Virxhinia

Virxhinia Virginia
Shteti
Komonuelthi i Virxhinias
Flamuri Stema
Nofka(t):  Old Dominion, Mother of Presidents
Parimet:  Sic semper tyrannis (Shqip: Kështu Gjithmonë ndaj Tiranëve)
Himni: "Our Great Virginia"
Harta e Shteteve të Bashkuara me Virxhinia të theksuar
Vendi	Shtetet e Bashkuara
Para shtetësisë	Kolonia e Virxhinias
U pranua në Bashkim	25 qershor 1788 (10-të)
Kryeqyteti	Richmond
Qyteti më i madh	Virginia Beach
Metroja më e madhe dhe zonat urbane	Baltimore–Washington (kombinuar) Washington (metro dhe urban)
Qeveria
• Guvernatori	Glenn Youngkin (R)
• Guvernatori toger	Winsome Sears (R)
Legjislatura	Asambleja e Përgjithshme
• Dhoma e sipërme	Senati
• Dhoma e ulët	Dhoma e Delegatëve
Gjyqësori	Gjykata e Lartë e Virxhinias
Senatorët amerikan	Mark Warner (D) Tim Kaine (D)
Delegacioni i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA	7 Demokratë 4 Republikanë (lista)
Sipërfaqja
• Gjithsej	42.774,2 sq mi (110.785,67 km2)
Sipërfaqja vendi	35-të
Dimensionet
• Gjatësia	430 mi (690 km)
• Gjerësia	200 mi (320 km)
Lartësia mbidetare	950 ft (290 m)
Lartësia më e lartë (Mali Rogers)	5.729 ft (1.746 m)
Lartësia më e ulët (Oqeani Atlantik)	0 ft (0 m)
Popullsia  (2020)
• Gjithsej	8.654.542[1]
• Vendi	12-të
• Dendësia	206,7/sq mi (79,8/km2)
• Dendësia vendi	14-të
• Të ardhurat mesatare shtëpiake	$71.535[2]
• Të ardhurat vendi	10-të
Emri i banorëve	Virxhinias
Gjuha
• Gjuha zyrtare	Anglisht
• Gjuhët e folura	Anglisht 86% Spanjisht 6% Të tjerë 8%
Zona kohore	UTC-05:00 (Lindore)
• Verës (DST)	UTC-04:00 (EDT)
Shkurtesa USPS	VA
Kodi ISO 3166	US-VA
Shkurtesa tradicionale	Va.
Gjerësia gjeografike	36° 32′ N to 39° 28′ N
Gjatësia gjeografike	75° 15′ W to 83° 41′ W
Faqja zyrtare	www.virginia.gov

Virginia zyrtarisht Komonuelthi i Virxhinias, është një shtet në rajonet Mid-Atlantic dhe Juglindor të Shteteve të Bashkuara, midis Bregut të Atlantikut dhe Maleve Appalchian. Gjeografia dhe klima e Komonuelthit janë formuar nga Blue Ridge Mountains dhe Gjiri Chesapeake, të cilat ofrojnë habitat për pjesën më të madhe të florës dhe faunës së saj. Kryeqyteti i Komonuelthit është Richmond; Virginia Beach është qyteti më i populluar, dhe Fairfax County është nënndarja politike më e populluar. Popullsia e Komonuelthit në vitin 2020 ishte mbi 8.65 milionë, me 36% të tyre që jetonin në zonën metropolitane Baltimore-Washington.

Historia e zonës fillon me disa grupe indigjene, duke përfshirë Powhatan. Në vitin 1607, kompania e Londrës krijoi Koloninë e Virxhinias si koloninë e parë të përhershme angleze në Botën e Re. Nofka e shtetit të Virxhinias, Dominion i Vjetër, është një referencë për këtë status. Puna e skllevërve dhe toka e fituar nga fiset vendase të zhvendosura nxitën ekonominë në rritje të plantacioneve, por gjithashtu nxitën konflikte brenda dhe jashtë kolonisë. Si një nga Trembëdhjetë Kolonitë origjinale, gjatë Revolucionit Amerikan, ajo u bë pjesë e Shteteve të Bashkuara në vitin 1776. Gjatë Luftës Civile Amerikane, Virxhinia u nda kur qeveria e shtetit në Richmond u bashkua me Konfederatën, por shumë nga qarqet veriperëndimore të shtetit donin për të mbetur me Bashkimin, duke ndihmuar në formimin e shtetit të Virxhinias Perëndimore në vitin 1863. Edhe pse Komonuelthi ishte nën sundimin njëpartiak për gati një shekull pas epokës së Rindërtimit, të dyja partitë kryesore politike janë konkurruese në Virxhinia moderne.

Legjislatura e shtetit të Virxhinias është Asambleja e Përgjithshme e Virxhinias, e cila u krijua në korrik 1619, duke e bërë atë organin më të vjetër ligjbërës aktual në Amerikën e Veriut. Ai përbëhet nga një Senat prej 40 anëtarësh dhe një Dhoma e Delegatëve prej 100 anëtarësh. Qeveria e shtetit është unike në mënyrën se si i trajton qytetet dhe qarqet në mënyrë të barabartë, menaxhon rrugët lokale dhe i ndalon guvernatorët të shërbejnë mandate të njëpasnjëshme. Ekonomia e Virxhinias ka shumë sektorë: bujqësia në Luginën Shenandoah; agjencitë e teknologjisë së lartë dhe federale, duke përfshirë selinë e Departamentit të Mbrojtjes të SHBA-së dhe Agjencisë Qendrore të Inteligjencës, në Virxhinia Veriore; dhe objektet ushtarake në Hampton Roads, vendi i portit kryesor detar të rajonit.

Virxhinia festoi vitin e saj katërqindvjeçar në vitin 2007, duke shënuar 400 vjet nga themelimi i Kolonisë Jamestown. Festimet theksuan kontributet nga amerikanët vendas, afrikanë dhe evropianë, secila prej të cilëve pati një rol të rëndësishëm në formësimin e historisë së Virxhinias.^[3] Lufta, duke përfshirë edhe këto grupe, ka pasur gjithashtu një rol të rëndësishëm. Virxhinia ishte një pikë qendrore në konfliktet nga lufta franceze dhe indiane, Revolucioni Amerikan dhe Lufta Civile, tek lufta e ftohtë dhe lufta kundër terrorizmit.^[4] Tregimet e trilluara rreth kolonisë së hershme, në veçanti historia e Pokahontas dhe John Smith, së pari u bënë të njohura në periudhën pas Luftës Revolucionare dhe së bashku me mitet e tjera rreth fëmijërisë së George Washington dhe elitës së plantacioneve në periudhën antebellum, u bënë gurë provash të Virginias. dhe kulturës amerikane dhe ndihmuan në formësimin e politikës dhe besimeve historike të shtetit.^[5][6]

Njerëzit e parë vlerësohet të kenë mbërritur në Virxhinia mbi 12,000 vjet më parë. Nga 5000 vjet më parë, u shfaqën më shumë vendbanime të përhershme dhe bujqësia filloi në vitin 900 pas epokës sonë. Deri në vitin 1500, popujt Algonquian kishin themeluar qytete të tilla si Werowocomoco në rajonin Tidewater, të cilit i referoheshin si Tsenacommacah. Grupet e tjera kryesore gjuhësore në zonë ishin Siouan në perëndim dhe Iroquoian, të cilët përfshinin Nottoway dhe Meherrin, në veri dhe në jug. Pas vitit 1570, Algonkuianët u konsoliduan nën Wahunsenacawh, në përgjigje të kërcënimeve nga këto grupe të tjera në rrjetin e tyre tregtar. Powhatan kontrollonte më shumë se tridhjetë fise më të vogla dhe më shumë se 150 vendbanime, të cilët ndanin një gjuhë të përbashkët Virginia Algonquian me një popullsi prej rreth 15,000 në 1607. Megjithatë, gjatë atij shekulli, tre të katërtat e popullsisë vendase në Virxhinia do të vdisnin nga lija dhe sëmundje të tjera të Botës së Vjetër.^[7]

Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.