Ivica Osim

Ivica Osim
Osim kao trener Šturma, 1999. godine
Lični podaci
Puno ime	Ivan Osim
Nadimak	Švabo, Štraus sa Grbavice
Datum rođenja	(1941-05-06)6. maj 1941.
Mesto rođenja	Sarajevo, NDH
Datum smrti	1. maj 2022.(2022-05-01) (80 god.)
Mesto smrti	Grac, Austrija
Državljanstvo	SFRJ
Visina	1,89 m
Pozicija	vezni
Seniorska karijera
Godine	Klub	Nast.	(Gol)
1959—1968 1968 1969—1970 1970—1972 1972—1975 1975—1976 1976—1978	Željezničar Zvole Željezničar Strazbur Sedan Valansjen Strazbur	166 2 54 58 105 30 32	(56) (0) (9) (16) (16) (1) (4)
Reprezentativna karijera
1964—1969	Jugoslavija	16	(8)
Trenerska karijera
1978—1986 1986—1992 1991—1992 1992—1994 1994—2002 2003—2006 2006—2007	Željezničar Jugoslavija Partizan Panatinaikos Šturm Grac Džef junajted Čiba Japan
Nagrade Fudbal Evropsko prvenstvo 1968. Italija Jugoslavija

Ivan Ivica Osim (Sarajevo, 6. maj 1941 — Grac, 1. maj 2022) bio je jugoslovenski i bosanskohercegovački fudbaler, a kasnije i fudbalski trener.

Godine 1994. godine postao je trener Šturma u kojem je proveo osam godina. Za tih osam godina postao je legenda i fudbalskog kluba i grada Graca. Smatraju ga „trenerom stoleća” koji je preporodio klub i vratio evropski fudbal u grad.

Počeo je da igra 1954. u pionirskom timu sarajevskog Željezničara, a za prvu ekipu debitovao je 1959. i do 1970. odigrao 250 prvenstvenih i kup utakmica i postigao 95 golova. Ukupno je odigrao 465 utakmica i postigao 186 golova. Prvi trener mu je bio Spasoje Abramović. Igrao je zajedno u tandemu s Dragom „Mišom“ Smajlovićem u FK Željezničaru.

Napustivši Željezničar, igrao je osam godina u Francuskoj: četiri sezone za Strazbur, tri za Sedan i jednu sezonu za Valansjen. Karijeru je završio 1977. kada počinje da se bavi trenerskim poslom.

Uz tri susreta za mladu (1962—1963), odigrao je i 16 utakmica za reprezentaciju Jugoslavije i postigao osam golova.

Debitovao je 13. oktobra 1964. protiv reprezentacije Maroka (3-1) u Tokiju, na fudbalskom turniru Olimpijskih igara u Japanu, na kome je odigrao svih pet utakmica i postigao četiri gola. Učestvovao je i na finalnom turniru Kupa evropskih nacija 1968, ali je na utakmici protiv Engleske (1-0) u Firenci bio povređen i nije igrao u finalu. Poslednju utakmicu za reprezentaciju odigrao je 30. aprila 1969. protiv Španije (1-2) u Barseloni, u kvalifikacijama za Svetsko prvenstvo u Meksiku.

Po završetku igračke karijere postao je trener i 1978. godine preuzima svoj matični klub, Željezničara. Bilo je to neposredno po povratku Željezničara iz drugoligaškog društva, gde je proveo jednu sezonu. Sa „Željom” dolazi do finala Kupa Jugoslavije 1981. godine ali gubi finale od Veleža sa 3-2.^[1] Iako je Željezničar bio klub skromnih finansijskih mogućnosti, Osim uspeva da ih održi u sredini ili vrhu jugoslovenskog fudbala.

U sezoni 1983/84. Željezničar je do samog finiša bio jedan od kandidata za titulu, ali nije izdržao pa je završio na trećem mestu i izborio nastup u Kupu UEFA. Osim uspeva da sarajevski klub odvede do polufinala ovog takmičenja gde ih je čekao mađarski Videoton. U prvoj utakmici polufinala kupa UEFA, Videoton je na svom terenu slavio sa 3-1, da bi na u revanšu na prepunoj Grbavici 24. aprila 1984. godine FK Željezničar sve do samog finiša utakmice vodio sa 2-0 i jednom nogom već bio u finalu Kupa UEFA, gde ga je čekao slavni Real Madrid. Međutim, u 87. minutu utakmice Videoton postiže gol za konačnih 2-1 i tako prolazi u finale.^[2]

Na letnjim Olimpijskim igrama 1984. godine u Los Anđelesu, bio je asistent Ivanu Toplaku, tadašnjem selektoru olimpijske fudbalske reprezentacije Jugoslavije koja je osvojila bronzanu medalju.

U oktobru 1986. godine je postao selektor reprezentacije Jugoslavije. Nije uspeo sa nacionalnim timom da se plasira na Evropsko prvenstvo 1988. godine u Zapadnoj Nemačkoj. Ipak, kasnije je uspeo da odvede nacionalni tim na Svetsko prvenstvo 1990. godine u Italiji. Na prvenstvu u Italiji, Jugoslavija prolazi grupnu fazu, izbacuje Španiju u osmini finala posle produžetaka ali nesrećno ispada u četvrtfinalu od Argentine posle slabijeg izvođenja penala. Na kraju, Jugoslavija je po rezultatima osvojila nezvanično peto mesto. Ovo je bio najveći uspeh jugoslovenskog nacionalnog tima u eri modernog fudbala. Osim napušta reprezentaciju sa početkom sukoba u Bosni i Hercegovini, u proleće 1992. godine, nakon što je izborio plasman na EP u Švedskoj (na kojem Jugoslavija nije igrala zbog sankcija).^[3]

Osim je u leto 1991. godine postavljen za trenera Partizana. Tada je paralelno bio i trener Partizana i selektor Jugoslavije. Iako je, bar na papiru, Partizan imao za nijansu slabiji tim od tadašnjeg zvaničnog evropskog prvaka, Crvene zvezde, Osim je u četiri direktna okršaja sa Zvezdom bio neporažen i imao pozitivan bilans - jednu pobedu i tri remija. U finalu Kupa Jugoslavije, igranom 1992. godine, Partizan je u dve utakmice bio bolji od Crvene zvezde (1-0 u gostima i 2-2 u Humskoj) i osvojio trofej.^[4] U prvenstvu su crno-beli završili na drugom mestu iza Crvene zvezde koja je imala četiri boda više.

Leta 1992. godine preuzima grčki Panatinaikos, gde ostaje do 1994. godine. U dve sezone, koliko je bio trener Panatinaikosa, osvaja Kup Grčke 1993. godine, a u sezoni 1992/93. je završio na drugom mestu Prvenstva Grčke sa jednim bodom manje od prvoplasiranog AEK-a.

U julu 1994. godine preuzima austrijski Šturm iz Graca. U periodu od 1994. do 2002. godine sa Šturmom dva puta osvaja Bundesligu Austrije, jednom Kup i dva puta Superkup Austrije, te igra Ligu šampiona od 1998. do 2000. godine. Ostavku na klupi Šturma daje u septembru 2002. godine.

U periodu od 2003. do 2006. godine bio je trener japanskog Džef junajted Čibe, sa kojim 2005. godine osvaja Kup Džej lige. Bio je to prvi pehar u istoriji kluba. Na mesto svog pomoćnika dovodi sina Amara Osima, koji kasnije preuzima klub, nakon što je Ivica Osim promovisan kao selektor reprezentacije Japana 21. jula 2006. godine.

Vodio je reprezentaciju Japana na AFK azijski kup 2007. godine. U četvrtfinalu su na penale izbacili Australije. U polufinalu su poraženi od Saudijske Arabije, te su izgubili i utakmicu za treće mesto od Južne Koreje. Četiri meseca nakon Azijskog kupa, Osim je tokom novembra 2007. doživeo moždani udar, te je 7. decembra iste godine za novog selektora Japana izabran Takeši Okada.

Posle odlaska u penziju, nastavio je da živi u Gracu u kom je i preminuo 1. maja 2022. godine.^[5] Njegovi posmrtni ostaci su bili izloženi na središtu terena Šturma pre nego što su pred približno pet hiljada navijača ispraćeni u rodno Sarajevo.

• Kup SR Jugoslavije (1) : 1991/92.

• Kup Grčke (1): 1992/93.
• Superkup Grčke (1): 1993.

• Prvenstvo Austrije (2): 1997/98, 1998/99.
• Kup Austrije (1): 1998/99.
• Superkup Austrije (2): 1998, 1999.

• Kup Džej lige (1): 2005.

• Ivica Osim na sajtu Olympedia.org
• Ivica Osim — čovek koji se borio za unapred izgubljenu stvar (RTS Oko — zvanični kanal)
• Ivica Osim na sajtu reprezentacija.rs
• Sarajevska legenda — Ivica Osim: "Ovo su moji najdraži golovi!" (1967)
• Švabo iz Sarajeva, dokumentarni film Sabahudina Topalbećirevića o Ivici Osimu, Al Džazira Balkans, 6. 7. 2019. (YouTube)
• Feljton: Sensei – sećanje na Ivicu Osima (1) (B92, 1. maj 2023)
• Feljton: Sensei – sećanje na Ivicu Osima (2) (B92, 2. maj 2023)