Sveta stolica
Sveta stolica (lat. Sancta Sedes) zajednički označava vrhovnu vlast Katoličke crkve, odnosno papu i Rimsku kuriju.
U međunarodnim odnosima, Sveta stolica je zaseban subjekt međunarodnog prava, koji se razlikuje od Vatikana. Nakon prestanka postojanja Papske države (1870), pa sve do utemeljenja Vatikana (1929), mnoge države su nastavile održavati diplomatske odnose sa Svetom stolicom i nastavile sklapati međunarodne ugovore (konkordate), te je Sveta stolica prihvaćena kao samostalni subjekt međunarodnog prava. Taj subjektivitet nastavio se i nakon potpisivanja Lateranskih ugovora (1929), te je on priznat i danas zajedno sa subjektivitetom Vatikana.
Papa upravlja Katoličkom crkvom preko Rimske kurije. Ona predstavlja skup institucija zaduženih za upravljanje crkvenim poslovima na najvišem nivou. Sastoji se od Državnog sekretarijata, devet kongregacija, tri crkvena suda, jedanaest papskih vijeća i sedam papskih komisija. Državni sekretarijat, na čelu s kardinalom državnim sekretarom, koordinira Rimskom kurijom.
Trenutno se na čelu Državnog sekretarijata nalazi kardinal Tarcisio Bertone, u rangu predsjednika vlade.
Sveta stolica se u međunarodnom javnom pravu javlja suverenim subjektom u statusu persona sui generis. Ona takođe raspolaže sopstvenom pomoćnom suverenom teritorijom — gradom-državom Vatikanom, kojim upravlja papa preko gubernatora. Tu dužnost uvijek vrši kardinal Rimske kurije, koga postavlja papa.
Suverenitet Vatikana, potvrđen Lateranskim ugovorima (1929) s Kraljevinom Italijom, proističe iz stalnog svjetovnog suvereniteta Svete stolice, koji je ustanovljen još 601. godine od strane pape Grgura Velikog.
Svi diplomatski odnosi ne uspostavljaju se s gradom-državom Vatikanom, nego sa Svetom stolicom. Diplomatske misije stranih država akredituju se pri Svetoj stolici. Diplomatske misije Svete stolice nazivaju se apostolskim nuncijaturama i na čelu njih se nalaze apostolski nunciji (po statusu su jednaki vanrednim i opunomoćenim ambasadorima) ili apostolski pronunciji (po statusu su jednaki vanrednim ambasadorima i opunomoćenim ministrima). Sveta stolica ima status stalnog posmatrača pri Organizaciji ujedinjenih nacija.
Sveta stolica nije identična s Katoličkom crkvom, koja je zasebno pravno lice. Katolička crkva je sama za sebe subjekt međunarodnog prava, dok Sveta stolica može sprovoditi svoje vlastite interese.
Sveta stolica je faktički izborna monarhija na čelu koje se nalazi papa. Njega bira na doživotno Kolegijum kardinala odnosno Konklava. Papa u svojoj ličnosti objedinjuje tri funkcije:
- svjetovnog suverena u statusu monarha;
- rimskog biskupa; poglavara Katoličke crkve;
- suverena grada-države Vatikan.
Sveta stolica (ne Vatikan) održava diplomatske odnose sa 176 država, Evropskom unijom i Malteškim redom. Za diplomatsku aktivnost Svete stolice zadužen je Državni sekretarijat, Odsjek za odnose s državama. Sa sedamnaest međunarodno priznatih država, Sveta stolica nema nikakve odnose. Te države su: Avganistan, Saudijska Arabija, Brunej, Komori, Malezija, Maldivi, Mauritanija, Oman, Somalija, Kina, Sjeverna Koreja, Laos, Vijetnam, Butan, Bocvana, Burma i Tuvalu.
Sveta stolica je jedini subjekt međunarodnog prava iz Evrope koji održava diplomatske odnose s Tajvanom.
