ලුආපුලා පළාත, සැම්බියාව
ලුආපුලා පළාත සැම්බියාවේ උතුරු ප්‍රදේශයේ පිහිටි පළාත් දහයෙන් එකකි. ලුආපුලා පළාත නම් කර ඇත්තේ ලුආපුලා ගඟෙන් වන අතර එහි අගනුවර මාන්සා ය. 2022 සැම්බියානු සංගණනයට අනුව, පළාතේ ජනගහනය 1,519,478 ක් වූ අතර එය මුළු සැම්බියානු ජනගහනයෙන් සියයට 7.72 ක් විය.[1]
මෙම පළාතට කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය (ඩීආර් කොංගෝ) ඔස්සේ ජාත්‍යන්තර මායිමක් ඇති අතර දේශීය වශයෙන් ලුආපුලා ගඟේ උතුරු සහ නැගෙනහිර ඉවුරු දිගේ බැන්ග්වේලු විල සිට මුවේරු විල දක්වා විහිදේ. පළාතේ වාසය කරන්නේ ලුන්ඩා වන අතර ඔවුන් රටේ ප්‍රධාන ගෝත්‍රය ද වේ. බෙම්බා යනු පළාතේ බහුලව කතා කරන භාෂාවකි. ප්‍රධාන ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් කෘෂිකර්මාන්තය සහ මසුන් ඇල්ලීම වන අතර බතල ප්‍රධාන බෝගය වේ. මුටොම්බෝකෝ උත්සවය සමරනු ලබන වැදගත්ම උත්සවයයි. ලුමන්ග්වේ ඇල්ල, මුම්බුලුමා ඇල්ල, මුම්බොටුටා දියඇලි, කුණ්ඩබ්විකා දියඇලි සහ චිලොංගෝ දියඇලි ප්‍රධාන දිය ඇලි වේ.
පළාතේ ප්‍රධාන මාර්ගය වන්නේ සැම්බියා මාර්ගය ලෙස අවිධිමත් ලෙස හැඳින්වෙන සම්ෆියා - මන්සා - මුවන්සබොම්බ්වේ - න්චෙලෙන්ගේ අධිවේගී මාර්ගයයි. පළාත මායිම් වන්නේ ලුආපුලා ගඟ දිගේ, මුවේරු විල හරහා සහ එහි උතුරින් ඩීආර් කොංගෝවෙන් ය. 2010 සංගණනයේදී ලුආපුලා හි ජනගහනයෙන් සියයට 80.5ක් පමණ දුප්පත් ලෙස ගණන් බලා ඇති අතර, එය සැම්බියාවේ සියලුම පළාත්වලින් දුප්පත්ම පළාත බවට පත් කරයි. එහි දිය ඇලි, වනජීවී සහ සංස්කෘතික උරුමයන් අතර රටේ ප්‍රධාන ආකර්ෂණීය ස්ථාන අටක් ඇත. පළාතේ ඇති ප්‍රධාන ඛනිජ නිධි වන්නේ මැංගනීස්, දෙහි, තඹ සහ වටිනා ලෝහ ය.
පරිපාලනය
[සංස්කරණය]පළාත් පරිපාලනය තනිකරම පරිපාලන අරමුණු සඳහා පිහිටුවා ඇත. පළාතේ ප්‍රධානත්වය දරන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරන ලද අමාත්‍යවරයෙකු විසින් වන අතර සෑම පළාතකටම මධ්‍යම රජයේ අමාත්‍යාංශ ඇත. පළාතේ පරිපාලන ප්‍රධානියා වන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරනු ලබන ස්ථිර ලේකම්වරයාය. නියෝජ්‍ය ස්ථීර ලේකම්වරයෙක්, රජයේ දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන්, පළාත් මට්ටමින් සිවිල් සේවකයන් සිටී. ලුආපුලා පළාත දිස්ත්‍රික්ක දොළහකට බෙදා ඇත, එනම්
- චෙම්බේ දිස්ත්‍රික්කය
- චියෙන්ගි දිස්ත්‍රික්කය
- චිෆුනාබුලි දිස්ත්‍රික්කය
- චිපිලි දිස්ත්‍රික්කය
- කවාම්බ්වා දිස්ත්‍රික්කය
- ලුංගා දිස්ත්‍රික්කය
- මන්සා දිස්ත්‍රික්කය
- මයිලෙන්ජ් දිස්ත්‍රික්කය
- මුවන්සබෝම්බවේ දිස්ත්‍රික්කය
- මුවෙන්සේ දිස්ත්‍රික්කය
- එන්චෙලේන්ජ් දිස්ත්‍රික්කය
- සම්ෆියා දිස්ත්‍රික්කය
සියලුම දිස්ත්‍රික් මූලස්ථාන දිස්ත්‍රික් නම් වලට සමාන වේ. පළාතේ සභා දොළහක් ඇති අතර, ඒ සෑම එකක්ම සභා මන්ත්‍රී ලෙස හැඳින්වෙන තේරී පත් වූ නියෝජිතයෙකු විසින් මෙහෙයවනු ලැබේ. සෑම මන්ත්‍රීවරයෙකුම වසර තුනක් නිලතල දරයි.[2]
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ "Luapula (Province, Zambia) - Population Statistics, Charts, Map and Location". www.citypopulation.de. සම්ප්‍රවේශය 2024-01-28.
- ^ සංරක්ෂිත පිටපත (PDF) (Report). 4 January 2017 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 4 January 2017.