San Brasi (Girgenti)

San Brasi (o San Blasi ntâ parrata lucali o San Mrasi nta àutri parrati siciliani) è un cumuni di 3.784 abbitanti dâ pruvincia di Girgenti.

San Brasi è nu paisi dâ ntruterra girgintanu, a 38 chilòmitri dû capulocu, situatu supra lu virsanti mediu di na cullina ca lu puntu cchiù àutu s’attrova ntâ cuntrata Garipi e diminuisci versu lu ciumi Plàtani.

L’urìggini acchiànanu ô 1635, annu ntô quali Giuvanni Battista Gerardi uttinni la "licentia populandi". Gaitanu Di Giovanni, ntâ sò òpira Notizie storiche su Casteltermini e il suo territorio, attribbuisci a Marianu Gianguerciu, ntô 1648, la funnazzioni dû nzidiamentu urbanu, tinennu cuntu ca ntô Cedolario dei feudi della Val di Mazara, accumenza propiu allura a èssiri citata la "terra di San Brasi". Ma la "licentia" fà nveci suppòniri ca l'abbitatu accuminzau a sviluppàrisi arcuni anni prima, cu picca casi attornu a na crisiudda.

Lu cuntestu stòricu, carattirizzatu dî canciamenti di rotta versu li Mèrichi e dâ marginalizzazzioni di l'ìsula, purtau la pupulazzioni isulana a ripiegari ntâ sò econumìa cchiù tradizziunali. Di ccà l'agricultura stinziva attraversu lu pupulamentu dî fèudi. Ma la funnazzioni d’agglumirati urbani avìa midemma àutri finalitati lijati ô pristiggiu dî fiudatari. Nfatti nu villaggiu cu cchiù di 80 cristiani dava ô prìncipi lu drittu d’un seggiu ô parramentu oppuru a nu votu n cchiù, ortri ô putiri supra a iddi attraversu la facurtati d’amministrari la giustizzia dintra lu propiu fèudu. Lu fèudu di San Brasi ô nizziu era cumpunutu dî terri di San Brasi, Gialdonieri e Mandralia. Ntô 1660 fu appoi agghiunciutu lu fèudu di Ragattanu, grazzi a na pèrmuta effittuata dî feudatari Iòppulu e Gianguerciu. Lu fèudu era accussì cumpunutu. Lu centru abbitatu si sviluppau dû nizziu attornu â Matrici (architittura) e ô Palazzu Ducali. Vinni stabbilutu nu tracciatu a nchiantu ortugunali ca l’assi principali è lu càssaru Umbertu I, ca tannu era dinuminatu « strata Chiazza ». Pi quasi tuttu lu XIX sèculu la strata veni bluccata dâ cresia nica dû Purgatoriu, appoi sdirrupata â fini dû sèculu. Lu puntu cintrali dâ via, lucalizzatu ntâ Matrici rapprisenta lu baricentru di l'assettu, dû quali parti l'àutru assi principali ch’è lu viali attuali dâ Vittoria già « strata Chiarenza ». Di frunti ô Palazzu Ducali parti parallelamenti via Veneziano.

Lu pupulamentu avvinni cu n’annamentu custanti, e già ntô 1653 lu paisi cuntava circa 300 abbitanti. Ma ntô XVIII sèculu, la crisi pruduttiva e lu sistema pulìticu stituzziunali troppu vecchiu, ditirminaru na flissioni nta l'annamentu dimugràficu. Gravi prubbrema era rapprisintatu dâ pruduzzioni monuculturali, ca la pruduzzioni ammancata d’un annu criava caristìi. Ntô setticentu si nni virificaru tri e pi fàricci frunti fu chiamatu a Aggisilau Bonannu, ca appoi avissi addivintatu signuri dâ terra di San Brasi, n qualitati di Vicariu pâ ncetta dî frumenti. La dicadenza dî famigghi nòbbili siciliani nun sparagnau mancu chidda dû signuri di San Brasi, ca si trasfirìu ntâ Villa dâ Nuci a Palermu, cu na seri di cuntratti ridatti â fini dû setticentu cunzegna n gabbella tutti li pussidimenti. Lu 1812 segna la fini dâ fiudalitati.

Ntô 1863 s’agghiuncìu lu nomu Platani pi distìnchiri stu cumuni di l’àutri centri taliani cû stissu topònimu.

1635 Licentia Populandi

• 1635 Giuvanbattista Gerardu
• 1640 Petru Gianguerciu
• 1648 Ntunina Gianguerciu
• 1649 Cèsari Gianguerciu
• 1655 Carlu Setaiolu
• 1665 Ntunina Gianguerciu
• 1666 Diegu Iòppulu

1687 Mpusizzioni dû Ducatu

• 1687 Ntuninu Giuseppi Iòppulu
• 1690 Petru Iòppulu Gianguerciu
• 1716 Ludovicu Iòppulu Spatafora
• 1733 Ludovicu Iòppulu Pescatori
• 1769 Aggisilau Bonannu Iòppulu
• 1810 Aggisilau Gioeni Bonannu

1812 Fini dû fiudalèsimu

L'econumìa dû paisi si basa supra l'agricultura cu na distribbuzzioni di siminativi, jardina, minnuliti, aliviti e vigniti. L'avventu dâ curtivazzioni dî pedi di frastuca si fici prubbabbirmenti ntâ mitati dû 1800.

La manifistazzioni cchiù singulari ca richiama ogni annu na prisenza forti di visitatura, è certamenti chidda di Pasqua. Nta st’accasioni vèninu custruuti archi di canni di bambù e àutri chianti dû gèniri (juncu, ecc.) e vèninu vinnuti macari souvenir di pani carattirìstici.

San Brasi è giamillata cu:

• Remchingen, Girmania

• Situ supra lu cumuni di San Brasi