Artavazd II od Armenije

Kralj Artavazd II (armenski: Արտավազդ Երկրորդ, ? - 31. pne.) je bio vladar Armenije od 53. do 34. pne. Bio je sin kralja Tigrana Velikog te nakon stupanja nastavio njegovu pro-rimsku politiku pružajući pomoć Krasu u njegovom pohodu na Partsko Carstvo. Kras je, pak, odbio Artavazdov prijedlog da rimska vojska napreduje preko armenskih planina, nego se odlučio za direktan put kroz pustinju, što je dovelo do katastrofe kod Kare. Nakon toga je Artavazd bio prisiljen priznati partskog kralja Oroda II za svog sizerena te svoju sestru udati za Orodovog sina i nasljednika Pakora.

Kada je godine 36. pne. u Armeniju došla nova rimska vojska pod Markom Antonijem, Artavazd je ponovno prešao na rimsku stranu. Međutim, čim je Antonije podružio na istok kako bi pokorio Mediju Atropatenu, Artavazd se vratio pod partsku vlast.

Antonije nije odustajao, te je godine 34. pne. Artavazdu poslao svog prijatelja Kvinta Delija na čelu izaslanstva koje je armenskog kralja trebalo nagovoriti da svoju kćer uda za Aleksandra Heliosa, Antonijevog sina iz braka s egipatskom kraljicom Kleopatrom. Artavazdova neodlučnost u prihvaćanju ponude je dovela do još jednog Antonijevog pohoda; pokušaj da se kralj zarobi vabljenjem na lažne pregovore u Nikopolisu nije uspio, ali je rimska vojska kasnije opsjela i zauzela glavni grad Artaksatu, zarobivši pri tome Artavazda i članove njegove porodice. Antonijev pokušaj da tako zavlada Armenijom nije uspio; armensko plemstvo je za novog kralja izabralo Artavazdovog sina Artaksiju koji je zatražio partsku pomoć.

Antonije se sa zarobljenim kraljem vratio Kleopatri te priredio trijumf, prilikom koga je Artavazd, iako vezan zlatnim lancima, odbio proskinezu. Ostao je u zarobljeništvu sve do 31. pne. kada je u kod Akcijuma u sukobu s Oktavijanom uništena Antonijeva vojska. Kleopatra je, očajnički tražeći saveznike, pokušala na svoju stranu privući Artavazda I, vladara Medije Atropatene s kojim je Artavazd II bio u dugogodišnjoj zavadi. Armenskog kralja je dala pogubiti te njegovu glavu poslala u Atropatenu; Oktavijanovo osvajanje Aleksandrije je, međutim, taj plan učinilo besmislenim.

• Plutarh, Život Krasa.