volleyball

Banen er 18 meter lang og 9 meter brei med eit dekke av tre eller kunststoff. Banen er delt i to like store banehalvdelar av eit nett som er 9,50–10 meter langt og 1 meter høgt. Nettet er festa til to nettstolpar som står 0,5–1 meter utanfor sidelinjene.

Netthøgda, altså avstanden frå golvet og opp til den øvre kanten av nettet, er 2,43 meter for menn og 2,24 meter for kvinner. Over sidelinjene har nettet to antenner som avgrensar området ballen kan passere. Vidare er kvar banehalvdel delt inn i ei frontsone på tre meter og ei baksone på seks meter. Det er berre dei spelarane som står framme ved nettet, som kan angripe ein ball som er over vertikalplanet i nettet innanfor frontsona.

Ballen skal vere laga av naturleg eller syntetisk skinn med ei luftfylt gummiblære innvendig. Fargen er einsfarga lys eller ein kombinasjon av fargar. Ballen skal ha ein omkrins på mellom 65 og 67 cm, og ei vekt på 260–280 gram. Lufttrykket i ballen skal liggje på mellom 0,300–0,325 kg/cm². Dersom det blir spelt med fleire ballar, skal alle ballane vere like.

Ein kamp blir spelt til best av fem sett. Det vil seie at det laget som først vinn tre sett, vinn kampen. Kvart sett går til 25 poeng, med unntak av tiebreak (det femte settet), som går til 15 poeng.

Alle sett må vinnast med minst to poeng. På stillinga 24–24 held settet fram til eit lag kjem opp i to poengs leiing. Det er inga avgrensing på dette, til dømes kan eit sett ende 34–32. Det blir gitt poeng på alle ballvekslingane.

Spelet startar med ein serve. Kven som servar, og kva side ein startar på, blir avgjort med myntkast før kampen. Serven blir utført ved at spelaren som står bak til høgre – i posisjon 1 – kastar ballen opp eller slepper ballen ned for så å slå han med ei hand eller ein del av armen. Det kan anten vere ein underarmsserve, ein overarmsserve eller ein hoppserve. Ein hoppserve er ein overarmsserve med tilløp.

I den augeblinken serven går, må alle spelarane stå i rett posisjon i forhold til kvarandre. Ein må stå bak den spelaren ein har rett framfor seg, og på rett side av dei spelarane ein har ved sida av seg. Etter at serven er gått, kan spelarane stå kvar som helst i forhold til kvarandre, men dei som er bakspelarar, kan ikkje utføre ein blokk eller angripe dersom dei tek sats innanfor angrepslinja.

Vanlegvis er det første slaget etter serven eit baggerslag. Dette er eit slag der ballen treffer begge underarmane samstundes. Ballen går så opp mot nettet, der ein oppleggjar vil leggje til rette ballen ved hjelp av eit fingerslag. Fingerslag blir utført med begge hendene over hovudet og handflatene vendt opp slik at fingrane dannar ei skål. Angrepet blir avslutta med ein smash, som er eit hardt einhandsslag etter at ein har hoppa. Føremålet med smashen er å slå ballen nedover mot banehalvdelen til motstandarane på den andre sida av nettet.

Det servande laget vil no prøve å hindre ballen i å kome over nettet ved å danne ein blokk av ein eller fleire framspelarar. Blokken blir utført ved å strekkje armane over nettet for å hindre ballen i å kome over. Ei blokkberøring tel ikkje som ei av dei tre ballberøringane laget kan ha.

Kvart lag har rett til to timeoutar i kvart sett. Kvar timeout varer i 30 sekund. I eliteserien blir det det gitt to tekniske timeoutar idet eitt av laga får 8 og 16 poeng, men det er ingen timeout i eit femte og avgjerande sett (tiebreak).

Kvart lag har rett til å nytte seg av ein libero, som er ein spesialisert forsvarsspelar. Denne spelaren kan bytast inn og ut uavhengig av dei seks ordinære spelarbyta laget har. Liberoen har ikkje lov å angripe på ein ball som er høgare oppe i lufta enn den øvre kanten av nettet, og han har heller ikkje lov til å delta i eit blokkforsøk. Ein ball som ein liberospelar legg med fingerslag idet han er i frontsona, kan det ikkje angripast på så lenge ballen er høgare oppe i lufta enn den øvre kanten av nettet.

Ein kamp blir leidd av ein førstedommar som sit på ein krakk med hovudet rundt 50 cm høgare enn nettkanten, og ein andredommar som er på golvet på motsett side av nettet i nærleiken av sekretærbordet. I tillegg er det to eller fire linjedommarar og ein sekretær som fører kampskjema.