom protoktističkom pravcu. Sa ovim stavom se ne slaže nemački teolog Alojz Grilmajer, prema kome Petrovi stavovi nisu origenistički, budući da je Petar pisao da predmet ovaploćenja nije prethodno postojeći Hristov um, već Logos, odnosno drugo lice Svete Trojice ^[1].

1. ^ ^{a b v g d đ} Wickham, L. R. (2014-03-06). „Christ in Christian Tradition. Volume 2, Part 3: The Churches of Jerusalem and Antioch from 451 to 600. By THERESIA HAINTHALER in continuation of the work of ALOIS GRILLMEIER.”. The Journal of Theological Studies. 65 (1): 314—318. ISSN 0022-5185. doi:10.1093/jts/flu035.