29. 8.

29. kolovoz/august/avgust (29. 8.) je 241. dan godine po gregorijanskom kalendaru (242. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 124 dana.

Događaji

1189. — Dubrovnik je sklopio ugovor sa bosanskim banom Kulinom kojim se Dubrovčanima daje sloboda trgovanja u Bosni bez ikakvih ograničenja i nameta. Ugovor je jedan od najstarijih sačuvanih dokumenata u regionu.
1521. — Turci su pod komandom sultana Sulejmana Veličanstvenog osvojili Beograd i proglasili ga za sedište Smederevskog sandžaka. Beograd je postao pogranična tvrđava iz koje je turska vojska napadala Ugarsku i Austriju.
1526. — Osmanlijski sultan Sulejman I. pobijedio je na Mohačkom polju češko-ugarskog kralja Ludwiga II., koji se prilikom povlačenja utopio u reci. Ugarska država se raspala na tri dela: jedan je potpao pod Turke, drugim je zavladao ugarski vladar Jovan Zapolja, a treći je došao pod vlast Habsburga, koji su nakon Zapoljine smrti 1540. preuzeli ugarski presto.
1541. — Trupe Otomanskog Imperija osvajaju Budim (današnja Budimpešta).
1756. — napadom na Saksoniju, pruski kralj Fridrih II je otpočeo Sedmogodišnji rat, prvi oružani sukob svih evropskih sila koji se potom preneo na ratišta u Aziji i Severnoj Americi. Završen je 10. 2. 1763. mirom u Parizu.
1820. — u Portu u Portugaliji je počela građanska revolucija koja je prisilila kralja Žoaoa VI da 1821. donese liberalni ustav, kojim su ukinuti inkvizicija i privilegije feudalaca.
1825. — Portugalija je priznala nezavisnost Brazila pod carem Pedrom I.
1842. — završen je prvi Opijumski rat između Kine i Velike Britanije sporazumom o miru u Nankingu, prema kojem je Kina morala da otvori svoje luke za evropsku trgovinu pod eksteritorijalnom režimu, a Hong Kong da prepusti Britancima.
1885. — nemački inženjer Gotlib Dajmler patentirao je prvi motocikl.
1943. — u pobuni protiv nemačke okupacije Danska je u Drugom svetskom ratu potopila svoju flotu od 30 ratnih brodova i nekoliko podmornica.
1944. — na zahtev izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije kralj Petar II Karađorđević posebnim ukazom oduzeo je komandu generalu Mihajloviću i pozvao vojsku da se stavi pod komandu Josipa Broza Tita. Kraljeva odluka objavljena je preko radija 12. septembra.
1945. — trupe SAD pod komandom generala Džordža Maršala počele su u Drugom svetskom ratu iskrcavanje na tlo poraženog Japana.
1949. — SSSR je u tajnosti izveo prvu eksploziju atomske bombe. Vest o tome objavile su 22. septembra SAD, Velika Britanija i Kanada.
1960. — Haza el Madžali, jordanski premijer poginuo je u eksploziji podmetnute bombe sa još 10 ljudi, za šta su optuženi teroristi iz Sirije.
1965. — američki vasionski brod „Džemini V“, sa astronautima Gordonom Kuperom i Čarlsom Konradom spustili su se u Atlantik nakon rekordnih osam dana provedenih u žemljinoj orbiti.
1978. — predsednik CK kineske Komunističke partije Hua Kuo-Feng posetio je Rumuniju, Jugoslaviju i Iran. To je označilo prekid izolacije Kine iz međunarodnih aktivnosti, koja je počela odlukom o „kulturnoj revoluciji“ u toj zemlji u avgustu 1966.
1991. — sovjetski parlament je suspendovao Komunističku partiju i zamrzao njene bankovne račune, pod optužbom da je bila umešana u pokušaj državnog udara (19-22. avgusta).
1995. — Pokrenuta je NATO-ova vojna operacija protiv bosanskih Srba.
1996. — ruski avion „Tupoljev 154“, koji je prevozio rudare na udaljeno arktičko ostrvo, udario je u jedan planinski vrh u Norveškoj. U toj najtežoj avionskoj nesreći na norveškom tlu poginuli su svi putnici i članovi posade (141).
1997. — ubistvo 300 ljudi u jednom alžirskom selu jedno je od najgorih krvoprolića koje su izvršili islamisti u toj zemlji.
1998. — u nesreći kubanskog aviona pri poletanju sa aerodroma u Kuitu (Ekvador) poginulo je 79 ljudi.
1999. — stanovnici Istočnog Timora su, uprkos strahu od nasilja, izašli na istorijski referendum, na kojem se 99 odsto izjasnilo za odvajanje od Indonezije.
2001. — vrhovni sud SAD osudio je trojicu direktora jedne elektronske firme iz okruga Marin (Kalifornija) za ilegalnu prodaju opreme Indiji, koju bi ona mogla upotrebiti za pravljenje nuklearnog oružja.
2005. — Uragan Katrina pogodio je američku obalu Meksičkog zaljeva i gotovo potpuno poplavio grad New Orleans u saveznoj državi Louisiani. Poginulo je više od 1,000 osoba a 500,000 moralo je napustiti svoje domove.

Rođenja

1434. — Janus Pannonius, hrvatski humanist, pjesnik i diplomat (u. 1472.).
1619. — Žan Batist Kolber, francuski državnik. ministar finansija kralja Luja XIV od 1661. godine, koji je merkantilističkom politikom učinio Francusku evropskom privrednom silom.
1632. — Džon Lok, engleski filozof. (u.1704).
1844. — Edward Carpenter, engleski pisac, socijalista i gej aktivista.
1862. — Maurice Maeterlinck, belgijski pisac, pjesnik, dramaturg i esejist (u. 1949.).
1871. — Alber Lebren, francuski državnik.
1906. — Ivan Stevo Krajačić, bio je hrvatski komunist, prvi načelnik OZNE, predsjednik Sabora NR Hrvatske od 1963. do 1967. (u. 1986.).
1915. — Ingrid Bergman, švedska glumica (u. 1982.).
1920. — Charlie Parker, američki jazz saksofonist i skladatelj († 1955.).
1922. — Richard Blackwell, holivudski dizajner i kreator, tvorac liste "Deset najgore odjevenih žena svijeta" (u. 2008.).
1939. — Joel Schumacher, američki režiser, scenarist i filmski producent.
1954. — Željko Ivanković, bosanski književnik i prevodilac.
1958. — Michael Jackson, američki pop pjevač (u. 2009.).
1958. — Olga Odanović (Petrović), srpska pozorišna i filmska glumica.
1959. — Milivoj Bebić, bivši hrvatski i jugoslovenski vaterpolist i jedan od najboljih svjetskih vaterpolista svoga vremena.
1960. — Predrag Vušović, hrvatski kazališni, televizijski i filmski glumac (u. 2011.).
1972. — Radek Bejbl, bivši češki nogometaš.
1981. — Dimitrije Vojnov, srpski dramaturg, scenarista, glumac i filmski kritičar.
1982. — Carlos Delfino, argentinski košarkaš.
1987. — Marko Podraščanin, srpski odbojkaš.
1989. — Branislav Trajković, srpski nogometaš.
1989. — Uroš Jovčić, srpski glumac.
1996. — Mario Runje, Dj

.

Smrti

1523. — Ulrich von Hutten, njemački humanist i pjesnik (r. 1488.).
1526. — Ludovik II. (Ludovik II. Jagelović), ugarsko-hrvatski i češki kralj (r. 1506.).
1947. — Manolete, španjolski borac sa bikovima (r. 1917.).
1975. — Emon de Valera, irski državnik..
1982. — Ingrid Bergman, švedska filmska i kazališna glumica (r. 1915.).
1987. — Lee Marvin, američki glumac (r. 1924.).
2004. — Ivan Lacković Croata, hrvatski istaknuti likovni umjetnik (r. 1932.)
2016. — Gene Wilder, američki glumac i komičar, nominiran za nagradu Oscar (r. 1933.)