Prijeđi na sadržaj

Bitka kod Grunwalda

Izvor: Wikipedija
Ne treba izjednačavati sa Bitka kod Tannenberga.
Bitka kod Grunwalda
Segment Poljsko-litavski-teutonski rat

Slika Jana Matejka
Datum 15. jul 1410.
Lokacija Polje između Grunwalda i Stębarka
Ishod Pobjeda Poljsko-litavske unije
Teritorijalne
promjene
Poljska
Varminsko-mazursko vojvodstvo
Sukobljene strane
Poljsko-litavska unija Teutonski viteški red
Komandanti i vođe
Vladislav II. Jagelović-Jagelo
Vitold
Ulrich von Jungingen
Snage
39,000 vojnika 27,000 vojnika
Žrtve i gubici
5,000 poginulih 8,000 poginulih
zarobljenih

Bitka kod Grunwalda (poljski: Bitwa pod Grunwaldem, njemački: Schlacht bei Tannenberg, litvanski: Žalgirio mūšis) bila je bitka koja se dogodila 15. jul 1410. na polju između Grunwalda i Stębarka na sjeveroistoku Poljske (nekadašnja Istočna Pruska).[1]


Bitka je završila velikom pobjedom snaga Poljsko-litavske unije nad Teutonskim vitezovima.[1] Ona je označila kraj širenja reda duž jugoistočne obale Baltičkog mora i početak kraja njegove moći.

Uz to je poraz Teutonskih vitezova od Poljsko-litavske unije - događaj koji je kasnije uklesan u rasne legende. Čin koji se doživljava kao tragični ili trijumfalni trenutak u epskoj borbi između Germana i Slavena. Na puno prozaičnijem nivou označio je pojavu Poljsko-litavske unije kao jedne od najmoćnijih evropskih država.[1]

Historija i karakteristike

[uredi | uredi kod]

Teutonski viteški red orginalno osnovan za Križarske ratove po Svetoj zemlji, okrenuo se lakšem poslu i zavladao Pruskom. Iz nje su pokretali križarske kampanje protiv svojih paganskih susjeda, na kraju je došao red i na Veliku Kneževinu Litvaniju. Tadašnji litavski vladar Jagelo se 1386. obratio na kršćanstvo i oženio sa poljskom kraljicom Jadvigom. Kad je ona umrla postao je 1399. poljski kralj sa vladarskim naslovom Vladislav II. Jagelović.[1]

Teutonci su posumljali u iskrenost Jageloova obraćenja pa je 1409. Veliki majstor njihova reda Ulrich von Jungingen, objavio rat Poljsko-litavskoj uniji, podcijenivši snagu i jedinstvo novonastale unije.

U ljeto 1410. vojska predvođena kraljem Vladislavom Jagelovićem i litavskim velikim vojvodom Vitoldom kenula je prema teutonskoj prijestolnici Malborku.[1]

Teutonci su ih sačekali na polju kod Grunwalda. Iako brojčano slabiji Teutonski vitezovi su bili sigurni u snagu svojih discipliniranih oklopljenih konjanika. Vojske su u svom bojnom rasporedu stajale jedna nasuprot druge od ranog jutra, ali se do podneva nije desilo ništa, osim što su se vitezi kuhali u svojim oklopima. Teutonci su pokušavali pucanjem iz nepreciznih bombardi - isprovocirati poljsko-litavsku vojsku, ali im to nije uspjelo.[1]

Zbog tog je razljućeni Ulrich von Jungingen poslao mačeve Jagelu i Vitoldu sa uvredljivom porukom da će im možda zatrebati ako se ikad upuste u bitku.[1]

Na kraju su započele borbe, sa brzim početnim uspjehom Teutonskih vitezova. Sukobivši se sa desnim krilom litvanske konjice, teutonski konjanici su ih u jurišu pomeli sa bojnog polja. Vraćajući se iz potjere oni su se pridružili borbi protiv Poljaka na lijevom poljsko-litavskom krilu. Ponovno su Teutonci nadjačali, čak je u jednom trenutku i život kralja Jagela bio ugrožen, kad su ga opkolili teutonski vitezovi.[1]

U tom ključnom trenutku na bojište se vratio ostatak razbijene litavske konjice i obrušio na leđa Teutonskih vitezova. Veliki majstor je ubijen kopljem kroz grlo, dok su se njegovi vitezovi pokušavali povući do svog logora i tamo iza zaprežnih kola organizirati kakvu takvu odbranu. To im nije uspjelo i mnogi su pali posječeni, do sumraka je većina Teutonskih vitezova bila ili mrtva ili zarobljena.[1]

I pored svoje velike pobjede - poljsko-litavska vojska nije uspjela zauzeti Zamak u Malborku pa je sljedeće godine vladalo stanje relativnog mira. Teutonski viteški red nakon tog nikad više nije uspio povratili svoju dominantnu ulogu, pa je Poljsko-litavska unija postala regionalna sila Istočne Evrope.

Pobjeda se slavi u nacionalnim historijama Litve, Poljske i Belorusije. U vrijeme Sovjetskog Saveza ona se slavila i kao ruski trijumf, zbog sudjelovanja grupe vitezova iz Smolenska.[1]

Nakon pobjede njemačke carske vojske nad ruskom carskom vojskom na početku Prvog svjetskog rata, oni su je nazvali istim imenom-Bitka kod Tannenberga, kao znak neke osvete za poraz koji se dogodio prije pola milenija.[1]

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Battle of Grunwald (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 2.01.2021. 

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]