Bitka za Saumur

Bitka za Saumur
Deo Rata u Vendéeu
Vrijeme: 9. jun 1793 Mjesto: Saumur Rezultat: pobjeda vandejskih pobunjenika
Sukobljene strane
Republika Francuska
Komandanti i vođe
Jacques-François de Menou Charles Duhoux de Hauterive Antoine Joseph Santerre Louis-Alexandre Berthier Guy Coustard de Saint-Lo	Louis de Lescure Jacques Cathelineau Henri de La Rochejaquelein Jacques Nicolas Fleuriot de La Fleuriais Jean-Nicolas Stofflet Jean-Louis de Dommaigné  † Gaspard de Marigny
Snaga
8000-18000 ljudi[1][2]	20000-30000 ljudi[1][2]
Žrtve i gubici
1500 mrtvih i ranjenih[1][2] 3000-11000 zarobljenih (kasnije puštenih)[1][2] 50-80 zarobljenih topova[2]	66 mrtvih[1][2][3] 400 - 500 ranjenih[1][2][3]

Bitka za Saumur se odigrala na 9. juna 1793. godine zapadu Francuske za vrijeme Rata u Vandeji između vandejskih kontrarevolucionarnih pobunjenika na jednoj, i snaga republikanske vlade na drugoj strani, te postala poznata kao najveća pobjeda pobunjenika u cijelom sukobu.

Do njega je došlo nekoliko mjeseci nakon početka seljačkog ustanka u Vandeji, a poslije koga su se mase pobunjenih, ali uglavnom slabo naoružanih i neiskusnih seljaka uspjele organizirati u koliko-toliko organiziranu vojsku, čija je glavna prednost bila u brojnosti nasuprot malobrojnih i često izoliranih republikanskih garnizona. Od sredine maja su pobunjenici uspjeli ostvariti niz spektakularnih pobjeda, a zbog čega su njihovi redovi narasli, odnosno kao ratni plijen dobili dragocjene količine vatrenog oružja i municije. Pobunjenički vođe su početkom juna odlučili napasti i zauzeti Saumur, utvrđeni grad na rijeci Loire koji je bio glavno republikansko uporište i imao izuzetnu stratešku važnost.

Pobunjenička vojska se bila okupila u okolici Choleta, te je brojala između 20000 i 30000 ljudi. 7. juna je na prilazima samog Saumuru u kod Douéa brzo odbacila nekoliko republikanskih bataljona koji su ih pokušali zaustaviti pred gradom. 8. juna je pak, kod Montreuil-Bellaya odbijen pokušaj republikanaca da u Saumur pošalju pojačanja.

Napad na sam grad je započeo sutradan oko 15 sati. Pobunjenici su se, u skladu sa planom koji je bio izradio Louis de Lescure, podijelili u tri kolone koja su trebale napasti grad iz tri različita pravca - Jacques Cathelineau na desnom krilu duž rijeke Loire, Henri de La Rochejaquelein u centru, te Lescure na lijevom krilu sa zapada.

Kada je napad otpočeo, Cathelineauova i de la Rochejaquelinova kolona su zaustavljene, i to najviše zaslugom republikanskog generala Berthiera. Lescure je, međutim, imao daleko više uspjeha na jugozapadu, gdje je uspio proći kroz prve linije obrane. Republikanci su na to reagirali poslavši u kontranapad oko 110 kirasira; iako su oni na samom početku uspjeli izazvati određenu konfuziju u pobunjeničkim redovima, njihov je juriš brzo i krvavo razbijen paljbom pobunjeničke artiljerije i kontranapadom pobunjeničke konjice. Iako je Lescure tom prilikom ranjen, a zapovjednik pobunjeničke konjice Jean-Louis de Dommaigné poginuo, taj se događaj pokazao ključnim za ishod bitke; pobunjenici su nastavili napredovanje prema samom gradu.

Vijesti o prodoru pobunjenika na jugozapadu su izazvali paniku i rasulo u republikanskim redovima, te je veliki broj vojnika počeo samoinicijativno napuštati grad. Pobunjenici su do večeri uspjeli prodrijeti i zauzeti grad osim manjih džepova otpora koji su brzo kapitulirali, odnosno čiji su branitelji pobjegli ili prihvatili pobunjenički zahtjev za predajom.

Pobunjenici su pretrpjeli relativno male gubitke, dok su republikanci imali oko 1500 mrtvih i ranjenih. Daleko je veći broj republikanaca zarobljen, pri čemu su im pobunjenici ponudili uvjetno puštanje na slobodu uz obećanje da više neće ratovati u Vandeji; oni koji su prihvatili tu ponudu se morali obrijati i ošišati kako bi ih naknadno mogli prepoznati za slučaj da ne ispune obećanje. Dio, uključujući pripadnike tzv. Njemačke legije, je prihvatio ponudu da prijeđe na stranu pobunjenike. Pobunjenici su, pak, u gradskoj tamnici pronašli republikanskog generala Pierrea Quétineaua koji je tamo bio smješten zbog optužbe za izdaju nakon poraza u bitci kod Thouarsa; Lescure mu je, znajući da ga u republikanskim redovima čeka sigurna smrt, ponudio da ostane kod pobunjenika, ali je on to odbio, plašeći se za sigurnost svoje supruge; na kraju su i on i supruga bili giljotinirani.

Bitka je za pobunjenike imala izuzetan značaj prije svega zbog velike količine zaplijenjenog oružja i opreme, a zahvaljujući kojem se pobunjenička vojska odsada mogla ravnopravno nositi sa republikancima na otvorenom polju, odnosno napadati još veća i bolje utvrđena republikanska uporišta.

• Hervé Coutau-Bégarie et Charles Doré-Graslin (dir.) (2010). Histoire militaire des guerres de Vendée. Economica. militaire. 
• Les Guerres de Vendée. Robert Laffont. 2009. Gabory. 
• Yves Gras (1994). Economica. Gras. 
• Jean Tabeur (2008). Economica. Tabeur. 
• Auguste Billaud, (1903-1970), La Guerre de Vendée, Fontenay-Le-Comte, 1972, impr. Lussaud, p. 68.

• Ernest Colon : Cartes de lieux de batailles durant la guerre de Vendée
• Saumur jadis