Atanarih

Atanarih ili Atanarik (got. Athaneiks) (umro 25. januara 381.) je bio vođa raznih vizigotskih plemena tokom dve decenije i vizigotski kralj tokom poslednje godine života, 381. godine. Po Isidoru Seviljskom vladao je Gotima 13 godina.

O Atanarihovom poreklu i ranoj karijeri ne znamo ništa. Izgleda da je njegov otac stekao veliki ugled u rimskoj vojnoj službi. Po retoru Temistiju, Konstantin Veliki je podigao statuu Atanarihovog oca u Carigradu. Sam Atanarih se u izvorima prvi put pominje u ratu koji je protiv Gota naseljenih severno od Dunava vodio rimski car Valens između 367. i 369. godine. Valens se u stvari umešao u sukob dvojice gotskih poglavara, Atanariha i Fritigerna koji su izgleda, svako za sebe, pokušavali da se nametnu za jedinstvenog vladara Gota. Uspeo je da izdejstvuje potpisivanje mira sa Rimljanima koji je bio povoljan po njegov narod.

Tokom Atanarihove kratke vladavine Vizigoti su se međusobno sukobili zbog verskih pitanja. Mnogi Vizigoti su prihvatili su hrišćanstvo tokom 3. i 4. veka, ali Atanarih je i dalje sledio staru pagansku germansku religiju. Fritigern je, u znak zahvalnosti za podršku koju mu je car pružio protiv Atanariha, primio arijansko hrišćanstvo, dok je Atanarih možda baš zbog toga postao progonitelj hrišćana.

Godine 376. Valens je dozvolio Fritigernovim pristalicama da pređu Dunav i da se nasele na rimskoj teritoriji, s ciljem da se zaustave Huni koji su upravo bili pregazili Ostrogote i sada su potiskivali Vizigote dalje na zapad, te su ovi morali da napuste Dakiju. Atanarihove pristalice su bile prepuštene na milost i nemilost Hunima, međutim, mnogi od njih su uspeli ipak da pređu reku sopstvenim snagama.

Nakon velike pobede nad Rimljanima u bici kod Hadrijanopolja 378. godine, Fritigern je zahvaljujući svojim ratnim uspesima prihvaćen za vladara većine Vizigota naseljenih na rimskoj teritoriji. Međutim, novi istočnorimski car Teodosije I je uspeo da preokrene ratnu sreću. Fritigern je izgleda umro oko 380. godine i Goti su sada prihvatili Atanariha za svog kralja. Početkom 381. Atanarih je postao prvi strani kralj koji je posetio novu rimsku prestonicu Konstantinopolj. Pregovarao je sa carem Teodosijem I, koji je Vizigotima ponudio status saveznika - "federata" (lat. foederati). Za razliku od ranijih vremena, varvarskim saveznicima je dozvoljeno da se nasele na rimskoj teritoriji i šalju Rimljanima vojne odrede pod zapovedništvom sopstvenih starešina. Nakon što je 11. januara sklopio mir, Atanarih je umro samo nekoliko nedelja kasnije 25. januara. Car mu je priredio svečani pogeb u Carigradu, a sporazum je poštovan do smrti Teodosija I 395. godine.

• The Prosopography of the Later Roman Empire I: A.D. 260-395, ed. A.H.M. Jones, J.R. Martindale and J.Morris, Cambridge 1971, str. 120.

• Istorijska biblioteka:Atanarih