Ас буhарыы

Аc буһарыы диэн киһи аһы буһарар уорганнарын көмөтүнэн механическай уонна химическэй бытарытыыны ааһан, эккэ-хааҥҥа иҥиитэ буолар. Ас буһуутугар ас улахан чаастара кыра молекулаларга дылы кубулуйаллар. Ити оҥорон таһаарар процесс ас буһарар ферменнэр көмөлөрүнэн оҥоһуллар. Бу кэнниттэн ас молекулалара оһоҕос эркиннэрэ оборон, киһи организмын убаҕас чааһыгар (хааҥҥа уонна лимфаҕа) киирэн эккэ-хааҥҥа иҥэр.

Аһы буһарар процесс айах иһиттэн саҕаланар. Айах иһигэр ас ыстанар, бу кэмҥэ силгэ баар амилаза диэн бэссэстибэ көмөтүнэн полисахаридалар арахсаллар. Маны таһынан сил аһы инчэтэн, биир кэлим маасса оҥорон, куолай устун куртахха барарга көмөлөһөр. Айах иһигэр аһы ыстыыр кэмҥэ киһи ыйыстар рефлексэ үлэлиир. Ыйыстар кэмҥэ таҥалай ас мурун көҥдөйүгэр барбатын курдук бүөлүүр, онтон бэлэс бүүрүгэ (надгортанник) тыҥаҕа барбатын курдук мэһэйдиир.

Куртах киһи өрөһөтүн аннынан хаҥас диэкки өттүгэр сытар. Куртах 3 бүрүөһүннээх:

1. Тас бүрүөһүнэ (чоҕочута);
2. Былчыҥ бүрүөһүнэ;
3. Ис бүрүөһүнэ (салыҥнаах бүрүөтэ).

Ас куртахха киирэн, куртах симэһинин кытта буккуллар. Куртах симэһинигэр сүрүн вещество туустаах (солянай) кислота буолар, ону таһынан пепсин уонна реннин (кыра оҕолорго) диэн ферменнэр бааллар.

Куртах париетальнай килиэккэлэрэ В₁₂ битэмиин хааҥҥа киирэригэр наадалаах симэһини таһаараллар.

Куртахтан ас пилорическай сфинктеры ааһан синньигэс оһоҕоско киирэр. Бастаан ас 12 битииликтээх оһоҕоско киирэн, үөһү кытта буккуллар, ол түмүгэр углеводтар (мальтоза, лактоза, сахароза) уонна белоктар (трипсин, химотрипсин) арахсаллар. Синньигэс оһоҕос эркинин нөҥүө ас туһалаах сүрүн веществолара уонна битэмииннэрэ хааҥҥа иҥэллэр.

Синньигэс оһоҕоһу ааһан, ас суон оһоҕоско киирэр. Бу манна астан уу уонна электролиттар оборуллаллар, ону таһынан ас наадата суох тобоҕо (каал) тахсардыы оҥоһуллар.

Ас буһарар уорганнар араас чаастарыгар тарҕанан сытар эндокриннай систиэмэ пептидергическэй нейроннара уонна эндокриннай килиэккэлэрэ (апудоциттара) буолаллар. Бу систиэмэ пептиднай гормоннары оҥорон таһаарар.

Куртах G-килиэккэлэригэр оҥоһуллар гормон. Ас буһарыыга пепсин уонна туустаах (солянай) кислота тахсарын күүһүрдэн куртах иһигэр рН-среда биир кэм буоларын хааччыйар. Маны таһынан гастрин куртахтан оһоҕоско ас барыытын бытаардан, уһуннук туустаах (солянай) кислотааҕа сытан ас буһуутун күүһүрдэр.

Ноор үлэтин хонтуруоллуур, 27 аминокислатааттан турар пептиднай гормон. Секретин синньигэс оһоҕос S-килиэккэлэригэр оҥоһуллар. Үөс уонна ноортон бикарбонат тахсыытын хонтуруоллуур гормон буолар.

12 битииликтээх оһоҕос эркинигэр оҥоһуллар нейропептиднай гормон. Ноор симэһинэ уонна үөс тахсыыларын күүһүрдэр.

12 битииликтээх оһоҕоско оҥоһуллар 42 аминокислатааттан турар пептиднай гормон. Ноортон инсулин диэн бэссэстибэ тахсыытын хонтуруоллуур.

28 аминокислатааттан турар нейропептиднай гормон. Оһоҕос хаанын эргиирин уонна былчыҥын үлэтин хонтуруоллуур гормон.

Ас буһарар ферменнар - ас уустук компоненнара боростуой бэссэстибэгэ дылы кубулуйан, хааҥҥа иҥэллэригэр көмөлөһөр ферменнар. Ас буһарар ферменнар киһи организымыгар сүрүн миэстэлэрэ айах, куртах уонна синньигэс оһоҕос буолар. Бу ферменнары сил былчархайа, куртах былчархайа, быар, ноор уонна синньигэс оһоҕос былчархайдара оҥорон таһаараллар.

Суон оһоҕоско баар микроорганизымнар ас буһарар ферменнары таһаараллар.

• Оһоҕос паалочкалара - лактоза буһарыгар көмөлөһөллөр;
• Лактобактериялар - лактозаны уонна углеводтары үүт кислотаатыгар кубулуталлар.

1. Краткая энциклопедия домашнего хозяйства / Под ред. И. М. Скворцова. — 1-е изд. — М.: Большая советская энциклопедия, 1967. — Т. II. — С. 461. — 772 с. — 50 000 экз.
2. ↑ Якубке Х.-Д., Ешкайт Х. Аминокислоты, пептиды, белки. — М.: Мир, 1985. — 289 с.
3. ↑ Фалеев А. В. Магия стройности — 2006. С. 6.
4. ↑ Например, научные труды Л.Факамби показали, что зрелые сыры, отличающиеся большим содержанием кальция, задерживают часть жиров и препятствуют их всасыванию кишечником. Соответственно эта часть жиров не попадает в организм, а уходит вместе с калом.
5. ↑ Маев И. В., Самсонов А. А. Болезни двенадцатиперстной кишки. М., МЕДпресс-информ, 2005, — 512 с, ISBN 5-98322-092-6.
6. ↑ Пищеварение // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
7. ↑ Перейти обратно:^{1 2} Бутов М. А., Кузнецов П. С. Обследование больных с заболеваниями органов пищеварения. Часть 1. Обследование больных с заболеваниями желудка. Учебное пособие по пропедевтике внутренних болезней для студентов 3 курса лечебного факультета. Рязань. 2007 (2,42 МБ).
8. ↑ Марри Р., Греннер Д., Мейс П., Родуэлл В. Биохимия человека Архивировано23 января 2015 года.. Том 2, с. 272.
9. ↑ Яковенко Э. П., Григорьев П. Я., Агафонова Н. А., Яковенко А. В. Место желчегонных препаратов в клинической практике. Лечащий врач. 2005, № 6.
10. ↑ Кислотозависимые состояния у детей. Под редакцией академика РАМН профессора В. А. Таболина. М., 1999, 120 с.
11. ↑ Коротько Г. Ф. Физиология системы пищеварения. — Краснодар: 2009. — 608 с. Изд-во ООО БК «Группа Б». ISBN 5-93730-021-1.
12. ↑ Zoltán A. Tökés, Wang Chee Woon and Susan M. Chambers. Digestive enzymes secreted by the carnivorous plant Nepenthes macferlanei L. Planta, 1974, Volume 119, Number 1, 39-46